Εγκυμοσύνη: Ο υποβοηθούμενος κολπικός τοκετός στη σύγχρονη μαιευτική

Η καισαρική τομή έχει καταλήξει να είναι η συνήθης επιλογή για μαιευτήρες και εγκύους, όμως παραβλέπεται ότι αυτή είναι μια σοβαρή επέμβαση, με πολλές πιθανές επιπλοκές. Στην προκειμένη περίπτωση, ο υποβοηθούμενος κολπικός τοκετός προσφέρει πολύτιμες λύσεις. Ποιες είναι αυτές και γιατί υπερέχει σε σχέση με την καισαρική;

Γράφει ο
Ιωάννης Γαβράς 
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Επιστημονικός Συνεργάτης Νοσοκομείων ