Οι πρώτες βοήθειες για τα τσιμπήματα

Τους καλοκαιρινούς μήνες, τα τσιμπήματα από έντομα ή άλλα ζώα είναι ένα συχνό φαινόμενο. Ενώ τα τσιμπήματα συνήθως προκαλούν μια μικρή ενόχληση, υπάρχει ο κίνδυνος να εμφανίσουμε αλλεργική αντίδραση. Διαβάστε πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε και να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα τσιμπήματος ή δαγκώματος.

Γράφει ο
Κυριάκος Γ. Καφούρος
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος
Αν. Δ/ντής Δερματολογικού Τμήματος

Στη θάλασσα

ΤΣΟΥΧΤΡΕΣ:
Το τσίμπημα της τσούχτρας είναι συνήθως απρόσμενο αφού κατά κανόνα συμβαίνει καθώς κολυμπάμε. Οι τσούχτρες αποτελούνται από ένα «καπέλο» και πολλά λεπτά πλοκάμια (σε ορισμένα είδη στον Ατλαντικό φτάνουν και τα 10 μέτρα), στα οποία υπάρχουν χιλιάδες μικρά «μπαλάκια», οι νηματοκύστες.

Οι νηματοκύστες περιέχουν μια τοξίνη και ένα σκληρό όργανο μαζεμένο σαν ελατήριο. Όταν έρθουν σε επαφή με σκληρή επιφάνεια όπως το δέρμα μας, οι νηματοκύστες σπάνε και το ελατήριο αυτό μπαίνει στο δέρμα απελευθερώνοντας την τοξίνη. Πολλές φορές με τη θαλασσοταραχή τα πλοκάμια σπάνε και πλέουν ελεύθερα, με αποτέλεσμα να έρχονται σε επαφή με το δέρμα μας και να έχουμε συμπτώματα χωρίς όμως να βλέπουμε τσούχτρες.

Η αντιμετώπιση:

1. Αποφεύγουμε να τρίψουμε την περιοχή ή να ρίξουμε γλυκό νερό για να μη σπάσουμε τις ανέπαφες νηματοκύστες που δεν έχουν σπάσει και απελευθερώσουν ακόμα περισσότερο δηλητήριο.
2. Ρίχνουμε στην περιοχή οινόπνευμα για να αδρανοποιήσουμε την τοξίνη και να προκαλέσουμε πήξη του τοιχώματος των ανέπαφων κυστών.
3. Αφού ξεπλύνουμε την περιοχή με θαλασσινό νερό, ρίχνουμε ταλκ ή λεπτή άμμο ούτως ώστε να δημιουργήσουμε ένα κατάπλασμα.
4. Αφαιρούμε τα «ελατήρια» και τις ανέπαφες νηματοκύστες, όχι με γυμνά αφού είναι πολύ πιθανό να τραυματιστούμε και σε άλλα σημεία.
5. Ξεπλένουμε πάλι με θαλασσινό νερό και βάζουμε μια κρέμα με κορτιζόνη.

ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΑΝΕΜΩΝΕΣ:
Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τις τσούχτρες. Μερικά είδη είναι προσκολλημένα στα βράχια στην ακροθαλασσιά, μοιάζουν με λεπτά φύλλα και όπως καθόμαστε στην παραλία μπορεί εύκολα να έρθουμε σε επαφή μ’ αυτά. Προκαλούν πιο ήπια συμπτώματα από τις τσούχτρες και η αντιμετώπιση τους είναι η ίδια. 

ΑΧΙΝΟΙ:
Στη Μεσόγειο ευτυχώς δεν έχουμε δηλητηριώδη είδη. Οι βλάβες προκαλούνται από την εισχώρηση των αγκαθιών στο δέρμα, με αποτέλεσμα τον πόνο, τον ερεθισμό και πιθανώς αργότερα την ανάπτυξη κοκκιωμάτων.

Η αντιμετώπιση:

1. Προσπαθούμε να βγάλουμε τα αγκάθια που προεξέχουν με τσιμπιδάκι, πολύ προσεχτικά χωρίς να τα σπάσουμε.
2. Αφού καθαρίσουμε την περιοχή, βάζουμε συχνά επιθέματα με ξίδι. Τα αγκάθια αποτελούνται από ανθρακικό ασβέστιο και το οξικό οξύ του ξιδιού τα διαλύει.

