Τηλεακτινολογία: Νέες και μεγαλύτερες δυνατότητες!

Η αλματώδης εξέλιξη στα κινητά τηλέφωνα και στα «φορητά» PC έχει εκτοξεύσει αντίστοιχα και τις δυνατότητες της τηλεϊατρικής γενικά και της τηλεακτινολογίας ειδικότερα. Με ποιον τρόπο, όμως, και με ποια οφέλη;

Γράφει ο
Σπύρος Γιαρμενίτης
Ακτινολόγος
Διευθυντής Ακτινοδιαγνωστικού Τμήματος ΥΓΕΙΑ – ΜΗΤΕΡΑ

Η τηλεακτινολογία είναι μέρος της τηλεϊατρικής, δηλαδή αυτής της εξειδικευμένης μεθόδου που προσφέρει υπηρεσίες κλινικής ιατρικής φροντίδας εξ αποστάσεως. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση τηλεπικοινωνιών και υπηρεσιών-τεχνολογιών πληροφορικής.

Η τηλεακτινολογία περιλαμβάνει τη μετάδοση ιατρικών εικόνων ασθενών (απλές ακτινογραφίες, υπερηχογραφήματα, υπολογιστική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, εικόνες πυρηνικής ιατρικής κ.λπ.) από ένα τόπο σε ένα άλλο απομακρυσμένο μέρος.

Επίσης μπορεί να περιλαμβάνει μετάδοση στοιχείων από τον ιατρικό φάκελο του ασθενούς, κειμένων γνωματεύσεων των ιατρικών εικόνων και, τέλος, προσφέρει την σε πραγματικό χρόνο συζήτηση-τηλεδιάσκεψη των ιατρών και επιστημόνων που εμπλέκονται στη φροντίδα συγκεκριμένου ασθενούς, είτε μόνο με ήχο είτε με τη χρήση βίντεο. Επίσης, με την τηλεακτινολογία παρέχονται δυνατότητες εξ αποστάσεως διδασκαλίας και μάθησης.

Είναι ήδη γνωστό ότι αρκετά νοσοκομεία της Βορείου Αμερικής και της Ευρώπης, αλλά και σε άλλες χώρες σποραδικά, για εξοικονόμηση πόρων, χρησιμοποιούν την τηλεακτινολογία για την εξ αποστάσεως διάγνωση των ακτινολογικών εξετάσεων των ασθενών τους από εξειδικευμένες ακτινολογικές εταιρείες που είναι εγκατεστημένες σε χώρες με χαμηλό κόστος παροχής υπηρεσιών.

Όμως σήμερα εταιρείες τηλεακτινολογίας δραστηριοποιούνται όλο και περισσότερο σε όλες τις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες.

Οι ειδικοί που διενεργούν έρευνα αγοράς υπολογίζουν ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα με αντικείμενο την τηλεακτινολογία θα φτάσει το 2024 να έχει οικονομικό μέγεθος περί τα 8,24 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σήμερα το 1/3 της δραστηριότητας αφορά σε διαγνώσεις απλών ακτινογραφιών ενώ ως το 2024 ο ρυθμός αύξησης των διαγνώσεων Υπολογιστικής Τομογραφίας αναμένεται να είναι 20% ανά έτος.

Η τηλεακτινολογία πλέον έχει μετατραπεί από μια ευκαιριακή δραστηριότητα νυκτερινού ωραρίου σε αυτόνομη επαγγελματική οντότητα στο χώρο των ιατρικών απεικονίσεων. Είναι μάλιστα βέβαιο ότι έχει προκύψει και ένα νέο είδος επαγγελματιών ακτινολόγων με σημαντικές διαφορές επαγγελματικής νοοτροπίας σε σύγκριση με τους συναδέλφους τους που εργάζονται στα παραδοσιακά διαγνωστικά και νοσηλευτικά κέντρα.

Προϋπόθεση για τη λειτουργία της τηλεακτινολογίας είναι η χρήση ψηφιακής απεικόνισης και τεχνολογιών δικτύωσης (γραμμές τηλεπικοινωνιών, διαδίκτυο [internet], τοπικά δίκτυα, δίκτυα «νέφους» [computer clouds]). Επίσης, είναι αναγκαία ειδικά λογισμικά (software) για τη μετάδοση ψηφιακής εικόνας, επεξεργασία εικόνας και συμπίεσης του όγκου των ψηφιακών δεδομένων.

Ακόμα πιο εύκολα
Η εξέλιξη των φορητών-κινητών υπολογιστικών συσκευών εκτινάσσει τις δυνατότητες της τηλεακτινολογίας απελευθερώνοντας τους χρήστες από τη δέσμευσή τους στη χρήση των κεντρικών εγκαταστάσεων-εξοπλισμών στο χώρο των νοσοκομείων και προσφέρει τη δυνατότητα πρωτίστως της ανεξαρτησίας τόπου και κατ’ επέκταση χρόνου.

