Λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση: η σιωπηλή παλινδρόμηση

Γράφει ο
Γεώργιος Καλλιμάνης
Γαστρεντερολόγος
Διευθυντής Β’ Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

H λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση (Laryngopharengeal reflux – LPR) είναι η επαναφορά των περιεχομένων του στομάχου (που μπορεί να είναι όξινα ή όχι) στο φάρυγγα, στο λάρυγγα (φωνητικές χορδές) ή και στον ρινικό χώρο μέσω του οισοφάγου. Η LPRD μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας είτε σε όρθια είτε σε κατακεκλιμμένη θέση και μπορεί να μη γίνει αντιληπτή. Η LPRD είναι μεν διαφορετική από τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD), αλλά θεωρείται η συνέχειά της, γι’ αυτό και ονομάζεται υψηλή ή σιωπηλή παλινδρόμηση.

Στην GERD τα στομαχικά υγρά ρέουν πίσω μόνο μέχρι τον οισοφάγο (ο σωλήνας κατάποσης που συνδέει το λαιμό με το στομάχι) χωρίς να φτάνουν στο λάρυγγα όπως συμβαίνει στην λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση. Η ροή οξέων στον οισοφάγο προκαλεί συχνά καούρα, μια οδυνηρή, καυτή αίσθηση στο στήθος που ονομάζεται οπισθοστερνικό καύσος και αποτελεί μια πάρα πολύ συχνή πάθηση που μπορεί να συνοδεύεται από πόνο στο στήθος.

Συμπτώματα

Οι ασθενείς με LPRD συνήθως έχουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• χρόνια διαλείπουσα βραχνάδα
• συχνή λαρυγγίτιδα
• εκκαθάριση του λαιμού
• βήχα
• δυσκολία στην κατάποση
• μια αίσθηση σαν «κάτι» να είναι μέσα στο λαιμό και δεν μπορούν να καταπιούν
• υπερβολική βλέννη στα πτύελα (φλέματα)
• ρινική καταρροή
• σπασμό των φωνητικών χορδών που προκαλεί θορυβώδη αναπνοή ή δυσκολία στην αναπνοή.

Η LPRD μπορεί να συμβεί χωρίς κλασική καούρα σε περισσότερους από τους μισούς ασθενείς και μπορεί να είναι όξινη (υδροχλωρικό οξύ) ή μη όξινη (χολή, πεψίνη κτλ.). Μελέτες έχουν δείξει ότι το 10-15% των ανθρώπων με μεμονωμένα συμπτώματα LPRD μπορεί ταυτόχρονα να έχουν και προκαρκινικές αλλαγές στον βλεννογόνο του κατώτερου οισοφάγου (οισοφάγος Barrett), ακριβώς όπως αυτοί με GERD.

Παράγοντες κινδύνου

Ορισμένες από τις παρακάτω συνήθειες και καταστάσεις μπορούν να συμβάλουν τόσο στη δημιουργία όσο και στην επιβάρυνση και συντήρηση της LPRD αλλά και της κλασικής GERD:

• καφεΐνούχα ποτά
• γεύμα αμέσως πριν τον ύπνο
• τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ντομάτα ή πικάντικα
• παχυσαρκία
• χρήση αλκοόλ
• κάπνισμα
• σφιχτά ρούχα που πιέζουν την κοιλιά.

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται αφού ο ασθενής υποβληθεί σε ΩΡΛ εξέταση με σκοπό να διερευνηθεί διεξοδικά ο φάρυγγας και ο λάρυγγας. Στη συνέχεια, συνιστάται γαστροσκόπηση για αναλυτική διερεύνηση του κατώτερου οισοφάγου και του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Επί αμφιβολιών για την τεκμηρίωση της LPR είναι πιθανόν να απαιτηθεί διερεύνηση με 24ωρη pHμετρία και εμπέδηση.

Θεραπεία

Γενικά, η θεραπεία για LPRD είναι πιο συχνά ένας συνδυασμός αλλαγής των συνηθειών του τρόπου ζωής και της διατροφής, όπως και κάποιας φαρμακευτικής αγωγής και χειρουργικής αντιμετώπισης.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

• Διακόψτε το κάπνισμα. Το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει παλινδρόμηση.
• Διατηρήστε το ιδανικό βάρος σας. Το να χάσετε ακόμη και λίγα κιλά επιπλέον μπορεί να είναι χρήσιμο.
• Αποφύγετε να φοράτε σφιχτά ρούχα.
• Αποφύγετε να ξαπλώνετε για 3 ώρες μετά το φαγητό και μην τρώτε αμέσως πριν τα γεύματα.
• Περιορίστε την πρόσληψη καφεϊνούχων και αεριούχων ποτών, σοκολάτας καθώς και εσπεριδοειδών φρούτων και χυμών.
• Περιορίστε την κατανάλωση πικάντικων και λιπαρών τροφίμων, καθώς και φαγητών μαγειρεμένων με ντομάτα.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένου του οίνου.

Φάρμακα

Οι περισσότεροι άνθρωποι με LPRD χρειάζονται φάρμακα για τον έλεγχο του οξέος που προκαλεί ερεθισμό στο λαιμό. Αυτά είναι οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, ραμπεπραζόλη, παντοπραζόλη και ισομεπραζόλη) και οι Η2 αποκλειστές (φαμοτιδίνη και σιμετιδίνη). Η ποσότητα, ο τύπος και η διάρκεια του φαρμάκου ποικίλλουν.

Χειρουργική επέμβαση

Εάν το πρόβλημα της παλινδρόμησής σας είναι σοβαρό ή και η περίσσεια οξέος δεν μπορεί να ελεγχθεί από τη συνολική θεραπευτική αγωγή, τότε μπορεί να γίνει σύσταση για χειρουργική επέμβαση, με σκοπό την παρεμπόδιση και αναστολή της παλινδρόμησης του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο, στο φάρυγγα και στο λάρυγγα.

Αύγουστος 2022