Ο ρόλος του παθολογοανατόμου στην ογκολογία

Γράφει ο
Σάββας Παπαδόπουλος MD, IFCAP
Παθολογοανατόμος,
Διευθυντής Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου ΥΓΕΙΑ

Στην ογκολογία ο παθολογοανατόμος έχει έναν κεντρικό ρόλο στην ομαδική, διαφορετικών ειδικοτήτων, διαχείριση/αντιμετώπιση του ογκολογικού ασθενή.     

Ο παθολογοανατόμος με την εξέταση της ταχείας βιοψίας, η οποία διενεργείται κατά την διάρκεια του χειρουργείου, συμβάλλει αποφασιστικά στον καθορισμό του πλάνου χειρουργικής επέμβασης.

Ο παθολογοανατόμος, είναι  ο ιατρός ο οποίος εξετάζει στο μικροσκόπιο τον καρκινικό ιστό και τα κύτταρά του  και βάζει τη διάγνωση του καρκίνου και συντάσσει/εκδίδει την έκθεση ιστολογικής-παθολογοανατομικής εξέτασης. Στην παθολογοανατομική έκθεση καταγράφονται με λεπτομέρειες το είδος και ο τύπος του καρκίνου,  ο βαθμός κακοήθειας και η επέκτασή του ή μη στους λεμφαδένες καθορίζοντας και το στάδιο αυτού. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις όπου κρίνεται απαραίτητο διενεργεί και την ιστοχημική ή την ανοσοϊστοχημική εξέταση.  Έτσι εξασφαλίζει την ανίχνευση και την καταγραφή όλων των χαρακτηριστικών του καρκίνου και των προγνωστικών παραγόντων, βάσει των οποίων θα καθοριστεί η θεραπεία του ασθενούς. Ο ρόλος αυτός στον καθορισμό της θεραπείας έγινε ακόμη πιο σημαντικός σήμερα στην εποχή της στοχευόμενης θεραπείας. Ο παθολογοανατόμος είναι γιατρός που ανιχνεύει τα μορφολογικά και «εσωτερικά χαρακτηριστικά» των κυττάρων του καρκινικού ιστού που τα καθιστούν ευάλωτα σε συγκεκριμένες στοχευμένες θεραπείες. Ειδικότερα, στον καρκίνο του μαστού, ο παθολογοανατόμος ανιχνεύει και καταγράφει στην έκθεση ιστολογικής εξέτασης αν ένας όγκος είναι ορμονοευαίσθητος, είναι δηλαδή θετικός στους υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης, εάν εκφράζει το γονίδιο Ηer2/Neu και τον δείκτη πολλαπλασιασμού του όγκου.

Στον καρκίνο του πνεύμονα καθορίζει όχι μόνο τον ιστολογικό υπότυπο (μικροκυτταρικό-μη μικροκυτταρικό, αδενοκαρκίνωμα ή καρκίνωμα από πλακώδη κύτταρα), αλλά και την έκφραση των γονιδίων και των προϊόντων τους όπως το ALK, το ROS1 και μεταλλάξεων του EGFR, καθώς και την έκφραση του PDL1 πολύ σημαντικού παράγοντα στην ανοσοθεραπεία.                   

Πολλοί ασθενείς μπορεί να μην γνωρίζουν καν την ύπαρξη του Παθολογοανατόμου, αλλά ο παθολογοανατόμος είναι εδώ ως μέλος της ομάδας φροντίδας του ογκολογικού ασθενή. Η πλειοψηφία του κόσμου ξέρει να ταξιδεύει με το αεροπλάνο από τη μια χώρα ή από τη μια πόλη σε άλλη και πολλές φορές συναντά το πλήρωμα και τον πιλότο, ποτέ δεν συναντά ή δεν γνωρίζει τον ρόλο του πύργου ελέγχου που ορίζει την κυκλοφορία και εξασφαλίζει ασφαλείς απογειώσεις και προσγειώσεις. Έτσι ο παθολογοανατόμος φροντίζει και «καθοδηγεί» στην αντιμετώπιση του καρκίνου από τα παρασκήνια, πίσω από τις «κουρτίνες», θέτοντας με ασφάλεια και σαφήνεια την διάγνωση και προσδιορίζοντας όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά του καρκίνου ώστε να καταστήσει αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη την θεραπευτική αντιμετώπιση.

Η παθολογική ανατομική είναι η ιατρική ειδικότητα, που γεφυρώνει την κλινική διάγνωση και τη σύγχρονη θεραπευτική με τη βασική έρευνα. Ο παθολογοανατόμος μαζί με άλλους επιστήμονες βασικής έρευνας ανακαλύπτει, αναπτύσσει και εξασφαλίζει την εφαρμογή στην κλινική πράξη της στοχεύουσας θεραπευτικής στρατηγικής, έχοντας έναν κεντρικό ρόλο.

Σεπτέμβριος 2020