Προληπτικός απεικονιστικός έλεγχος σε ομάδες υψηλού κινδύνου για Καρκίνο του Μαστού

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το συχνότερο κακόηθες νεόπλασμα των γυναικών και τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.

Γράφει η
Φιλιώ Μπάδρα
Ακτινολόγος
Υπεύθυνη Τμήματος Απεικόνισης Μαστού ΥΓΕΙΑ

Επιδημιολογικές μελέτες έχουν ενοχοποιήσει πλήθος επιβαρυντικών παραγόντων, όμως στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν έχει επαρκώς διευκρινισθεί ο τρόπος δράσης τους και δεν έχει ακόμη απόλυτα τεκμηριωθεί η αιτιολογική τους σχέση. Συνεπώς ο μηχανισμός καρκινογένεσης παραμένει άγνωστος.

Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια ζωής μιας γυναίκας η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού φτάνει το 12-13%. Δηλαδή περίπου 1/8-9 γυναίκες κάποια στιγμή της ζωής τους θα προσβληθούν.

Αυτό το ποσοστό αναφέρεται στις γυναίκες μέσου κινδύνου, που αποτελούν και την πλειονότητα των περιπτώσεων, τον λεγόμενο σποραδικό καρκίνο του μαστού.

Υπάρχουν όμως και άλλες πληθυσμιακές ομάδες, οι λεγόμενες υψηλού κινδύνου στις οποίες η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου είναι αισθητά υψηλότερη και συνεπώς χρήζουν διαφορετικής και εξατομικευμένης προσέγγισης τόσο στο επίπεδο της πρόληψης όσο και σε αυτό της θεραπείας.

Οι ασθενείς αυτές αναγνωρίζονται κλινικά με τη χρήση διάφορων μαθηματικών μοντέλων που είναι διαθέσιμα (Gail model,Claus model, Tyrer-Guzich model κλπ.). Το καθένα από αυτά τα μαθηματικά μοντέλα βασίζεται στην εκτίμηση διαφορετικών παραγόντων, συνεπώς καθένα μπορεί να δώσει διαφορετικό μέγεθος εκτίμησης του κινδύνου.

Για τις γυναίκες υψηλού κινδύνου (>25%) όπως καθορίζονται με την εκτίμηση συγκεκριμένων παραγόντων συστήνεται ετήσια μαστογραφία και μαγνητική τομογραφία. Η έναρξη των ελέγχων καθορίζεται γύρω στην ηλικία των 30ετών.

Σ’ αυτή την ομάδα ανήκουν:

• Φορείς γνωστών μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1 – BRCA2 
• Γυναίκες που έχουν λάβει ΑΚΘ στο μεσοθωράκιο σε ηλικία 10-30ετών
• Γυναίκες με συγγενή 1ου βαθμού (γονέα, αδελφή, παιδί) με BRCA1 –BRCA2 μετάλλαξη έστω κι αν δεν έχουν υποβληθεί σε γενετικό έλεγχο
• Γνωστά κληρονομικά σύνδρομα π.χ (Li-Fraumeni ,σ.Cowden κ.ά.) 

Για τις γυναίκες μετρίου κινδύνου (<15%)

Σ’ αυτή την ομάδα ανήκουν:

• Γυναίκες με ατομικό ιστορικό καρκίνου μαστού, DCIS, LCIS ή ADH ή ALH (DCIS= πορογενές καρκίνωμα in situ, LCIS= λοβιακό, ADH= άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία, ALH= άτυπη λοβιακή υπερπλασία)
• Γυναίκες με πυκνούς μαστούς

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να ενισχύουν ή να αποθαρρύνουν τη συμπληρωματική χρήση μαγνητικής τομογραφίας μαζί με μαστογραφία σε αυτή την ομάδα γυναικών.

Όλες οι γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνονται για τα πλεονεκτήματα και τους περιορισμούς του τακτικού ελέγχου. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν πολύ καλά οι ίδιες το μαστό τους και τυχόν μεταβολές να συζητούνται με το γιατρό τους.

Χρόνια μελετών αποδεικνύουν ότι γυναίκες που κάνουν μαστογραφία σε τακτική βάση, είναι πιο πιθανό να ανακαλύψουν ένα καρκίνο σε πρώιμο στάδιο με μεγαλύτερες πιθανότητες ίασης.

Οκτώβριος 2016