Παθήσεις της σπονδυλικής στήλης: Η καινοτόμος θεραπευτική προσέγγιση «Less is more»

Γράφει ο
Βασίλειος Ζέρρης
Καθηγητής Νευροχειρουργικής, Δ/ντης Γ’ Νευροχειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ, Certified by the American Board of Neurological Surgery

Οι περισσότερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης αντιμετωπίζονταν έως πρόσφατα με χειρουργικές επεμβάσεις που συνεπάγονταν παρατεταμένη νοσηλεία, έντονο μετεγχειρητικό πόνο, μακρά περίοδο αποκατάστασης. Υπάρχει πλέον η δυνατότητα εφαρμογής ενός ευρέος φάσματος σύγχρονων νευροχειρουργικών θεραπειών που έχουν οριστικά βελτιώσει την πρόγνωση των ασθενών και χαρακτηρίζονται από την προσέγγιση «less is more». Σε ποια σημεία, όμως, διαφοροποιείται αυτή η νέα προσέγγιση και με ποια αποτελέσματα;

Υπάρχουν νέοι τρόποι αντιμετώπισης των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης χωρίς χειρουργική επέμβαση;

Στην αρχική εφαρμογή του «less is more» γίνεται προσπάθεια αποφυγής του χειρουργείου με την εφαρμογή μη παρεμβατικών τεχνικών, χωρίς νοσηλεία και χωρίς χειρουργικές τομές. Μεταξύ άλλων οι τεχνικές αυτές περιλαμβάνουν τις επισκληρίδιες εγχύσεις κορτιζόνης υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση και τον εκλεκτικό καυτηριασμό με ραδιοσυχνότητες των νευρικών κλάδων των σπονδυλικών αρθρώσεων που μεταδίδουν την αίσθηση του πόνου. Το αποτέλεσμα είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων οσφυαλγίας, ισχιαλγίας, αυχεναλγίας και αυχενικής ριζίτιδας στη μεγάλη πλειονότητα των σωστά επιλεγμένων ασθενών, αποφεύγοντας το χειρουργείο.

Υπάρχουν νέες χειρουργικές τεχνικές με τις οποίες μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης χωρίς σπονδυλοδεσία;

Η προσέγγιση «less is more» εφαρμόζεται και στους ασθενείς εκείνους που βάσει κλινικής εικόνας δεν είναι δυνατό να αποφύγουν τη χειρουργική επέμβαση. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχουν πράγματι τεχνικές που εξασφαλίζουν την αποφυγή βαρύτερων επεμβάσεων, όπως για παράδειγμα η σπονδυλοδεσία. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των ασθενών που πάσχουν από αυχενική ριζοπάθεια λόγω κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου, με πόνο που αντανακλά στο χέρι, που αντιμετωπίζεται πλέον επιτυχώς με οπίσθια προσπέλαση και αφαίρεση του δίσκου. Αποφεύγουμε δηλαδή την παραδοσιακή πρόσθια προσπέλαση, που αναγκαστικά συνεπάγεται σπονδυλοδεσία ή εμφύτευση τεχνητών «ξένων» μοσχευμάτων, όπως τεχνητού δίσκου, στον αυχένα. Το όφελος είναι προφανώς ανεκτίμητο και συνίσταται αφενός στην αποφυγή μιας αχρείαστης σπονδυλοδεσίας, αφετέρου στην αποφυγή τυχόν μελλοντικής νέας επέμβασης αφού δεν διαταράσσεται η φυσιολογική κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης.

