ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ: Μια αναίμακτη μέθοδος εκτίμησης

Γράφει ο
Θεόδωρος Πιπίκος
Πυρηνικός Ιατρός
Διευθυντής Πυρηνικής Ιατρικής & PET CT ΥΓΕΙΑ

 

Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου αποτελεί μια διαχρονικά δοκιμασμένη αναίμακτη μέθοδο εκτίμησης της αιμάτωσης της αριστεράς κοιλίας. Πρόκειται για λειτουργική δοκιμασία που πραγματοποιείται, είτε με φυσική κόπωση (πρωτόκολλο Bruce), είτε με φαρμακευτική κόπωση.

Με την πρόοδο του χρόνου η μέθοδος εξελίσσεται τεχνικά, προσφέροντας καλύτερα αποτελέσματα και επιπλέον πληροφορίες στον κλινικό ιατρό, μειώνοντας τον χρόνο της εξέτασης και την ακτινική επιβάρυνση του εξεταζόμενου.

Ενδείξεις – χρησιμότητα

Η χρήση της μεθόδου περιλαμβάνει τον έλεγχο της αιματικής εφεδρείας, τόσο σε γνωστούς στεφανιαίους ασθενείς, όσο και σε ασθενείς με υποψία στεφανιαίας νόσου. Παράλληλα, προσφέρει διαστρωμάτωση κινδύνου για καρδιαγγειακό συμβάν, καθώς υπάρχει γραμμική σχέση με τον βαθμό, αλλά και την έκταση των ευρημάτων.

Ένα αρνητικό ή χαμηλής πιθανότητας σπινθηρογράφημα συνδέεται με πολύ χαμηλό ετήσιο κίνδυνο οξέος καρδιαγγειακού συμβάντος. Το ίδιο ισχύει και στον έλεγχο για ύπαρξη hibernated μυοκαρδίου. Έκταση μεγαλύτερη του 10% υποδεικνύει πιθανότητα σημαντικού οφέλους από επαναιμάτωση. Η μέθοδος επίσης έχει εφαρμογή στην εκτίμηση του διεγχειρητικού κινδύνου στο πλαίσιο μείζονος χειρουργικής επέμβασης, καθώς παθολογία στο σπινθηρογράφημα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου. Βιβλιογραφικά η ευαισθησία και η ειδικότητα της μεθόδου εμφανίζουν σημαντικό εύρος. Αυτό κυρίως οφείλεται στην ποικιλομορφία των τεχνικών που χρησιμοποιούνται, και στην παλαιότητα πολλών μελετών. Όταν η μέθοδος εφαρμόζεται με όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές, εμφανίζει ικανοποιητική ευαισθησία και ειδικότητα (~90% και 85% αντίστοιχα).

Μελέτη κινητικότητας

Κάθε μελέτη αιματώσεως μυοκαρδίου πρέπει να πραγματοποιείται με σύγχρονες γ-κάμερες, με τομογραφική απεικόνιση (SPECT). Απαραίτητο στοιχείο επίσης, είναι η gated μελέτη, που μας δίνει πληροφορίες για την κινητικότητα και εν γένει τη λειτουργικότητα της κοιλότητας. Διαταραχές της κινητικότητας και της πάχυνσης των τοιχωμάτων μετά την κόπωση υποδεικνύουν σοβαρότητα της ισχαιμίας. Μεταβολές της κινητικότητας και του κλάσματος εξώθησης μεταξύ κόπωσης και ηρεμίας έχουν προγνωστική αξία και μπορεί να αποκαλύψουν διαταραχές των στεφανιαίων ακόμα και σε μελέτες με φαινομενικά ομοιογενή πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου. Στις περιπτώσεις αυτές με αντίστοιχη στένωση μεταξύ των κύριων στεφανιαίων αγγείων, μεταβολές στη φάση κινητικότητας των τοιχωμάτων μεταξύ κόπωσης και ηρεμίας, καθώς και μεταβολές των διαστάσεων της κοιλότητας και του κλάσματος εξωθήσεως (TID), μπορούν να αποκαλύψουν το πρόβλημα.

Μέθοδος επεξεργασίας – Software

Προαπαιτούμενο επίσης σε κάθε σύγχρονη SPECT μελέτη είναι η εφαρμογή μοντέρνων μεθόδων επεξεργασίας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνουμε όχι μόνο αύξηση της διακριτικής ικανότητας, αλλά και πραγματοποίηση μελετών με μικρότερες δόσεις του ραδιοφαρμάκου, άρα και σημαντικό περιορισμό της ακτινικής επιβάρυνσης.

