O καρκίνος του μαστού αφορά όλους και είναι δυνητικά ιάσιμη νόσος

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στο γυναικείο πληθυσμό παγκοσμίως. Στην Ελλάδα 4.500 νέες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται ανά έτος και τα 2/3 αυτών σε γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών.

Γράφει η
Φιλιώ Μπάδρα
Ακτινολόγος
Υπεύθυνη Απεικόνισης Μαστού ΥΓΕΙΑ

Σήμερα, διαθέτουμε εξελιγμένες διαγνωστικές μεθόδους που μας επιτρέπουν διάγνωση σε εξαιρετικά πρώιμο στάδιο, όταν δεν υπάρχουν ακόμη συμπτώματα, με αποτέλεσμα οι νέες θεραπευτικές μέθοδοι να έχουν μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας. Η ψηφιακή μαστογραφία, το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία αποτελούν τις απεικονιστικές μεθόδους εκλογής με την ψηφιακή μαστογραφία να παίζει πρωταρχικό ρόλο στην ανάδειξη του πρώιμου καρκίνου του μαστού και δεν αποκαθιστάται από τις λοιπές μεθόδους.

Ο καρκίνος του μαστού μας αφορά όλους και είναι δυνητικά ιάσιμη νόσος.
Πρωτογενής πρόληψη στον καρκίνο του μαστού ΔΕΝ υπάρχει, μιας και δεν γνωρίζουμε την αιτία που τον προκαλεί.

Δευτερογενής πρόληψη μπορεί να γίνει με την έγκαιρη διάγνωση. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι όσο νωρίτερα τίθεται η διάγνωση, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες  ίασης.

Kατά καιρούς διατυπώνονται στη διεθνή βιβλιογραφία αμφισβητήσεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων πληθυσμιακού ελέγχου στη μείωση της θνητότητας από καρκίνο του μαστού. Όλα τα δεδομένα συγκλίνουν στην αποτελεσματική μείωση της θνητότητας ιδιαίτερα για τις γυναίκες άνω των 50 ετών. Για τις ηλικίες 40-50 τα αποτελέσματα των μελετών είναι υπό συζήτηση.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές των Διεθνών Οργανισμών Υγείας συστήνεται:

Για τις γυναίκες του γενικού πληθυσμού:

• Ηλικία 40 – 44: έναρξη του ετήσιου ελέγχου κατ’ επιλογή
• Ηλικία 45 – 55: έλεγχος κάθε ένα χρόνο
• Ηλικία άνω των 55 κάθε δυο χρόνια ή κατ’ επιλογή κάθε χρόνο.

Ο έλεγχος θα πρέπει να εξακολουθεί αν η γυναίκα βρίσκεται σε καλή κατάσταση υγείας και έχει προσδόκιμο επιβίωσης τουλάχιστον 10είας.

Για τις γυναίκες υψηλού κινδύνου (>25%) συστήνεται ετήσια μαστογραφία και μαγνητική τομογραφία. Η έναρξη καθορίζεται γύρω στην ηλικία των 30ετών.
Σ’ αυτή την ομάδα ανήκουν:

• Φορείς γνωστών μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1 –  BRCA2
• Γυναίκες που έχουν λάβει ΑΚΘ στο μεσοθωράκιο σε ηλικία 10-30ετών
• Γυναίκες με συγγενή 1ου βαθμού  (γονέα, αδελφή, παιδί) με BRCA1 –BRCA2 μετάλλαξη έστω κι αν δεν έχουν υποβληθεί σε γενετικό έλεγχο
• Γνωστά κληρονομικά σύνδρομα π.χ (Li-Fraumeni κ.ά.) 

Για τις γυναίκες μετρίου κινδύνου (<15%)
Σ’ αυτή την ομάδα ανήκουν:

• Γυναίκες με ατομικό ιστορικό καρκίνου μαστού, DCIS, LCIS ή ADH ή ALH
  (DCIS= πορογενές καρκίνωμα in situ, LCIS= λοβιακό, ADH= άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία,  ALH= άτυπη λοβιακή υπερπλασία)
• Γυναίκες με πυκνούς μαστούς

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να ενισχύουν ή να αποθαρρύνουν την συμπληρωματική χρήση μαγνητικής τομογραφίας μαζί με μαστογραφία.

Όλες οι γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνονται για τα πλεονεκτήματα και τους περιορισμούς του τακτικού ελέγχου. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν πολύ καλά οι ίδιες το μαστό τους και τυχόν μεταβολές να συζητούνται με το γιατρό τους.

Χρόνια μελετών αποδεικνύουν ότι γυναίκες που κάνουν μαστογραφία σε τακτική βάση, είναι πιο πιθανό να ανακαλύψουν ένα καρκίνο σε πρώιμο στάδιο με μεγαλύτερες πιθανότητες ίασης. Καμία μέθοδος δεν είναι τέλεια.

Είναι δυνατόν και η μαστογραφία να «χάσει καρκίνους» και πολλές φορές να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις για να απαντηθεί το ερώτημα αν υπάρχει η όχι καρκίνος. Πιθανό είναι επίσης να διαγνωστούν κακοήθειες που δεν θα εξελίσσονταν και δεν θα προκαλούσαν ποτέ συμπτώματα.
Είναι σημαντικό οι γυναίκες να έχουν γνώση αυτών των θεμάτων για να μπορούν να αξιολογούν τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τους περιορισμούς της μεθόδου.

American Cancer Society, Guidelines For Early Breast Cancer Detection (last revised 20/10/2015)

Οκτώβριος 2015