Επιλόχειος Κατάθλιψη: Πώς μπορούμε να την προλάβουμε

Το 80% των γυναικών παρουσιάζει μια μικρή διαταραχή συμπεριφοράς μετά τον τοκετό, όμως για ένα ποσοστό 15% τα συμπτώματα αυτά είναι πιο σοβαρά και προδίδουν επιλόχειο κατάθλιψη. Ποιες είναι, όμως, οι αιτίες για την εμφάνισή της και ποιος είναι ο ορθός τρόπος για να την προλάβουμε και να την αντιμετωπίσουμε;

Γράφει η
Ευρυδίκη Κλειδή
Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι ένα είδος κλινικής κατάθλιψης που, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, επηρεάζει το 15% των γυναικών. Η επιλόχειος θλίψη είναι μια ήπιας μορφής διαταραχή της συμπεριφοράς, η οποία βιώνεται από το 80% των γυναικών μετά τον τοκετό. Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν λίγες ώρες ή μερικές μέρες και περιλαμβάνουν κλάμα, εκνευρισμό, υποχονδρίαση, υπνηλία, διαταραχές στη συγκέντρωση, απομόνωση και πονοκέφαλο και συνήθως υποχωρούν σύντομα.

Τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης μπορούν να συμβούν σε διάστημα από 24 ώρες μέχρι 6 μήνες μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Αυτά εμπεριέχουν: κακή διάθεση, συχνά κλάματα, έλλειψη ικανοποίησης και ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που κάποτε προσέφεραν ευχαρίστηση, προβλήματα στον ύπνο, μείωση ή αύξηση του βάρους, μείωση της ενεργητικότητας, υπερβολική ανησυχία ή άγχος, αισθήματα αναξιότητας ή ενοχής, δυσκολία συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων, σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας ή πρόκλησης βλάβης στο μωρό, μειωμένο ενδιαφέρον για σεξουαλικές επαφές, αισθήματα απόρριψης και σωματικά συμπτώματα όπως συχνοί πονοκέφαλοι, ταχυπαλμίες, ζαλάδες κ.ά.

Γιατί εμφανίζεται

Παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε επιλόχειος κατάθλιψη είναι η ύπαρξη ιστορικού ψυχολογικών διαταραχών σε κάποια περίοδο της ζωής, μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, ένας δύσκολος τοκετός ή μια καισαρική ενάντια στην επιθυμία και τις προσδοκίες της γυναίκας να γεννήσει φυσιολογικά. Ακόμη, μια μη ισορροπημένη και με προβλήματα σχέση του ζευγαριού, μια συγκρουσιακή σχέση της λεχώνας με τη μητέρα της ή με την πεθερά της, η κούραση που βιώνει η μητέρα αντιμετωπίζοντας τη νέα κατάσταση, η πτώση των ορμονών μετά τον τοκετό και η προσπάθεια αναπροσαρμογής του οργανισμού, ένα μωρό που δεν ηρεμεί εύκολα ή που αντιμετωπίζει θέματα υγείας, τυχόν οικονομικά προβλήματα.

Επίσης, η μεγάλη αλλαγή της εικόνας της γυναίκας, η ίδια η αλλαγή ζωής στην οποία η μητέρα καλείται να προσαρμοστεί, ο αποχωρισμός σε διάφορα επίπεδα (από το μωρό που ήταν στην κοιλιά, από τον ύπνο, από το σύντροφο, από τον προηγούμενο τρόπο ζωής, από τον ίδιο της τον εαυτό).

Βέβαια, το σημαντικότερο ρόλο τον έχει το ίδιο το ψυχολογικό υπόβαθρο της γυναίκας που γίνεται μητέρα και η προσωπικότητά της. Ωστόσο, η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί χωρίς συγκεκριμένο λόγο και χωρίς την παρουσία στρεσογόνων παραγόντων, όπως επίσης και η παρουσία των παραπάνω μπορεί να επιβαρύνει, αλλά να μην οδηγήσει απαραίτητα σε επιλόχεια κατάθλιψη.

Μπορεί τελικά να ακούγεται «εύκολο» το να περιπέσει μια λεχώνα σε κατάθλιψη, όμως η κάθε μητέρα μπορεί να κάνει πολλά παραπάνω από το να είναι έρμαιο των εξωτερικών και των εσωτερικών της καταστάσεων.

Δράστε προληπτικά

Λειτουργήστε, λοιπόν, προληπτικά:

• Συνδεθείτε με το μωρό σας. Όσο πιο κοντά του είστε τόσο πιο ευτυχισμένες θα νιώθετε και θα αντλείτε δύναμη από το βλέμμα του και το χαμόγελό του.
• Θηλάστε. Ο θηλασμός βοηθάει τόσο με τις ορμόνες που εκκρίνονται όσο και με το δεσμό μητέρας και μωρού, τον οποίο προάγει κι ενισχύει.
• Φροντίστε το σώμα σας, τη διατροφή σας, τον εαυτό σας γενικά.
• Ξεκουραστείτε και χαλαρώστε όταν το μωρό κοιμάται.
• Να είστε επιεικής με τον εαυτό σας. Αρνητικά και αμφιθυμικά συναισθήματα είναι λογικό να βιώνονται τον πρώτο καιρό. Εσείς θα καταλάβετε αν ξεπερνιέται το όριο. Επίσης, μην περιμένετε ότι από την πρώτη στιγμή θα είστε η σούπερ μαμά. Ο ρόλος της μητρότητας μαθαίνεται σιγά σιγά.
• Βρείτε λίγη ώρα μέσα στη μέρα να ασχοληθείτε με πράγματα που σας προκαλούν ευχαρίστηση. Βγείτε βολτούλες μαζί με το μωρό σας.
• Πρόσωπα με τα οποία υπάρχουν εσωτερικές ή εξωτερικές συγκρούσεις καλό είναι με σωστό και όμορφο τρόπο να κρατηθούν σε απόσταση.
• Βρείτε τρόπους να εκφράσετε την οικειότητά σας με το σύντροφό σας.
• Μοιραστείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας με όποιον βρίσκεται συναισθηματικά κοντά σας και μπορεί να σας νιώσει.
• Αν στο παρελθόν είχατε επιλόχεια κατάθλιψη ή άλλο ιστορικό κατάθλιψης, ενημερώστε το γυναικολόγο σας για να σας παραπέμψει σε κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος που μπορεί και πρέπει να θεραπευθεί, αλλιώς γίνεται μόνιμη κατάσταση. Δεν αφορά μόνο στη μητέρα, αλλά και στο μωρό, αφού αυτό είναι δέκτης της συναισθηματικής κατάστασης της μητέρας του. Αν νιώσετε ότι δεν είστε ο εαυτός σας, αναζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Η μητρότητα είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Ας είναι η χαρά και η ομορφιά της δεδομένη για κάθε μητέρα και κάθε μωρό που έρχεται στον κόσμο!

Δεκέμβριος 2012