ΔΡΑΚΑΙΝΕΣ – ΣΚΟΡΠΙΝΕΣ:
Είναι ψάρια, τα οποία συνήθως είναι θαμμένα μέσα στην άμμο και έτσι μπορεί εύκολα να τα πατήσουμε. Στη ράχη τους έχουν 1 με 2 μεγάλα αγκάθια, τα οποία περιέχουν δηλητήριο. Μόλις μας τσιμπήσουν, αισθανόμαστε αμέσως έντονο πόνο και σύντομα το σημείο κοκκινίζει και πρήζεται. Ορισμένα ευαίσθητα άτομα μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα αλλεργικού σοκ.

Η αντιμετώπιση:

1. Προσπαθούμε να χαράξουμε το σημείο και να αφαιρέσουμε το δηλητήριο (κυκλοφορούν ειδικές αντλίες που ρουφούν το δηλητήριο φιδιών, σκορπιών κ.λπ.).
2. Καλό θα είναι, αν μπορούμε, να βυθίσουμε το μέλος σε πολύ ζεστό νερό ή να πλησιάσουμε με προσοχή την καύτρα τσιγάρου, γιατί με τη θερμότητα αδρανοποιείται το δηλητήριο.
3. Χρησιμοποιούμε τοπικά κρέμα με αντιβιοτικό και κορτιζόνη
4. Αν γενικεύονται τα συμπτώματα, ζητάμε ιατρική βοήθεια. 

Στην ξηρά     

ΣΦΗΚΕΣ – ΜΕΛΙΣΣΕΣ – ΑΡΑΧΝΕΣ:
Προκαλούν έντονη τοπική αντίδραση με το νύγμα τους, όπως ερυθρότητα, οίδημα, κνησμό και πολλές φορές λεμφαγγειίτιδα – λεμφαδενίτιδα. Σε μερικά άτομα το νύγμα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικό σοκ.

Η αντιμετώπιση:

1. Αν το τσίμπημα είναι από μέλισσα, αφαιρούμε με προσοχή το κεντρί.
2. Τοπικά βάζουμε παγοκύστες για να επιβραδύνουμε τη διάχυση του δηλητηρίου.
3. Χρησιμοποιούμε τοπικά κρέμα με κορτιζόνη και αντιβιοτικό.
4. Αν γενικεύονται τα συμπτώματα, ζητάμε ιατρική βοήθεια.

ΤΣΙΜΠΟΥΡΙΑ:
Είναι έντομα με μικρό κεφάλι και δαγκάνες με τις οποίες προσκολλώνται ισχυρά στο δέρμα και απομυζούν αίμα. Μπορεί να μεταδώσουν ασθένειες, όπως η νόσος του Lyme και ο πυρετός των βραχωδών ορών.

Η αντιμετώπιση:

1. Πριν προσπαθήσουμε να αφαιρέσουμε το έντομο, βάζουμε σε ένα βαμβάκι οινόπνευμα και το τοποθετούμε επάνω στο έντομο για 5 με 10 λεπτά. Με τον τρόπο αυτό τα τσιμπούρια παραλύουν και χαλαρώνουν οι δαγκάνες του.
2. Μετά με ένα τσιμπιδάκι προσπαθούμε αργά, αλλά σταθερά να το ξεκολλήσουμε χωρίς να κοπεί το κεφάλι (αν μείνει, μπορεί να δημιουργήσει κοκκίωμα).
3. Απολυμαίνουμε την περιοχή και βάζουμε αντιβιοτική κρέμα με κορτιζόνη.
4. Καλό είναι έπειτα από δυο περίπου μήνες να γίνει έλεγχος για νόσο του Lyme.

 Το κουτί Πρώτων Βοηθειών για τις διακοπές θα πρέπει να περιέχει

• Οινόπνευμα
• Οξυζενέ
• Αντισηπτικό
• Ξίδι
• Βαμβάκι
• Γάζες
• Τσιμπιδάκι
• Ψαλίδι
• Ταλκ
• Αυτοκόλλητους επίδεσμους
• Κορτιζονούχο κρέμα
• Αντιβιοτική αλοιφή
• Αντιμικροβιακό σπρέι
• Αντιβιοτικά ευρέως φάσματος
• Προγεμισμένες σύριγγες αδρεναλίνης & κορτιζόνης (χρήση από ιατρό)

Πότε θα πρέπει να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια;

Απευθυνόμαστε άμεσα σε ιατρό εάν μετά το τσίμπημα ή το δάγκωμα εμφανίσουμε:

• πυρετό
• δυσκολία στην αναπνοή
• έντονο πόνο
• στο πρόσωπο ή στο στόμα πρήξιμο
• δυσκολία στην κατάποση
• ζαλάδα και τάση για εμετό

Ιούλιος 2020