Σπονδυλοδισκίτιδα: Λοιμώξεις της σπονδυλικής στήλης

Γράφει ο
Ιωάννης Καρνέζης
Ορθοπαιδικός
Διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης ΥΓΕΙΑ

Οι λοιμώξεις της σπονδυλικής στήλης είναι σχετικά σπάνιες παθήσεις. Ωστόσο η αύξηση του πληθυσμού των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών, η επανάκαμψη της φυματίωσης, καθώς και οι συχνές διαγνωστικές δυσκολίες επιβάλλουν την εγρήγορση και γνώση του θέματος από τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό αλλά και τον Παθολόγο και τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων για την έγκαιρη διάγνωση και σωστή θεραπεία.

Πυογενής σπονδυλοδισκίτιδα

Η συχνότερη από τις λοιμώξεις της σπονδυλικής στήλης είναι η πυογενής σπονδυλοδισκίτιδα, δηλαδή η λοίμωξη από πυογενή βακτήρια του μεσοσπονδυλίου δίσκου και των ιστών γύρω από αυτόν.

Η αυξανόμενη συχνότητα της σπονδυλοδισκίτιδας σχετίζεται αναμφισβήτητα, τόσο με την αύξηση του πληθυσμού των ασθενών με κάποιο βαθμό ανοσοκαταστολής, όσο και με την αύξηση των (διαγνωστικών και θεραπευτικών) επεμβάσεων, κύρια του ουροποιητικού συστήματος.

Προδιαθεσικοί παράγοντες

Αναγνωρισμένοι προδιαθεσικοί παράγοντες της νόσου αυτής περιλαμβάνουν τον σακχαρώδη διαβήτη, τον αλκοολισμό, την χρόνια λήψη κορτιζόνης, τις κακοήθεις νόσους, την χρόνια νεφρική ανεπαρκεια, την χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών ουσιών, και το σύνδρομο της επίκτητης ανεπάρκειας του ανοσοποιητικού. Στους ενήλικες η αρχική επιμόλυνση συμβαίνει αιματογενώς, δηλαδή μετά από κυκλοφορία του μικροβίου στο αίμα.

Διάγνωση σπονδυλοδισκίτιδας

Η διάγνωση της σπονδυλοδισκίτιδας δεν είναι δύσκολη εάν ο ασθενής απευθυνθεί έγκαιρα στο γιατρό του, ο οποίος θα προβεί έγκαιρα στις κατάλληλες εξετάσεις. Η νόσος παρουσιάζεται σχεδόν πάντα με τη μορφή σοβαρής, επιμένουσας οσφυαλγίας ή και, σπανιώτερα, ραχιαλγίας ή αυχεναλγίας. Η διάγνωση της βασίζεται στα ακόλουθα τρία “σημεία”:

1. παρουσία σοβαρής, επίμονης οσφυαλγίας
2. αυξημένη τιμή της εξέτασης αίματος CRP
3. χαρακτηριστικά ευρήματα στην μαγνητική τομογραφία

Οι αρχές της αντιμετώπισης της σπονδυλοδισκίτιδας βασίζονται εξ’ ολοκλήρου στην πρόληψη και τον περιορισμό των επιπλοκών. Μετά την διάγνωση, οι λίγοι ασθενείς που παρουσιάζουν νευρολογικά σημεία αντιμετωπίζονται με επείγουσα χειρουργική επέμβαση. Οι υπόλοιποι ασθενείς πρέπει να αντιμετωπίζονται αρχικά με μη-χειρουργικά μέσα.

Μη χειρουργική αντιμετώπιση

Η μη-χειρουργική αντιμετώπιση συνιστάται σε απομόνωση του υπεύθυνου οργανισμού με “γενικές” καλλιέργειες (π.χ. αίματος, ούρων), αλλά κυρίως καλλιέργεια της σηπτικής εστίας κατόπιν παρακέντησης και χρήση εργαστηριακών τεχνικών αυξημένης ευασθησίας (όπως η τεχνική PCR) που μπορεί να βοηθήσουν στην πρωιμότερη ανίχνευση του υπεύθυνου μικροοργανισμού. Η χορήγηση των κατάλληλων αντιβιοτικών μετά από καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα πρέπει να γίνεται αρχικά ενδοφλέβια έως ότου συμπληρωθούν 4 έως 6 εβδομάδες και σε περίπτωση κλινικής απόκρισης συνέχιση της αγωγής με από του στόματος αντιβιοτικά έως ότου συμπληρωθούν 3 μήνες αντιβιοτικής θεραπείας. Σε περιπτώσεις αποτυχίας της μη-χειρουργικής θεραπευτικής αγωγής (επιμονή πόνου ή νευρολογικών συμπτωμάτων) ή ανάπτυξης επιπλοκών όπως συμπτωματική σπονδυλική στένωση και προοδευτική αστάθεια ή παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης συνιστάται η χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος.

Οι στόχοι της χειρουργικής αντιμετώπισης της πυογενούς σπονδυλοδισκίτιδας είναι:

• η εκρίζωση της λοίμωξης
• η αποσυμπίεση των νευρικών στοιχείων
• η σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης.

Η σπονδυλοδισκίτιδα είναι μία σχετικά σπάνια νόσος με σοβαρές όμως και πιθανόν μη αναστρέψιμες επιπτώσεις. Η αναγνώρισή της μέσα στον τεράστιο αριθμό των ασθενών με οσφυαλγία απαιτεί διατήρηση υψηλού δείκτη υποψίας και σωστή προσέγγιση του συμπτώματος της οσφυαλγίας, κυρίως με την λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού. Η αντιμετώπιση πρέπει να βασίζεται πάντα στην ακριβή απομόνωση του υπεύθυνου μικροβιακού αιτίου και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων στην επαρκή αντιβιοτική αγωγή αν και χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να χρειαστεί σε περιπτώσεις μη απόκρισης στα αντιβιοτικά ή ανάπτυξης επιπλοκών. Με πρώιμη διάγνωση, τα αποτελέσματα είναι άριστα στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Ιούνιος 2023