Σε τι διαφέρουν οι σύγχρονες επεμβατικές τεχνικές της σπονδυλικής στήλης συγκριτικά με τις παλαιές;

Οι θεραπευτικές παραλλαγές βάσει της πάθησης και συμπτωματολογίας κάθε ασθενή είναι πολλές. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες για παράδειγμα η σπονδυλοδεσία είναι πράγματι η ιδανική θεραπευτική λύση. Ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές, όμως, στο πλαίσιο της σύγχρονης προσέγγισης του «less is more», μπορούμε να εφαρμόσουμε ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, ακόμη και σπονδυλοδεσίας, με χειρουργικές τομές μικρές όσο το πάχος ενός δάχτυλου, που καλύπτονται από ένα τσιρότο.

Τα αποτελέσματα αυτών των ελάχιστα επεμβατικών χειρουργικών τεχνικών είναι εξαιρετικά, περιλαμβάνοντας σύντομη νοσηλεία, ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και ταχεία πλήρη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες, κάτι που δεν ήταν εφικτό με τις παλαιότερες παραδοσιακές επεμβάσεις.

Υπάρχει ελπίδα για τους ασθενείς με χρόνιο πόνο που δεν βρίσκουν ανακούφιση στη φαρμακευτική αγωγή;

Βεβαίως και υπάρχει! Ορισμένα εξειδικευμένα, σπανιότερα προβλήματα που ταλαιπωρούν συνανθρώπους μας, όπως η σπαστικότητα και ο χρόνιος φαρμακοανθεκτικός πόνος, μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με πραγματικά απλές λύσεις. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την εμφύτευση εσωτερικών αντλιών μόνιμης ενδορραχιαίας χορήγησης φαρμάκων ή την τοποθέτηση ηλεκτρικών διεγερτών του νωτιαίου μυελού. Πρόκειται για ασθενείς που έχουν ιδιαίτερα ταλαιπωρηθεί στο παρελθόν από μη επιτυχημένες φαρμακευτικές ή χειρουργικές θεραπείες, ενώ στην πραγματικότητα η οριστική λύση ανακούφισης κρύβεται σε μια απλή και εύκολα ανεκτή επέμβαση.

Υπάρχουν νέοι τρόποι αντιμετώπισης και των πολύπλοκων παθήσεων της σπονδυλικής στήλης, όπως ο καρκίνος και οι βαριές κακώσεις;

Η προσέγγιση «less is more» δεν έχει καθολική εφαρμογή σε όλες τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης δεδομένου του διαφορετικού βαθμού πολυπλοκότητάς τους. Εξαιρείται από τις ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες η υποκατηγορία ασθενών με βαρύτερες νόσους όπως συγκεκριμένες κακώσεις ή οστεολυτικοί όγκοι της σπονδυλικής στήλης. Εκεί είναι αναγκαία η εφαρμογή τεχνικών αυξημένης δυσκολίας και πολυπλοκότητας, όπως για παράδειγμα διπλής προσπέλασης σύνθετες χειρουργικές αποσυμπιέσεις και σπονδυλοδεσίες. Υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, της ανάλογης χειρουργικής πείρας και του σεβασμού των ενδείξεων, τα αποτελέσματα είναι ευτυχώς εξαιρετικά ακόμη και σε αυτούς τους ασθενείς που έως πρόσφατα θεωρούνταν καταδικασμένοι σε μόνιμο πόνο ή παράλυση.

Στη Γ’ Νευροχειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, υπό τη διεύθυνση του γράφοντος, Καθηγητή Νευροχειρουργικής, Πανεπιστημίων European, Κύπρου και A&M Τέξας- ΗΠΑ, αξιοποιούμε την πολυετή πείρα μας στις ΗΠΑ, καθώς και τις κορυφαίες υποδομές του Νοσοκομείου, ώστε να εφαρμόζουμε μια ολιστική προσέγγιση στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης προσφέροντας το σύνολο των θεραπειών που αναφέρονται στο άρθρο. Κάθε περίπτωση ασθενή εξατομικεύεται για να εξασφαλίζεται το μέγιστο της ιατρικής φροντίδας με την ελάχιστη δυνατή ταλαιπωρία, όπως στα ανάλογα εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού.

Ιανουάριος 2019