Μαγνητική Τομογραφία Καρδιάς (MRI)

Μια εξέταση με πολλά πλεονεκτήματα

Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς (MRI) είναι μια από τις πλέον σημαντικές διαγνωστικές τεχνικές για την εκτίμηση της καρδιακής ανατομίας και λειτουργικότητας. Αλλά σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται και σε τι υπερτερεί έναντι των άλλων τεχνικών;

Γράφουν οι
Δρ Πέτρος Γ. Δανιάς
Υπεύθυνος Τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης MRI Καρδιάς
Άμισθος Τακτικός Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Tufts, Βοστώνης ΗΠΑ
Ιωάννης Ανδρέου
Ακτινολόγος,
Διευθυντής Απεικονιστικών Τμημάτων ΥΓΕΙΑ – ΜΗΤΕΡΑ
Άμισθος Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

Τι είναι η μαγνητική τομογραφία (MRI) καρδιάς;

Η MRI καρδιάς είναι μια διαγνωστική τεχνική εκτίμησης της καρδιακής ανατομίας και λειτουργικότητας. Γίνεται σε συνήθεις μαγνητικούς τομογράφους 1,5-3Τ, εξοπλισμένους με ειδικό λογισμικό για τη λήψη των εικόνων και την επεξεργασία των δεδομένων.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της MRI καρδιάς συγκριτικά με τις άλλες διαγνωστικές απεικονιστικές μεθόδους στην καρδιολογία;

Η MRI καρδιάς έχει πολλά πλεονεκτήματα και σε πολλές περιπτώσεις υπερτερεί των άλλων διαγνωστικών τεχνικών στην καρδιολογία. Ειδικότερα, η MRI καρδιάς:

1. Δεν εκθέτει τον ασθενή σε ιοντίζουσα ακτινοβολία (ακτίνες Χ ή γ).
2. Είναι ασφαλής, αναίμακτη και μη επεμβατική.
3. Μπορεί να εφαρμοστεί στη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών, χωρίς περιορισμό από το βάρος τους ή το σωματότυπο.
4. Διαθέτει πολύ υψηλή διακριτική ικανότητα, πολύ κάτω του χιλιοστού.
5. Επιτρέπει την τρισδιάστατη απεικόνιση σε κάθε κατεύθυνση, ανεξάρτητα από προκαθορισμένους ανατομικούς άξονες.
6. Μπορεί να μελετήσει κάθε πλευρά της καρδιακής ανατομίας και λειτουργικότητας.
7. Προσφέρει πολύ υψηλή ακρίβεια και επαναληψιμότητα στις μετρήσεις.

Ποιες είναι οι κύριες ενδείξεις για τη MRI καρδιάς;

1. Μυοκαρδίτιδες και μυοκαρδιοπάθειες (κάθε τύπου).
2. Παρακολούθηση ογκολογικών αρρώστων που λαμβάνουν καρδιοτοξική χημειοθεραπεία.
3. Έλεγχος της βιωσιμότητας του μυοκαρδίου έπειτα από έμφραγμα ή σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια άγνωστης ή γνωστής αιτιολογίας.
4. Συγγενείς καρδιοπάθειες τόσο προεγχειρητικά, για τη διάγνωση και την εκτίμηση της βαρύτητας, όσο και μετεγχειρητικά, για διαχρονική παρακολούθηση.
5. Παθήσεις των μεγάλων αγγείων (αορτής, πνευμονικής αρτηρίας κ.λπ.).
6. Βαλβιδοπάθειες (μέτρηση υπερτροφίας των τοιχωμάτων, διαστάσεων καρδιάς και ποσοτική εκτίμηση βαλβιδικής παλινδρόμησης).
7. Παθήσεις περικαρδίου.
8. Καρδιακοί όγκοι (πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς).
9. Εκτίμηση της αιμάτωσης του μυοκαρδίου σε stress, ως κριτήριο διάγνωσης στεφανιαίας νόσου.
10. Σε επιλεγμένους αρρώστους μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για έλεγχο των στεφανιαίων αρτηριών).

