Όγκοι του Εγκεφάλου

Γράφει ο
Αλέξανδρος Ανδρέου
Νευροχειρουργός
Διευθυντής Β΄Νευροχειρουργικής Κλινικής & Τμήματος Επεμβατικής Νευροακτινολογίας ΥΓΕΙΑ

Στον εγκέφαλο μπορούν να αναπτυχθούν όγκοι που είτε προέρχονται από άλλους όγκους του σώματος (μεταστάσεις) ή από τον ίδιο τον εγκέφαλο, τα νεύρα καθώς και τα στοιχεία που τον περιβάλουν (μήνιγγες). Οι όγκοι του εγκεφάλου μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις.

Διάγνωση:

Εάν υπάρχει υποψία για κάποιο όγκο εγκεφάλου, τότε πρέπει να διενεργηθούν εξετάσεις για περαιτέρω έρευνα.

Νευρολογική Εξέταση: Αυτή περιλαμβάνει εξέταση διαφόρων λειτουργιών, όπως κίνηση, ομιλία, όραση, κατάποση, ακοή κλπ, που σκοπό έχουν την αξιολόγιση των προβλημάτων του ασθενούς καθώς και την αδρή εντόπιση των περιοχών του εγκεφάλου που επηρεάζονται από τον όγκο.

Απεικονιστικές Εξετάσεις: Οι βασικές απεικονιστικές εξετάσεις είναι η Αξονική και κυρίως η Μαγνητική Τομογραφία (MRI). Εξειδικευμένες Μαγνητικές Τομογραφίες, όπως Λειτουργική Μαγνητική, Φασματοσκοπία και Μαγνητική Αγγειογραφία, μπορούν να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για την σχέση του όγκου με σημαντικές λειτουργικά περιοχές του εγκεφάλου καθώς και για την φύση αυτών. Σπανιότερα, η τομογραφία ποζιτρονίων (PET-CT), επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση των όγκων.

Απεικονιστικές εξετάσεις του υπολοίπου σώματος διενεργούνται επί υποψίας μεταστάσεων, προς διερεύνηση της πρωτοπαθούς εστίας.

Βιοψία: Στερεοτακτική βιοψία με βελόνη, διενεργείται σε περιπτώσεις που η χειρουργική αφαίρεση, ολική ή μερική είναι ανέφικτος ή υψηλού κινδύνου, προκειμένου να διαπιστωθεί επακριβώς η φύση του όγκου ώστε να εξειδικευτεί η θεραπευτική αντιμετώπιση.

Θεραπεία:

Το είδος της θεραπείας εξαρτάται από την φύση και την εντόπιση του όγκου καθώς και από την εν γένει κατάσταση του οργανισμού του αρρώστου.

Χειρουργική Θεραπεία: Ιδανικός στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι η ολική εξαίρεση του όγκου. Υφολική αφαίρεση διενεργείται στις περιπτώσεις εντόπισης του όγκου σε ευαίσθητες περιοχές, ή συνεπεία ασάφειας των ορίων του από τον υγιή εγκέφαλο. Οι σύγχρονες διεγχειρητικές τεχνικές, όπως ενδοσκόπιο, νευροπλοηγός (Navigator), διεγχειρητική νευροφυσιολογική παρακολούθηση (Intra-op Neuro-monitoring), διεγχειρητικός υπέρηχος, κρανιοτομία σε εγρήγορση (awake craniotomy), έχουν αυξήσει σημαντικά το ποσοστό της ασφαλούς ολικής αφαίρεσης των όγκων. Σε περίπτωση αγγειοβριθών αιμορραγικών όγκων, ο προεγχειρητικός εμβολισμός των τροφοφόρων αγγείων του, αυξάνει την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της εγχείρησης.

Ακτινοθεραπεία: Κατά κανόνα χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις κακοήθων όγκων είναι συνήθως εστιασμένη στην περιοχή του όγκου (σύστημα Axesse) για θεραπεία υπολειπομένου μετά από εγχείρηση ή ανεγχείρητου όγκου, καθώς και για πρόληψη υποτροπής επί ολικής εξαιρέσεως.  Ακτινοθεραπεία όλου του εγκεφάλου ( whole-brain-radiotherapy) διενεργείται συνήθως σε περιπτώσεις πολλαπλών διάσπαρτων μεταστάσεων.

Ακτινοχειρουργική: Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και ασφαλής τεχνική για εγκεφαλικούς όγκους μικρού μεγέθους. Το σύστημα γ-knife που χρησιμοποιούμε συγκεντρώνει υψηλή δόση ακτινοβολίας σε μικρή περιοχή που πρέπει να καταστραφεί, χωρίς παράλληλα να θίξει τις γειτνιάζουσες περιοχές, οι οποίες δέχονται αμελητέα δόση ακτινοβολίας. Το

γ-knife εφαρμόζεται σε μικρούς όγκους που είτε είναι ανέφικτη η χειρουργική τους αφαίρεση ή αποτελούν μικρά υπολείμματα χειρουργηθέντων μεγάλων όγκων.

Χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιεί φάρμακα προκειμένου να εξοντώσει τα κύτταρα των όγκων. Η πλέον συνήθης θεραπεία για κακοήθεις πρωτοπαθείς όγκους του εγκεφάλου είναι η τεμοζολαμίδη, σε μορφή χαπιού. Υπάρχουν όμως πολλά θεραπευτικά σχήματα, ενδοφλέβια ή μη, που χρησιμοποιούνται αναλόγως της φύσεως του όγκου (κυρίως σε μεταστάσεις αλλά και σε πρωτοπαθείς όγκους)

Στοχευμένη φαρμακοθεραπεία (Targeted drug therapy): Φάρμακα που στοχεύουν σε εξειδικευμένες περιπτώσεις. Πολλά από αυτά μελετώνται σε κλινικές δοκιμασίες (Clinical Trials).

Όκτώβριος 2018