Υπέρταση: Πόσο απειλητική είναι στην εγκυμοσύνη

Μία στις δέκα γυναίκες μπορεί να εμφανίσει αύξηση της αρτηριακής πίεσης (υπέρταση) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Σπανιότερα, μπορεί να παρουσιάσει πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως η προεκλαμψία και η εκλαμψία. Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε, λοιπόν, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των υπερτασικών διαταραχών της κύησης;

Γράφει ο
Στυλιανός Ε. Μαστοραντωνάκης
Ειδικός Παθολόγος
Ιατρείο Υπέρτασης ΜΗΤΕΡΑ

Πώς μεταβάλλεται η πίεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Φυσιολογικά η αρτηριακή πίεση πέφτει λίγο στο πρώτο και κυρίως στο δεύτερο τρίμηνο της κύησης και αυξάνεται πάλι στο τρίτο τρίμηνο. Συνηθισμένες τιμές αρτηριακής πίεσης θεωρούνται τα 120 χιλιοστά για τη μεγάλη (συστολική) πίεση και τα 80 για τη μικρή (διαστολική).

Πότε λέμε ότι η πίεση είναι αυξημένη στην εγκυμοσύνη;

Η αρτηριακή πίεση θεωρείται αυξημένη όταν η συστολική είναι 140 ή υψηλότερη και η διαστολική 90 ή υψηλότερη. Ανάλογα με το βαθμό της αύξησης αναφερόμαστε σε:
••• Ήπια αύξηση: έως 150/100,
••• Μέτρια αύξηση: έως 160/110, και
••• Σοβαρή αύξηση: 160/110 ή υψηλότερη.

Υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες υπέρτασης στην εγκυμοσύνη;

Σε κάποιες γυναίκες η υπέρταση προϋπάρχει, ενώ σε άλλες εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά την κύηση. Έτσι διακρίνουμε τις εξής καταστάσεις:
••• Χρόνια υπέρταση: όταν η υψηλή πίεση προϋπάρχει ή όταν διαπιστώνεται μέσα στις πρώτες 20 εβδομάδες και παραμένει συνήθως και μετά τον τοκετό.
••• Υπέρταση Κύησης: όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά την 20ή εβδομάδα.
••• Προεκλαμψία: όταν η υψηλή πίεση εμφανίζεται μετά την 20ή εβδομάδα, αλλά σε συνδυασμό με σημαντική ποσότητα πρωτεΐνης στα ούρα.
••• Εκλαμψία: όταν η προεκλαμψία επιδεινώνεται με την εμφάνιση σπασμών.
Η υπέρταση κύησης και η προεκλαμψία υποχωρούν κατά κανόνα μέσα σε 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Είναι πάντα επικίνδυνη η αύξηση της πίεσης;

Συνήθως πρόκειται για ήπια και όχι για σημαντική διαταραχή. Σε λίγες περιπτώσεις όμως, όπως π.χ. στην προεκλαμψία, η αύξηση της πίεσης μπορεί να γίνει σοβαρή και επιζήμια, τόσο για τη μητέρα (κίνδυνος για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, θρόμβωση ή αιμορραγία, ηπατική ή νεφρική βλάβη) όσο και για το έμβρυο (πιθανότητα για μειωμένη ανάπτυξη, πρόωρο τοκετό ή αποβολή). Γι’ αυτό και ο γιατρός παρακολουθεί την πορεία του εμβρύου με τη βοήθεια των υπερήχων και την υγεία της μητέρας με τις κατάλληλες εξετάσεις αίματος και ούρων.

Ποιες γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προεκλαμψία;

Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν προεκλαμψία όταν παρουσιάζουν τουλάχιστον δύο παράγοντες κινδύνου από την ομάδα Α ή έναν από την ομάδα Β όπως φαίνονται στο σχετικό πίνακα. Οι γυναίκες αυτές μπορούν προληπτικά να λαμβάνουν 75 mg ασπιρίνης από τη 12η εβδομάδα και μετά.

Πώς γίνεται αντιληπτή η αύξηση της πίεσης; Υπάρχουν συμπτώματα;

Οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν καθόλου συμπτώματα εξαιτίας της υπέρτασης. Γι’ αυτό και η πίεση ελέγχεται τακτικά στις επισκέψεις στο γυναικολόγο. Υπάρχουν όμως κάποια συμπτώματα που πρέπει να προσεχθούν επειδή μπορεί να αποτελούν πιθανές ενδείξεις προεκλαμψίας:
••• Πονοκέφαλοι: όταν δεν υποχωρούν με παυσίπονα.
••• Διαταραχές στην όραση: όταν βλέπουμε διπλά, θολά ή εμφανίζονται λάμψεις.
••• Ναυτία ή έμετοι: όταν εμφανίζονται προς το τέλος της εγκυμοσύνης.
••• Κοιλιακά άλγη: επίμονοι πόνοι ψηλά στην κοιλιά ή κάτω από τα πλευρά.
••• Οίδημα στα χέρια, στα πόδια ή στο πρόσωπο: ξαφνικό πρήξιμο ή επιδείνωση του συνηθισμένου ήπιου οιδήματος της εγκυμοσύνης.

Υπάρχουν φάρμακα για την αυξημένη πίεση κατάλληλα για την εγκυμοσύνη;

Υπάρχουν συγκεκριμένα φάρμακα που είναι ασφαλή για το μωρό και που όταν χρειαστεί θα σας βοηθήσουν να ρυθμίσετε την πίεσή σας στα επιθυμητά επίπεδα. Αντίστοιχα, γυναίκες που λαμβάνουν ήδη αντιυπερτασικά φάρμακα, πρέπει να ενημερώνουν τον ιατρό τους σε περίπτωση που μείνουν έγκυοι ή προγραμματίζουν εγκυμοσύνη, ώστε να τα αλλάξουν με πιο κατάλληλα, αν αυτό χρειάζεται.

Υπάρχουν νεότερα δεδομένα στην έρευνα σχετικά με τις υπερτασικές διαταραχές της κύησης;

Είναι αλήθεια πως συνεχίζεται η προσπάθεια να κατανοήσουμε τους λόγους και τους μηχανισμούς που προκαλούν την αύξηση της πίεσης και τις επιπλοκές της στην εγκυμοσύνη. Επίσης, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι ανακαλύπτουμε νέες διαγνωστικές μεθόδους, ικανές να προβλέψουν από νωρίς τον κίνδυνο για προεκλαμψία, ώστε να υπάρχει καλύτερη παρακολούθηση και έγκαιρη αντιμετώπιση.