Σπονδυλοδεσία

Γράφει ο
Βασίλειος Ζέρρης
Καθηγητής Νευροχειρουργικής
Δ/ντης Γ’ Νευροχειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Τι είναι η σπονδυλοδεσία;

Η σπονδυλοδεσία αποτελεί μία χειρουργική επέμβαση κατά την οποία ο χειρουργός χρησιμοποιεί ανάλογα με την περίπτωση διάφορα υλικά όπως κοχλίες (βίδες), ράβδους, πλάκες και κλωβούς με σκοπό να ενοποιηθούν οι σπόνδυλοι (αρθρόδεση). Εκτός από τα υλικά χρησιμοποιείται και οστικό μόσχευμα (είτε αυτόλογο από τον ίδιο τον ασθενή είτε ετερόλογο από τράπεζα μοσχευμάτων), το οποίο προάγει την αρθρόδεση των σπονδύλων μεταξύ τους. Η τελική σπονδυλοδεσία λειτουργεί όπως ο γυψονάρθηκας για παράδειγμα στην περίπτωση ενός κατάγματος στο χέρι. Δηλαδή η σπονδυλοδεσία παρέχει σταθεροποίηση και ακινητοποίηση στους σπόνδυλους, τους οποίους θέλουμε να “δέσουμε” μέχρι αυτοί με τη βοήθεια και του οστικού μοσχεύματος να γίνουν ένα ενιαίο οστικό κατασκεύασμα, ή με άλλα λόγια μέχρι να επιτευχθεί η αρθρόδεση (fusion).

Πότε χρειάζεται σπονδυλοδεσία;

Αν και γενικά καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να αποφεύγεται η σπονδυλοδεσία, υπάρχουν μερικές περιπτώσεις στις οποίες είναι απαραίτητη, καθώς αποτελεί τη μόνη ενδεδειγμένη χειρουργική τεχνική για την αποκατάσταση της αστάθειας της σπονδυλικής στήλης. Μερικές από αυτές τις περιπτώσεις είναι οι παρακάτω:

• Σε περιπτώσεις σοβαρών εκφυλιστικών αλλοιώσεων της σπονδυλικής στήλης με συνοδή σημαντική συμπίεση των νευρικών δομών (νωτιαίου μυελού ή νεύρων), όπου μπορεί να απαιτηθεί εκτεταμένη χειρουργική αποσυμπίεση με αφαίρεση μεγάλων τμημάτων των σπονδύλων, η οποία μπορεί να προκαλέσει αστάθεια της σπονδυλικής στήλης.
• Σε σπονδυλόλυση με σπονδυλολίσθηση στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Πρόκειται για μια κατάσταση στην οποία ένας σπόνδυλος έχει «γλιστρήσει» προς τα μπροστά σε σχέση με τους γειτονικούς σπονδύλους λόγω χρόνιας αστάθειας της σπονδυλικής στήλης.
• Σε ορισμένα είδη καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης, τα οποία επιφέρουν αστάθεια της σπονδυλικής στήλης.
• Σε όγκους της σπονδυλικής στήλης, που καταστρέφουν τους σπονδύλους, με συνέπεια να επέρχεται αστάθεια της σπονδυλικής στήλης.
• Στη χειρουργική επιδιόρθωση της σοβαρής σκολίωσης.
• Σε επεμβάσεις στις οποίες προσεγγίζουμε την σπονδυλική στήλη από μπροστά, όπως για παράδειγμα στην αφαίρεση του μεσοσπονδύλιου δίσκου του αυχένα.

Σπονδυλοδεσία σημαίνει και πιο επίπονη ανάρρωση;

Η σπονδυλοδεσία γενικά είναι μία παρεξηγημένη χειρουργική επέμβαση, διότι η πλειοψηφία της κοινής γνώμης την έχει συνδυάσει με μακρά και ιδιαίτερη επίπονη ανάρρωση. Ωστόσο με τις σύγχρονες τεχνικές της ελάχιστης επεμβατικής χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης αυτό δεν αληθεύει.

