Επιπτώσεις από την πανδημία του κορωνοϊού στη μυοσκελετική υγεία

Γράφει ο
Κωνσταντίνος Δρετάκης 
Ορθοπαιδικός
Διευθυντής Β’ Ορθοπαιδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Η εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού τον Φεβρουάριο του 2020 και η πρωτόγνωρη λήψη άμεσων μέτρων που εφαρμόστηκαν με συνέπεια στην χώρα μας, οδήγησε αναμφίβολα σε εξαιρετικά αποτελέσματα.

Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δικαιωματικά απέσπασε τον παγκόσμιο θαυμασμό για τις δέσμες μέτρων που εφαρμόσθηκαν έγκαιρα και αποτελεσματικά. Επίσης είναι γνωστό ότι πάρα πολλές χώρες ακολούθησαν και αντέγραψαν αν και καθυστερημένα τους κανονισμούς που εφαρμόσθηκαν στη χώρα μας. Παρόλα αυτά η εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων και οι πραγματικές αντικειμενικές δυσκολίες οδήγησαν σε εμφάνιση προβλημάτων στους ασθενείς με υπάρχουσες ορθοπαιδικές παθήσεις ή σε εμφάνιση νέων ορθοπαιδικών προβλημάτων αυτό το διάστημα. Είναι γνωστό ότι η κίνησή και η άσκηση είναι απολύτως απαραίτητα για την αποκατάσταση αλλά και την πρόληψη στους ασθενείς που έχουν παθήσεις του μυοσκελετικού. Το διάστημα περιορισμού της κίνησης άνω των 8 εβδομάδων, όπως στην πρόσφατη πανδημία, έχει μελετηθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της μυϊκής ισχύος και του πάχους των μυών. Η μείωση της μυϊκής ισχύος έχει μελετηθεί σε ασθενείς με κατάγματα στους οποίους επιβάλλεται παραμονή επί κλίνης ή συστήνεται πολύ περιορισμένη σωματική δραστηριότητα.

Διακοπή της άσκησης

Η διακοπή της άσκησης λόγω άμεσης αναστολής λειτουργίας των γυμναστηρίων και των ανοικτών χώρων άθλησης και η διακοπή της φυσικοθεραπείας, κινησιοθεραπείας και αποκατάστασης δημιούργησε σημαντικό πρόβλημα στους ασθενείς που βρίσκονταν σε μετεγχειρητική αποκατάσταση μετά από ορθοπαιδική χειρουργική επέμβαση. Η κινησιοθεραπεία και η μυϊκή ενδυνάμωση ενός τμήματος του σώματος που πριν την επέμβαση υπέφερε από δυσχρησία (disuse) πρέπει να εφαρμοστεί στους ασθενείς με κάθε τρόπο. Στις δύσκολες συνθήκες της πρωτόγνωρης πρόσφατης πανδημίας η μόνη λύση που υπήρχε ήταν συμβουλές μέσω τηλεφώνου και διαδικτύου για την εκτέλεση βασικών ασκήσεων από τον πάσχοντα ή με τη βοήθεια των οικείων του.

Μια άλλη σημαντική επίπτωση στους ασθενείς με ορθοπαιδικά προβλήματα που εμφανίστηκε ήταν η διαφαινόμενη μείωση της βιταμίνης D λόγω της μηδενικής ή ελάχιστης έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία. Η έκθεση στον ήλιο είναι απαραίτητη προκειμένου το δέρμα μας να συνθέσει τη βιταμίνη D. Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών και τη μυϊκή λειτουργία, αλλά επίσης είναι εξαιρετική η συμβολή της στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

Η ανησυχία, ο φόβος και η ανασφάλεια για το τι μπορεί να επακολουθήσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας επιδείνωσε ή ανέδειξε συμπτώματα πολλά από τα οποία παρέμειναν. Οι ρευματικές παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα έχει αποδειχτεί ότι επιδεινώνονται όταν οι ασθενείς βρίσκονται σε εποχή έξαρσης άγχους και αγωνίας. Η Ινομυαλγία (fibromyalgia) από την οποία πάσχουν πάρα πολλοί άνθρωποι είναι η εμφάνιση εξαιρετικά έντονου μυϊκού πόνου σε διάφορα σημεία του σώματος ταυτόχρονα λόγω πολύ έντονου stress. Η προσπάθεια μείωσης του άγχους με συμβουλές, ψυχική υποστήριξη και ειδική θεραπεία μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα ή ακόμα και να θεραπεύσει ασθενείς με μυοσκελετικές παθήσεις με αυτοάνοση βάση.

Επιπλέον, η διακοπή όλων των προγραμματισμένων χειρουργικών επεμβάσεων για τουλάχιστον 3 μήνες σε ασθενείς με πολύ σοβαρά κινητικά προβλήματα είχε πάρα πολύ σημαντική επίπτωση στην μυοσκελετική υγεία των ασθενών. Αρκεί να φανταστούμε έναν ασθενή που λόγω σοβαρής οστεοαρθρίτιδας ή ρευματοειδούς αρθρίτιδας βρίσκεται καθηλωμένος στην καρέκλα ή στο κρεβάτι και περιμένει 3 μήνες ή παραπάνω για να κάνει αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος για να ξαναπερπατήσει. Αντιλαμβανόμαστε φυσικά ότι ο ασθενής αυτός επιβαρύνεται δραματικά και είναι πιθανό να μην καταφέρει να έχει καλό χειρουργικό αποτέλεσμα αν καθυστερήσει πάρα πολύ η επέμβαση του.

Τέλος ο απαραίτητος έλεγχος για κορωνοϊό στους ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργικές επεμβάσεις και ο οποίος πρέπει να πραγματοποιηθεί έως και 48 – 72 ώρες πριν την επέμβαση αποτελούν ένα πρόσθετο εμπόδιο για τον προγραμματισμό των επεμβάσεων και την μετακίνηση των ασθενών από την περιφέρεια προς τα αστικά κέντρα.

Είναι ανάγκη να υποστηριχθούν οι ασθενείς που έχουν υποστεί έκπτωση της μυοσκελετικής τους κατάστασης και πρέπει να υποστηριχθούν ψυχικά για να επιστρέψουν στη σωματική τους δραστηριότητα που είναι τόσο απαραίτητη. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ανθρώπους πολύ μεγάλης ηλικίας. Οι ασθενείς πολύ μεγάλης ηλικίας, δηλαδή μετά τα 90 έτη, έχουν την τάση να παρουσιάζουν αδράνεια και αντίδραση προς παραινέσεις για άσκηση και σωματική δραστηριότητα και παράλληλα έχουν μεγαλύτερες ανάγκες σε βιταμίνη D και φάρμακα για την οστεοπόρωση.

Ιούνιος 2020