Θα υποκαταστήσει η MRI καρδιάς το υπερηχογράφημα (triplex);
Όχι. Το υπερηχογράφημα αποτελεί πλέον βασική εξέταση στην εκτίμηση των καρδιακών ασθενών και είναι κατά κάποιο τρόπο η άμεση επέκταση της κλινικής εξέτασης. Συνεπώς είναι και θα συνεχίσει να είναι η πρώτη απεικονιστική προσέγγιση. Σε πολλούς ασθενείς, όμως, το υπερηχογράφημα δεν αρκεί για να δώσει ικανοποιητική απάντηση και σε αυτές τις περιπτώσεις η MRI καρδιάς καλείται να καλύψει το κενό.

Θα υποκαταστήσει η MRI καρδιάς το σπινθηρογράφημα;
Αν και πιθανότατα στο μέλλον η MRI καρδιάς θα κερδίζει έδαφος από την πυρηνική καρδιολογία, η υποκατάσταση της μίας τεχνικής από την άλλη δεν είναι άμεσα ορατή.. Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς ήδη αποτελεί τη μέθοδο αναφοράς για την εκτίμηση της μυοκαρδιακής βιωσιμότητας.

Τα επιστημονικά δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας τεκμηριώνουν επίσης την υπεροχή της MRI καρδιάς συγκριτικά με το σπινθηρογράφημα για την εκτίμηση της αιμάτωσης του μυοκαρδίου. Παρ’ όλα αυτά η διάδοση της MRI καρδιάς είναι ακόμη πολύ περιορισμένη και τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον δε θα επαρκούσε να καλύψει τις κλινικές ανάγκες για εκτίμηση των καρδιολογικών ασθενών. 

Ποια είναι καλύτερη, η αξονική ή η μαγνητική στεφανιογραφία;
Εξαρτάται από το ειδικό ερώτημα. Στους περισσότερους εξεταζόμενους που καταφεύγουν σε αναίμακτη εκτίμηση των στεφανιαίων, το κλινικό ερώτημα είναι ο αποκλεισμός ύπαρξης αθηρωμάτωσης στις στεφανιαίες αρτηρίες. Εκεί σαφώς υπερέχει η αξονική στεφανιογραφία.

Όμως, αν το ερώτημα είναι αν υπάρχουν ανωμαλίες έκφυσης των στεφανιαίων αρτηριών ή αν υπάρχει προσβολή από νόσο Kawasaki, τότε υπερέχει η μαγνητική στεφανιογραφία. Επιπλέον σε ασθενείς με έντονες αβεστώσεις των στεφανιαίων αρτηριών, όπου η αξονική στεφανιογραφία έχει περιορισμούς, η μαγνητική τομογραφία υπερέχει, ειδικά όταν συνδυάζεται με stress MRI για την εκτίμηση μυοκαρδιακής ισχαιμίας.

Το Τμήμα MRI Καρδιάς του ΥΓΕΙΑ
Το Τμήμα MRI Καρδιάς του ΥΓΕΙΑ ιδρύθηκε το 2002. Στο διάστημα αυτό το τμήμα έχει καθιερωθεί στον ελληνικό και το διεθνή χώρο και έχει σημαντική κλινική, εκπαιδευτική και ερευνητική συμβολή. Στο Τμήμα έχουν ολοκληρωθεί περισσότερες από 6,500 εξετάσεις, που καλύπτουν συγγενείς και επίκτητες καρδιοπάθειες σε ενήλικους, παιδιά και βρέφη.

Η εκπαιδευτική δραστηριότητα του τμήματος περιλαμβάνει σεμινάρια για ειδικευόμενους και ειδικευμένους ιατρούς και τη διοργάνωση και συμμετοχή σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια.

Επιπλέον έχει συγγραφεί και έχει δημοσιευθεί από διεθνή εκδοτικό οίκο, εγχειρίδιο μαγνητικής τομογραφίας καρδιάς με ερωταπαντήσεις πολλαπλής επιλογής και επίδειξη περιστατικών από το κέντρο MRI καρδιάς του ΥΓΕΙΑ.

Η ερευνητική συμμετοχή περιλαμβάνει πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες, παρουσίαση κλινικών ενδιαφερόντων περιστατικών και συμμετοχή σε διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες, με πληθώρα επιστημονικών δημοσιεύσεων στον ελληνικό και στο διεθνή ιατρικό τύπο.

Νοέμβριος 2016