Λοιμώδη νοσήματα: η απειλή που αλλάζει πρόσωπα

Στην κατηγορία των λοιμωδών νοσημάτων υποκρύπτονται κάποιες από τις σημαντικότερες, γνωστές ή δυνητικές, απειλές για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως.

Γράφει ο
Δρόσος Καραγεωργόπουλος
Ειδικός Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Επιστ. Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ

Στη σύγχρονη εποχή, λοιμώδεις παράγοντες που αναδύονται σε ένα σημείο του πλανήτη μπορούν να διασπαρούν γρήγορα σε άλλες περιοχές, λόγω της ευκολίας στα ταξίδια, της μετανάστευσης και της παγκοσμιοποίησης της τροφικής αλυσίδας.

Οι σημαντικότερες μάστιγες από πλευράς των λοιμωδών νοσημάτων στον κόσμο είναι η φυματίωση, η ελονοσία, η πνευμονία και γρίπη, καθώς και χρόνιες ιογενείς λοιμώξεις, όπως η HIV λοίμωξη (που προκαλεί το AIDS) και οι ηπατίτιδες. Σε αυτές προστίθεται με κλιμακούμενη σημασία η αντιμικροβιακή αντοχή, η αντοχή δηλαδή των βακτηρίων, μυκήτων, παρασίτων και ιών στα αντιβιοτικά και τους λοιπούς αντιμικροβιακούς παράγοντες.

Οι μεγαλύτερες απειλές:

• H αντοχή στα αντιφυματικά και τα ανθελονοσιακά φάρμακα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Ειδικά για την πολυανθεκτική φυματίωση απαιτείται θεραπεία με 5-6 δυνητικά τοξικά και μετρίως αποτελεσματικά φάρμακα, που κρατάει περίπου δύο χρόνια. Σημαντικό μέρος της, μάλιστα, πρέπει να γίνει στο νοσοκομείο.
• Νέα στελέχη ιού γρίπης, στα οποία ο πληθυσμός δεν έχει ανοσία, μπορεί να προκαλέσουν πανδημίες. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η πιθανότητα πανδημίας από στελέχη γρίπης των πτηνών, καθότι αυτά έχουν μεγάλη θνητότητα στον άνθρωπο. Αν και παρατηρούνται αρκετές περιπτώσεις σε ανθρώπους σε περιοχές όπως η Νοτιοανατολική Κίνα, ακόμα τέτοια στελέχη δεν έχουν αποκτήσει τη δυνατότητα να μεταδίδονται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο. 
• Μια άλλη τρέχουσα απειλή είναι ο κορονοϊός MERS, που ενδημεί στην αραβική χερσόνησο και προκαλεί σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού, με θανατηφόρο έκβαση στο 20% των περιπτώσεων. Για παράδειγμα, ένας ασθενής ταξίδεψε στη Νότια Κορέα και έγινε το αίτιο λοίμωξης άλλων 185 ατόμων, παρά τις εντατικές προσπάθειες περιχαράκωσης, που προκάλεσε τον θάνατο 36 ασθενών.
• Ο ιός Ζίκα, που μεταδίδεται με τα κουνούπια, εξαπλώθηκε πρόσφατα από την Αφρική στην Αμερική. Όταν ο ιός αυτός προσβάλλει έγκυες γυναίκες μπορεί να προκαλέσει τη γέννηση παιδιών με σοβαρή διαταραχή της διάπλασης του εγκεφάλου (μικροκεφαλία). Ο ιός Ζίκα μπορεί να παραμείνει στο σπέρμα ενός μολυσμένου άντρα για τουλάχιστον τρεις μήνες, με κίνδυνο σεξουαλικής μετάδοσης στη σύντροφό του.
• Για τον ιό HIV (AIDS), υπάρχουν στις ΗΠΑ οι πρώτες ενδείξεις αναχαίτισης της επιδημίας, λόγω των στρατηγικών της θεραπείας εξαρχής όλων των φορέων και της προφυλακτικής αντιρετροϊκής θεραπείας πριν από σεξουαλική έκθεση.
• Για την ηπατίτιδα C, η επανάσταση στα αντιιικά φάρμακα έχει καταστήσει εύκολη την οριστική ίαση μέσα σε τρεις μόλις μήνες.
• Η αντοχή στα αντιβιοτικά απειλεί τις περισσότερες από τις κατακτήσεις της σύγχρονης ιατρικής, για τις οποίες η αποτελεσματική θεραπεία των λοιμώξεων έχει κεντρικό ρόλο. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξυμένο στη χώρα μας. Δυστυχώς, δεν είναι επικερδές και εύκολο για τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες να αναπτύξουν νέα αντιβιοτικά ειδικά για χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Η επίγνωση της κοινής γνώμης στη χώρα μας για το σημαντικότατο αυτό πρόβλημα είναι απαραίτητη, ώστε να αναδειχθεί ως μέγιστη και επείγουσα προτεραιότητα, για να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις στρατηγικές αντιμετώπισής του.

Μάιος 2017