 Διόρθωση απορρόφησης φωτονίων – SPECT/CT και επίδραση στην εικόνα

Εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την ποιότητα της σπινθηρογραφικής μελέτης είναι η διόρθωση της απορρόφησης των φωτονίων. Πρόκειται για το φαινόμενο κατά το οποίο τα φωτόνια χάνουν μέρος της ενέργειάς τους περνώντας μέσα από τους ιστούς μέχρι να ανιχνευθούν από τη συσκευή απεικόνισης, δηλαδή τη γ-κάμερα. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εικόνα, προκαλώντας τεχνήματα που περιορίζουν τη διαγνωστική ακρίβεια. Στα σύγχρονα συστήματα η διόρθωση πραγματοποιείται με τη χρήση εξατομικευμένων για τον εξεταζόμενο χαρτών διόδου που παράγονται με τη χρήση SPECT/CT μηχανημάτων. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται θεαματικά η διαγνωστική ακρίβεια και εξαλείφονται τα τεχνήματα του προσθίου τοιχώματος στις γυναίκες και του κατωτέρου τοιχώματος στους άντρες. Επίσης, αυξάνεται θεαματικά το ποσοστό των φυσιολογικών από τη φάση της κοπώσεως μελετών. Έτσι, οι εξεταζόμενοι δεν εκτίθενται  σε επιπλέον ακτινοβόληση αποφεύγοντας τη δεύτερη φάση, ενώ μειώνεται σημαντικά η διάρκεια της μελέτης. Η χρήση στη βιβλιογραφία απλών SPECT και όχι SPECT/CT μελετών είναι κύριος παράγοντας ετερογένειας στα ποσοστά της ευαισθησίας και της ειδικότητας.

 Προοπτική – εξέλιξη

To σπινθηρογράφημα αιματώσεως μυοκαρδίου είναι μια συνεχώς εξελισσόμενη τεχνική που ενσωματώνει νέα τεχνολογικά επιτεύγματα για τη βελτίωση της ποιότητας της εικόνας και την αύξηση της διαγνωστικής ικανότητας. H κύρια εξέλιξη προς αυτό τον τομέα είναι οι νέοι κρύσταλλοι τεχνολογίας CZT.

Με τη χρήση της τεχνολογίας αυτής έχουμε τις εξής δυνατότητες:

• Μείωση της ακτινικής δόσης στον ασθενή.
• Σαφή ελάττωση του χρόνου απεικόνισης.
• Δυνατότητα δυναμικής μελέτης: Με τον τρόπο αυτό υπολογίζουμε εφεδρεία ροής στα στεφανιαία αγγεία με ποσοτικό τρόπο, παρέχοντας ένα πολύτιμο επιπλέον διαγνωστικό και προγνωστικό εργαλείο. Παράλληλα, εξαλείφονται τα σπάνια ψευδώς αρνητικά ευρήματα λόγω ισορροπίας κατανεμημένης ισχαιμίας που μπορεί να εμφανιστούν χωρίς τη δυναμική μελέτη.

 Το σπινθηρογράφημα αιματώσεως μυοκαρδίου είναι μια απλή αναίμακτη μέθοδος εκτίμησης της αιμάτωσης του μυοκαρδίου. Η χρήση των σωστών τεχνικών κατά την εκτέλεση της εξέτασης εξασφαλίζει υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα. Είναι μια μέθοδος δοκιμασμένη στη διάρκεια του χρόνου, με σημαντικές προοπτικές και συνεχή εξέλιξη.

Καρδιακή Αμυλοείδωση

Η καρδιακή αμυλοείδωση είναι μια διηθητική νόσος της καρδιάς η οποία οφείλεται στην εναπόθεση ινιδίων αμυλοειδούς στο μυοκάρδιο και σχετίζεται με υψηλά ποσοστά θνητότητας λόγω καρδιακής ανεπάρκειας και αρρυθμιών. Οι πιο συνήθεις τύποι καρδιακής αμυλοείδωσης είναι η εξ ελαφρών αλυσίδων ανοσοσφαιρινών (AL καρδιακή αμυλοείδωση) και η καρδιακή αμυλοείδωση με μετάλλαξη στο γονίδιο της τρανσθυρετίνης (Οικογενής ATTRm αμυλοείδωση).

Η Πυρηνική Ιατρική συμμετέχει καθοριστικά στη διάγνωση της καρδιακής αμυλοείδωσης και κυρίως στην ταυτοποίηση του τύπου αυτής. Τα ραδιοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στο σπινθηρογράφημα είναι τα: 99mTc-PYP, 99mTc – DPD και 99mTc – HMDP τα οποία εμφανίζουν εντονότερη πρόσληψη στην ΑTTR αμυλοείδωση από ότι στην AL αμυλοείδωση. Η ευαισθησία και η ειδικότητα της εξέτασης για τη διάγνωση της ΑTTR καρδιακής αμυλοείδωσης ειδικά με την εφαρμογή της απεικόνισης με SPECT/CT είναι περίπου 95%, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο την βιοψία μυοκαρδιακού ιστού, διαδικασία που ενέχει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.

Ιανουάριος 2024