Καρκίνος παχέος εντέρου: Νεότερα δεδομένα στην έγκαιρη διάγνωση & θεραπεία

Γράφει ο
Περικλής Χρυσοχέρης MD, FACS
Χειρουργός
Διευθυντής Α’ Χειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η 2η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως και αποτελεί την 3η συχνότερη κακοήθη νεοπλασματική νόσο μετά τον καρκίνο του μαστού και του πνεύμονα.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μια κακοήθης νόσος η οποία παρουσιάζει σημαντική αύξηση συχνότητας εμφάνισης στον πληθυσμό τα τελευταία χρόνια, ειδικά στις δυτικές κοινωνίες. Απαντάται στατιστικά σε όλο και νεαρότερης ηλικίας ασθενείς χωρίς απαραίτητα να έχουν κληρονομικό ιστορικό.

Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι η πρόγνωση του είναι πολύ καλή σε σχέση με άλλα κακοήθη νοσήματα και η ίαση του είναι σε πολύ καλά ποσοστά αν επιτύχουμε έγκαιρη διάγνωση. Ο μόνος τρόπος έγκαιρης διάγνωσης είναι η διενέργεια κολονοσκόπησης

Επιδημιολογικά στοιχεία

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου εμφανίζεται στους άνδρες με ελαφρά υψηλότερη συχνότητα σε σχέση με τις γυναίκες. Ο πιο συχνός τύπος είναι το αδενοκαρκίνωμα.

Παράγοντες κινδύνου

Γενετικοί παράγοντες που συμβάλουν στην εμφάνισή του.

Ασθενείς που έχουν ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου παχέος εντέρου και άτομα με μακροχρόνια ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn.

Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου (παρουσία συγκεκριμένων γονιδίων ή μεταλλάξεων).

Περιβαντολογικοί παράγοντες που θεωρείται ότι συμβάλουν

• Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος (περισσότερες από 3-4 φορές την εβδομάδα) και ζωικού λίπους.
• Κάπνισμα
• Παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης
• Αλκοόλ

Συμπτώματα της νόσου

Τα συμπτώματα, σχετίζονται με τη θέση του όγκου στο έντερο, το μέγεθός του και το βαθμό της αλλοίωσης που έχει προκαλέσει. Αυτά μπορεί να είναι απόφραξη του εντέρου κυρίως στην αριστερή πλευρά του όπου ο αυλός του είναι και πιο στενός. Έτσι προκαλείται εμφάνιση επίμονης δυσκοιλιότητας ή αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι οι εντερικοί κολικοί, κόκκινο ανοικτό αίμα στις κενώσεις, απώλεια βάρους, αίσθημα ότι το έντερο δεν αδειάζει τελείως μετά την κένωση.

Διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου

Η διάγνωση της νόσου μπορεί να τεθεί:

• Με κολονοσκόπηση κατά τις οποίες γίνεται και λήψη βιοψίας για τη διάγνωση της νόσου.
• Με τη δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα, η οποία γίνεται εύκολα στο σπίτι.
• Με αξονική άνω και κάτω κοιλίας- Θώρακος με σκιαγραφικό από το στόμα και ενδοφλέβιο και πιθανώς PET CT scan.
• Τέλος εάν η νόσος αφορά το ορθό ή τον πρωκτό, σημαντικές εξετάσεις είναι η Μαγνητική τομογραφία.

Αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου

Η αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυπαραγοντική με την συμμετοχή πολλών Ιατρικών ειδικοτήτων, αλλά με κεντρικό το ρόλο της χειρουργικής αφαίρεσης.

Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου (κολεκτομή) και των λεμφαδένων της περιοχής. Συγκεκριμένα, αφαιρείται το κομμάτι του εντέρου που φέρει τον όγκο και στη συνέχεια γίνεται συρραφή (αναστόμωση), ώστε να επανέλθει η συνέχεια στον γαστρεντερικό σωλήνα.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν νέες χειρουργικές μέθοδοι;

Τα χειρουργεία αυτά στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα εκτελούμε Λαπαροσκοπικά ή Ρομποτικά προσφέροντας στον ασθενή τα μέγιστα ποσοστά ίασης με βάση μια επαρκή ογκολογικά αφαίρεση και ταυτόχρονα απολαμβάνοντας όλα τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Ο ασθενής πλέον έχει πολύ λιγότερο ποσοστό επιπλοκών των τραυμάτων του όπως μόλυνση τραυμάτων, μετεγχειρητικές κήλες κτλ. Ταυτόχρονα γίνεται εκτεταμένος λεμφαδενικός καθαρισμός για το καλύτερο ογκολογικό αποτέλεσμα.

Επικουρικές θεραπείες

Το εξαιρεθέν τμήμα αποστέλλεται για ιστοπαθολογική εξέταση, όπου και καθορίζεται το στάδιο της νόσου. Με βάση τη σταδιοποίηση της νόσου κρίνεται η αναγκαιότητα ή μη υποβολής του ασθενούς σε επικουρική χημειοθεραπεία ή/και ακτινοβολία στην περίπτωση του ορθού.

Αν η νόσος έχει βρεθεί σε προχωρημένο στάδιο κατά τη διάρκεια της αρχικής διάγνωσης τότε η σειρά των θεραπευτικών παρεμβάσεων μπορεί να αλλάξει με την χορήγηση νέο-επικουρικής χημειοθεραπείας πρώτα και έπειτα με τη διενέργεια χειρουργείου.

Οι μεταστάσεις πόσο συχνές είναι;

Στο παχύ έντερο η παρουσία μεταστάσεων δηλαδή η εξάπλωση του όγκου σε άλλα όργανα και συγκεκριμένα στο ήπαρ και στους πνεύμονες, αποτελεί ένδειξη προχωρημένης νόσου.

Οι εξελίξεις τόσο της ιατρικής επιστήμης όσο και της τεχνολογίας παρέχουν πλέον πολλές δυνατότητες για την αντιμετώπιση της μεταστατικής νόσου όπως:

• Χειρουργική εκτομή των μεταστάσεων
• Εξάχνωση (κάψιμο) των μεταστάσεων (RF Ablation)
• Εμβολισμός
• Χημειοεμβολισμός
• Χημειοθεραπεία
• Ακτινοβολία

Ποια είναι η μετεγχειρητική παρακολούθηση;

Ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε περιοδικό έλεγχο. Φυσική εξέταση του ασθενούς από τον ιατρό, μέτρηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα, αξονική τομογραφία κοιλίας και θώρακος, κολονοσκόπηση και μέτρηση ορισμένων καρκινικών δεικτών στο αίμα όπως το CEA και το CA19-9.

Πως μπορεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου να προληφθεί ή να διαγνωσθεί έγκαιρα;

Για την πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου:

1. Επιλέξτε μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ασβέστιο.
2. Αποφύγετε το κάπνισμα και την καθιστική ζωή.
3. Εντάξτε στη ζωή σας την τακτική άσκηση.
4. Διενέργεια διαγνωστικής προληπτικής κολονοσκόπησης από τα 45 έτη.
5. Σε υψηλού κινδύνου άτομα η κολονοσκόπηση συνιστάται από τα 35-40 έτη της ηλικίας τους.

Η «ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ» είναι ότι πιο σημαντικό στη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Σεπτέμβριος 2021