Ρομποτική χειρουργική με άριστα αποτελέσματα στη γυναικολογία

Η (για συντομία) ρομποτική χειρουργική ή, πιο σωστά, η ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκοπική χειρουργική είναι μία από τις μεθόδους της λαπαροσκοπικής χειρουργικής που γίνεται με την υποβοήθηση ενός υπερσύγχρονου ρομποτικού συστήματος, γνωστού πλέον και ως DaVinci. Για παράδειγμα, η ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκοπική αφαίaρεση ινομυωμάτων (ινομυωματεκτομή) λέγεται συχνά και ρομποτική ινομυωματεκτομή ή και DaVinci ινομυωματεκτομή.

Γράφει ο
Γιώργος Χείλαρης
Χειρουργός, Γυναικολόγος-Ογκολόγος,
Διευθυντής Β΄ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας ΥΓΕΙΑ

Το ρομποτικό σύστημα DaVinci είναι το πρώτο και μοναδικό έως σήμερα σύστημα ρομποτικής χειρουργικής και επίσης το μόνο εγκεκριμένο από το 2000 από τον FDA (Food & Drug Administration, USA). Πραγματοποιεί όλο το φάσμα των λαπαροσκοπικών εγχειρήσεων, καθώς και μεγάλο αριθμό των -έως σήμερα- συμβατικών επεμβάσεων.

Το Da Vinci αναπτύχθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990 στο Stanford Research Institute (SRI) από τους Dr Ajit Shah και Dr Phil Green έπειτα από χορηγία του ερευνητικού προγράμματος του υπουργείου εθνικής άμυνας των ΗΠΑ (DARPA) και της NASA. O αρχικός στόχος ήταν η δημιουργία μονάδας τηλεϊατρικής και τηλεχειρουργικής για βοήθεια σε απομακρυσμένες εμπόλεμες ζώνες. Στην πορεία το πρόγραμμα εξαγοράστηκε από την Integrated Surgical Systems (σημερινή Intuitive Surgical) και εξελίχθηκε στη σημερινή του μορφή με το όνομα DaVinci. Oι πρώτες επεμβάσεις άρχισαν το 1998, ενώ μετά την έγκρισή του από τον FDA το 2000, άρχισε σταδιακά να εξαπλώνεται στις ΗΠΑ και λίγο αργότερα στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Σήμερα, χρησιμοποιούνται παγκοσμίως περισσότερα από 850 ρομποτικά χειρουργικά συστήματα Da Vinci, εκ των οποίων περισσότερα από 150 λειτουργούν στην Ευρώπη και 6 στην Ελλάδα.

Πώς γίνεται η επέμβαση:

Το Da Vinci επιτρέπει στον χειρουργό να πραγματοποιεί χειρουργικές επεμβάσεις από απόσταση και χωρίς να έρχεται ο ίδιος σε επαφή με το σώμα του ασθενή. Αρχικά, όπως στη λαπαροσκόπηση, γεμίζει η κοιλιά με αέριο CO2 για τέλεια οπτική, καθώς και για εύρος και άνεση χειρουργικών κινήσεων. Κατόπιν γίνονται 3 ή 4 οπές λίγων χιλιοστών στο πρόσθιο τοίχωμα της κοιλιάς απ’ όπου τοποθετούνται οι οδηγοί (trocar). Κατόπιν ένας εκ των συνεργατών φέρνει το ρομπότ μπροστά ή και στο πλάι του χειρουργικού τραπεζιού και «κουμπώνει» τους ρομποτικούς του βραχίονες στους οδηγούς και παράλληλα εφαρμόζονται και τα -ειδικά διαμορφωμένα για το ρομπότ- λαπαροσκοπικά εργαλεία. Ο χειρουργός κάθεται σε μια ειδική κονσόλα στη χειρουργική αίθουσα και τοποθετεί το κεφάλι του σε μια ειδική εσοχή στο πάνω μέρος της κονσόλας, απ’ όπου βλέπει τρισδιάστατη εικόνα απευθείας από το εσωτερικό της κοιλιάς.  Ακριβώς πιο κάτω στην κονσόλα, τοποθετεί τον δείκτη και τον αντίχειρα του δεξιού και του αριστερού του χεριού σε ένα αντίστοιχα δεξί και σε ένα αριστερό ειδικό χειριστήριο, το καθένα από τα οποία ανοιγοκλείνει και περιστρέφεται ελεύθερα όπως ο καρπός του χεριού και ανεξάρτητα από το άλλο. Με τα χειριστήρια αυτά ο χειρουργός κινεί τους ρομποτικούς βραχίονες και περαιτέρω τα χειρουργικά εργαλεία εντός του ασθενή και έτσι πραγματοποιείται η επέμβαση.

Τα πλεονεκτήματα:

Η μεγαλύτερη σταθερότητα και ακρίβεια χειρουργικών κινήσεων, λόγω της εξάλειψης του φυσικού τρέμουλου του συμβατικού λαπαροσκοπικού εργαλείου, καθώς και η μεγαλύτερη λεπτομέρεια λόγω μεγέθυνσης και 3D απεικόνισης του χειρουργικού πεδίου, έχει ως επιπλέον πλεονεκτήματα τα εξής:

• Χειρουργική ακριβείας κοντά σε ευαίσθητα, ζωτικής σημασίας όργανα, όπως αγγεία, νεύρα κ.λπ.
• Ασφαλέστερη προσέγγιση τεχνικά δύσκολων και δυσπρόσιτων σημείων.
• Μειωμένη σωματική κόπωσης του χειρουργού ειδικά σε τεχνικές και χρονοβόρες επεμβάσεις.
• Μειωμένη απώλεια αίματος.
• Μειωμένος κίνδυνος λοιμώξεων κατά και μετά τη χειρουργική επέμβαση.
• Ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου και της δυσφορίας.
• Σημαντική μείωση της περιόδου νοσηλείας.
• Γρήγορη ανάρρωση και επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες.

Ειδικά στη γυναικολογία, οι εφαρμογές της ρομποτικής χειρουργικής είναι:

• Ρομποτική ινομυωματεκτομή.
• Ρομποτική εξαίρεση (αφαίρεση) βαθιάς διηθητικής ενδομητρίωσης.
• Ρομποτική υστερεκτομή με ή χωρίς τις ωοθήκες και τις σάλπιγγες.
• Ρομποτική ριζική υστερεκτομή για καρκίνο τραχήλου.
• Ρομποτικός λεμφαδενικός καθαρισμός για σταδιοποίηση γυναικολογικών καρκίνων.

Στην Ελλάδα η πρώτη ρομποτική ολική υστερεκτομή με συστηματικό λεμφαδενικό καθαρισμό για καρκίνο ενδομητρίου (επέμβαση που ονομάζεται ιατρικά «χειρουργική σταδιοποίηση») πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2009 στο ΥΓΕΙΑ.

Ιούλιος 2018