Ως φορητές-κινητές συσκευές νοούνται:

• Οι υπερελαφροί φορητοί υπολογιστές που αποκαλούνται στην αγγλική γλώσσα netbooks και έχουν οθόνη διαγωνίου έως 11 ιντσών, καθώς και βάρος περί το ένα κιλό.
• Οι υπολογιστές μορφής πινακίδας (tablets), οι οποίοι βασίζονται στην τεχνολογία οθόνης αφής και έτσι απαλλάσσονται από την ανάγκη φυσικού πληκτρολογίου. Το πληκτρολόγιο εμφανίζεται στην οθόνη μόνο όταν υπάρχει ανάγκη πληκτρολόγησης. Έχουν διαγώνιο οθόνης που κυμαίνεται από 7 ως 11 ίντσες και βάρος 400 – 800 γραμμάρια.
• Τα «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα (smartphones), τα οποία στην πλειονότητά τους στηρίζονται επίσης στην τεχνολογία της οθόνης αφής και επίσης απαλλάσσονται από φυσικό πληκτρολόγιο. Η διαγώνιος της οθόνης τους συνήθως κυμαίνεται από 3 ως 5 ίντσες.
• Εσχάτως εμφανίζεται και μία ενδιάμεση κατηγορία κινητών με μεγαλύτερες διαγωνίους οθόνης, 5,5 ως 6 ίντσες, που μοιάζουν πιο πολύ με tablets και αποκαλούνται phablets (σύμφυρση των λέξεων phone και tablets).

Κοινά χαρακτηριστικά αυτών των συσκευών είναι:

• Η φορητότητά τους.
• Η αξιοποίηση των ασυρμάτων τεχνολογιών δικτύωσης, είτε τοπικών δικτύων Wi-Fi είτε των τηλεφωνικών δικτύων τρίτης (3G) και τέταρτης (4G) γενιάς, για ταχεία μεταφορά μεγάλου όγκου ψηφιακών δεδομένων.
• Η ανάπτυξη από τους κατασκευαστές, εκδόσεων των ειδικών λογισμικών (software) για τη μετάδοση ψηφιακής εικόνας, επεξεργασία εικόνας και συμπίεσης του όγκου των ψηφιακών δεδομένων που χρησιμοποιούνται στα κεντρικά συστήματα τηλεακτινολογίας, ειδικά προσαρμοσμένων στις φορητές κινητές συσκευές.
• Η έγκυρη τεχνολογία ασφάλειας προσπέλασης των ιατρικών δεδομένων.

Οι δυνατότητες

Με τις συσκευές αυτές, ο χρήστης-πάροχος υπηρεσιών υγείας, εάν έχει κάλυψη ασύρματης δικτύωσης, από οπουδήποτε βρίσκεται κάθε στιγμή, μπορεί:

• Να προσπελαύνει τα δεδομένα των απεικονίσεων των ασθενών στο νοσοκομείο ή το ιατρείο.
• Να αποστέλλει ή να λαμβάνει ιατρικές εικόνες από άλλους συναδέλφους του, είτε του ιδίου είτε οποιουδήποτε άλλου νοσοκομείου.
• Να έχει δυνατότητα φωνητικής ή βίντεο τηλεδιάσκεψης.

Έτσι με τις συσκευές αυτές το όφελος που προκύπτει για το νοσοκομείο είναι:

• Να έχει ταχεία αρχική προφορική διάγνωση για επείγοντα περιστατικά.
• Να σημειώνει επιτάχυνση στη μεταφορά της απεικονιστικής πληροφορίας.
• Να έχει βέλτιστη διαχείριση των διαθέσιμων ακτινολόγων.
• Όπου είναι επιστημονικά-ιατρικά εφικτό, εφημερία από την οικία του ακτινολόγου.
• Να επιτυγχάνεται απασχόληση κοινού ακτινολόγου μεταξύ νοσοκομείων με μικρή ροή απεικονιστικών περιπτώσεων.
• Εφόσον είναι απαραίτητο, μπορεί να γίνεται χρήση εξωτερικών ιατρικών ακτινολογικών εταιρειών για διαγνώσεις.

Για τη βέλτιστη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που περιγράφονται είναι αναγκαία η ύπαρξη σύγχρονης ψηφιακής παιδείας, καθώς και η ανάπτυξη της κατάλληλης νομοθεσίας για τη διασφάλιση των ιατρικών δεδομένων.

Νοέμβριος 2016