Ολοκληρωμένη διαχείριση παθήσεων του ήπατος από το ΥΓΕΙΑ

Η αύξηση της συχνότητας διαφόρων νοσημάτων που μπορούν να προσβάλουν το ήπαρ, όπως οι ιογενείς ηπατίτιδες, έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των χειρουργικών νοσημάτων του ήπατος. Στην ταχύτερη και ακριβέστερη διάγνωση αυτών των νοσημάτων, μεταξύ άλλων παραγόντων, διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο η αλματώδης εξέλιξη στις απεικονιστικές τεχνικές, όπως η υπερηχοτομογραφία, η αξονική και η μαγνητική τομογραφία.

Γράφει ο
Γεώργιος Ν. Τζίμας, MD, PhD, MSc, FACS, FRCSC
Διευθυντής Τμήματος Χειρουργικής Ήπατος & Χοληφόρων ΥΓΕΙΑ

Ταυτόχρονα, οι εξελίξεις στην πρόληψη, τη διάγνωση αλλά και την αντιμετώπιση των παθήσεων του ήπατος κάνουν απαραίτητη τη διεπιστημονική (multidisciplinary) και με διάφορες τεχνικές (multimodality) προσέγγιση αυτών των ασθενών.

Το πρώτο ερώτημα το οποίο συχνά καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε αφορά τη διαφορική διάγνωση μίας βλάβης που βρέθηκε σε ένα υπερηχογράφημα ενός ασυμπτωματικού ασθενούς. Σε αυτή την περίπτωση η προσεκτική λήψη ιστορικού μαζί με την ενδελεχή κλινική εξέταση μπορούν να μας δώσουν διαγνωστικές κατευθύνσεις.

Ο εργαστηριακός έλεγχος με βιοχημικές εξετάσεις αίματος αλλά και ο ανοσολογικός και ιολογικός έλεγχος μπορούν να κατευθύνουν προς τη σωστή διάγνωση. Έτσι φερ’ειπείν, μία μάζα σε έναν ασθενή με ιστορικό ηπατίτιδος Β οφείλει να μας προσανατολίσει προς την πιθανή διάγνωση πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος. Αντιστοίχως διαταραχές της ηπατικής βιοχημείας σε έναν ασθενή με θετικά αντισώματα p-ANCA θέτουν σχεδόν με βεβαιότητα την διάγνωση της πρωτοπαθούς σκληρυντικής χολαγγειίτιδας. Σε αυτό το τμήμα της αξιολόγησης η συμβολή του παθολόγου ηπατολόγου είναι κομβική, εφόσον αυτός θα θέσει πολλές φορές την διάγνωση αλλά και εφόσον αυτός θα ολοκληρώσει τον απαραίτητο έλεγχο (με άλλες εξετάσεις αίματος, με βιοψία ήπατος κτλ).

Βεβαίως, η ακτινολογική απεικόνιση πλέον παίζει ουσιώδη ρόλο στη διάγνωση των παθήσεων του ήπατος. Η χρήση του υπερηχογραφήματος με ενισχυτή ηχογένειας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παρακολούθηση ασθενών υψηλού κινδύνου για πρωτοπαθή νεοπλάσματα ήπατος (κιρρωτικούς, ασθενείς με χρόνιες ηπατίτιδες κτλ ) με υψηλά ποσοστά ευαισθησίας.

Επιπλέον, η αξονική τομογραφία με χρήση ειδικών πρωτοκόλλων (τριφασική τομογραφία) αλλά και η μαγνητική τομογραφία του ήπατος με την χορήγηση ειδικών ηπατοτρόπων σκιαγραφικών (που απορροφώνται και απεκκρίνονται από τα ηπατοκύτταρα) μπορεί με μεγάλα ποσοστά βεβαιότητας να θέσει τη διάγνωση ή και να αποκλείσει κακοήθεια στο ήπαρ.

Τέλος οι βιοψίες ήπατος ή και ηπατικών βλαβών υπό υπέρηχο ή αξονικό τομογράφο αποτελούν επεμβάσεις ρουτίνας που πραγματοποιούνται με μεγάλη ασφάλεια και μπορούν να λύσουν σοβαρά διαγνωστικά διλλήματα με τη συμμετοχή του κυτταρολόγου και του παθολογοανατόμου.

Κατά συνέπεια και η συμβολή του ακτινολόγου αλλά και του επεμβατικού ακτινολόγου στη διαχείριση των ηπατικών προβλημάτων είναι καθοριστική.
Αφού τεθεί η διάγνωση της κακοήθειας, στον καθορισμό της θεραπείας ουσιώδη ρόλο παίζει το Ογκολογικό Συμβούλιο. Αυτή είναι μία ομάδα που αποτελείται από Ογκολόγους, Χειρουργούς ήπατος, Ακτινοθεραπευτές, Ακτινολόγους, Επεμβατικούς Ακτινολόγους, Πυρηνικούς Ιατρούς, Παθολογοανατόμους, Κυτταρολόγους, Ηπατολόγους και Διατροφολόγους.

Σε αυτό το συμβούλιο αποφασίζεται κοινή συναινέσει το καλύτερο θεραπευτικό πλάνο για κάθε ασθενή, επιτρέποντας έτσι εξατομικευμένη θεραπεία.
Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει από χημειοθεραπεία και μετά χειρουργείο, ως ακτινοθεραπεία, εμβολισμό, ραδιοεμβολισμό, εφαρμογή μικροκυμάτων ή ραδιοσυχνοτήτων ή εφαρμογή nanoknife.

Τέλος, όταν φτάσει η ώρα του χειρουργείου, ο χειρουργός ήπατος σε συνεργασία με τους ειδικευμένους αναισθησιολόγους σχεδιάζουν το καλύτερο πλάνο για την αναισθησία και κατόπιν εντός του χειρουργείου συχνά με τη συνδρομή του επεμβατικού ακτινολόγου προχωρούν στην ολοκλήρωση της χειρουργικής θεραπείας.

Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι ο καλύτερος τρόπος για τη διαχείριση των προβλημάτων του ήπατος, ειδικά των κακοήθων, αφορά την απόλυτη εξατομίκευση του θεραπευτικού πλάνου ανά ασθενή, η οποία προσδιορίζεται από τη στενή συνεργασία των συναφών ειδικοτήτων.

Αυτή η διεπιστημονική προσέγγιση (multidisciplinary approach) μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλες τις διαθέσιμες διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές (multimodality approach), επιτυγχάνοντας τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τον ασθενή. Αυτή είναι και η προσέγγιση για τους ασθενείς με νοσήματα ήπατος στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ που μας έχει οδηγήσει σε ογκολογικά αποτελέσματα εφάμιλλα των κέντρων της Βορείου Αμερικής.

Νοέμβριος 2017