Καρκίνος: Κάντε την πρόληψη… τρόπο ζωής

Η φετινή χρονιά ανέδειξε την ανάγκη της πρόληψης της προστασίας της υγείας μας περισσότερο από κάθε άλλη. Με τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα μπορούμε να προλάβουμε πολλές ασθένειες, ανάμεσά τους και τον καρκίνο.

Γράφει η
Φλώρα Σταυρίδη
Ογκολόγος-Παθολόγος, Διευθύντρια Δ’ Ογκολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Όταν μιλάμε για καρκίνο, εννοούμε μία παθολογική κατάσταση κατά την οποία μη φυσιολογικά κύτταρα διαιρούνται ανεξέλεγκτα και μπορούν να εισβάλουν σε άλλους ιστούς. Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και μέσω του λεμφικού συστήματος.

Ο καρκίνος δεν είναι μία νόσος. Υπάρχουν περισσότερα από 100 είδη καρκίνου, που καθιστούν τον καρκίνο μία από τις κύριες αιτίες θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με πρόσφατα δημογραφικά στοιχεία, ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του μαστού είναι οι συχνότεροι στη χώρα μας και μάλιστα με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια.

Η ηλικία, η έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες αλλά και τα γονίδιά μας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνό μας να αναπτύξουμε καρκίνο.

Ωστόσο δεν μπορεί ποτέ κανείς να πει με βεβαιότητα ποιος άνθρωπος θα αναπτύξει καρκίνο και ποιος όχι.

Αυτό που μπορούμε όλοι να κάνουμε για την πρόληψή του είναι να υιοθετήσουμε έναν πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής, ώστε να μειώσουμε τον σχετικό κίνδυνο, ακόμη κι όταν ο κίνδυνος είναι αναπόφευκτος, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την πρόοδο της ηλικίας.

Αλκοόλ, τσιγάρο, έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες, χρόνια φλεγμονή, κακή διατροφή, ραδιενέργεια, παχυσαρκία, έκθεση στον ήλιο είναι παράγοντες που μπορούμε να περιορίσουμε, για να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

Όπως άλλωστε σημειώνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), το 30-50% του συνόλου των καρκίνων μπορεί να προληφθεί με τις κατάλληλες επιλογές του τρόπου ζωής και με μέτρα δημόσιας υγείας, όπως ο εμβολιασμός εναντίον λοιμώξεων που προκαλούν καρκίνο.

Αναλυτικότερα:

• Κάπνισμα και αλκοόλ συνδέονται ισχυρά με την αύξηση πιθανότητας θανάτου από νεοπλασία. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο οι δύο αυτοί παράγοντες συνηγορούν για το 27% του συνόλου των θανάτων από καρκίνο, ενώ τα γονίδια μόλις για το 10% των καρκίνων. Όσον αφορά μάλιστα στο αλκοόλ, ο σχετικός κίνδυνος είναι ανάλογος με την ποσότητα ποτού που καταναλώνεται.
• Η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου δέρματος.
• Ωστόσο, ο πιο ισχυρός παράγοντας εμφάνισης καρκίνου είναι η παχυσαρκία. Το 30% των περιστατικών καρκίνου οφείλονται στο αυξημένο σωματικό βάρος.

Δέκα εντολές πρόληψης

Η πρόληψη του καρκίνου, ξεκινά από το… πιάτο σας και τις συνήθειες της καθημερινότητάς σας!

• Διατηρήστε όσο μπορείτε ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος.
• Φροντίστε στην καθημερινότητά σας να κινείστε περισσότερο και να κάθεστε λιγότερο.
• Ακολουθήστε μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης, περιορίζοντας την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής στο καθημερινό διαιτολόγιο μπορεί να ελαττώσει την πιθανότητα εμφάνισης νεοπλασίας και θανάτου από καρκίνο σε ποσοστό που φτάνει το 32%.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
• Μειώστε την κατανάλωση του fast food και γενικά των επεξεργασμένων τροφίμων που είναι πλούσια σε άμυλο και σάκχαρα. Περιορίστε επίσης την κατανάλωση ροφημάτων που περιέχουν ζάχαρη. Προτιμήστε νερό και ροφήματα χωρίς ζάχαρη. Έτσι, θα αποφύγετε την πρόσληψη περιττών θερμίδων και την αύξηση του βάρους σας.
• Θηλάστε το μωρό σας.
  Τα οφέλη είναι σημαντικά τόσο για εσάς, όσο και για το παιδί.
• Κόψτε το κάπνισμα.
• Μην χρησιμοποιείτε συμπληρώματα διατροφής με στόχο την πρόληψη του καρκίνου. Προσπαθήστε να καλύψετε τις διατροφικές σας ανάγκες, μέσα από μια ισορροπημένη διατροφή.
• Μετρήστε τα επίπεδα της 25-OH βιταμίνης D στο αίμα σας και φροντίστε να καλύψετε τυχόν ανεπάρκειες.
• Αποφεύγετε την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία τις ώρες μεταξύ 12.00 με 15.00 τους θερινούς μήνες.

Συνεχίστε να τηρείτε αυτές τις οδηγίες ακόμη κι αν κάποια στιγμή στο μέλλον διαγνωστείτε με καρκίνο. Είναι πολύ σημαντικές για την καλύτερη έκβαση.

Προληπτικές εξετάσεις

Φροντίστε να μην αμελείτε τις προληπτικές σας εξετάσεις, σύμφωνα με την ηλικία και το φύλο σας.

Οι γυναίκες οφείλουν να κάνουν τη μαστογραφία τους και το Παπ Τεστ τους κάθε χρόνο. Μην ξεχνάτε την κoλονοσκόπηση, η οποία επιβάλλεται να γίνει μετά τα 45 σε άντρες και σε γυναίκες. Από εκεί και πέρα, ανάλογα με τα ευρήματα, η κολονοσκόπηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, με δεδομένο ότι δεν υπάρχει επιβαρυμένο κληρονομικό ιστορικό. Γιατί τότε η συχνότητα των εξετάσεων μεταβάλλεται.

Εμβολιασμός

Εμβολιάστε κορίτσια και αγόρια κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων  που ευθύνεται για την εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και διαφόρων άλλων καρκίνων. Αν είστε γυναίκα έως τα 45 εμβολιαστείτε κι εσείς.

Το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ηπατοκυτταρικού καρκίνου.

Πέρα από την πρόληψη, τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει πολλά και στην αντιμετώπιση του καρκίνου: σε πρώιμα στάδια ο καρκίνος μπορεί να ιαθεί, ενώ ακόμη και στα προχωρημένα στάδια οι διαθέσιμες σήμερα θεραπευτικές επιλογές εξασφαλίζουν μακρές επιβιώσεις και καλή ποιότητα ζωής.

Φεβρουάριος 2021