Πλέον εφαρμόζονται νέες εξελιγμένες τεχνικές, που οδηγούν σε καλύτερα αποτελέσματα μέσα από μικροσκοπικές τομές με τη βοήθεια του μικροσκοπίου και τις ακτινοσκόπησης χωρίς να καταστρέφεται η φυσιολογική ανατομία του ασθενούς. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη διατρηματική οσφυική διασωμάτιο σπονδυλοδεσία (TLIF) ως μία διαδερμική ελάχιστα επεμβατική σπονδυλοδεσία.

Οι ασθενείς κινητοποιούνται την επόμενη ημέρα και επιστρέφουν στη φυσιολογική τους ζωή χωρίς πόνο σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Πέραν από τα εξαιρετικά χειρουργικά αποτελέσματα η Ελάχιστα Επεμβατική Νευροχειρουργική οδηγεί και σε μειωμένο κόστος για τον ασθενή λόγω  μειωμένου χρόνου νοσηλείας και συντομότερης ανάρρωσης.

Υπάρχουν νέες τεχνικές, οι οποίες βοηθάνε στο να αποφύγουμε την σπονδυλοδεσία;

Για τη θεραπεία ορισμένων παθήσεων της σπονδυλικής στήλης έχουν αναπτυχθεί νέες σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές με τις οποίες μπορούμε να αποφύγουμε την παλαιά παραδοσιακή αντιμετώπισή τους με σπονδυλοδεσία. Συγκεκριμένα για την αντιμετώπιση της αυχενικής μυελοπάθειας, η οποία οφείλεται σε συμπίεση του νωτιαίου μυελού του αυχένα λόγω σοβαρών εκφυλιστικών αλλοιώσεων της σπονδυλικής στήλης με αποτέλεσμα σημαντική στένωση του σπονδυλικού σωλήνα έως πρόσφατα προτείνονταν η λύση της πρόσθιας αυχενικής δισκεκτομής και σπονδυλοδεσίας.

Επιπλέον για τις περιπτώσεις αυχενικής μυελοπάθειας χωρίς σημαντική πίεση από κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου συστήνουμε την οπίσθια προσπέλαση και αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού αποφεύγοντας τη σπονδυλοδεσία.

Παρομοίως, για την αντιμετώπιση της αυχενικής ριζοπάθειας λόγω πλάγιας κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου με συνοδό πόνο στο χέρι η παραδοσιακή χειρουργική τεχνική μέχρι πρότινος ήταν επίσης η πρόσθια αυχενική δισκεκτομή και σπονδυλοδεσία. Και σε αυτή την περίπτωση όμως, έχει αναπτυχθεί ειδική τεχνική, με την οποία προσεγγίζουμε και αφαιρούμε τον δίσκο που πιέζει το νεύρο από πίσω αποφεύγοντας την σπονδυλοδεσία.

Τέλος, αναφέρουμε τα οστεοπορωτικά κατάγματα θωρακικής και οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης, που παλαιότερα αντιμετωπίζονταν με πολύμηνη ακινητοποίηση, ενώ ορισμένες φορές ο ασθενής οδηγούνταν τελικά σε χειρουργείο σπονδυλοδεσίας παρά την μακρά αναμονή και ταλαιπωρία. Για πολλές περιπτώσεις οστεοπορωτικών καταγμάτων αναπτύξαμε ένα υβριδικό σύστημα διπλής απεικόνισης με ακτινοσκοπικό έλεγχο και αξονική τομογραφία που μας επιτρέπει, χορηγώντας απλά λίγη μέθη, να οδηγούμε με απόλυτη ακρίβεια, χωρίς τομή, στον πάσχοντα σπόνδυλο ειδικού τύπου βελόνες δια των οποίων εγχέουμε ιατρικό «τσιμέντο». Ο πάσχων σπόνδυλος αποκαθίσταται ως προς τη δομική του ακεραιότητα με άμεση κινητοποίηση και ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο έχοντας αποφύγει την παραδοσιακή πολύπλοκη σπονδυλοδεσία.

Μάιος 2020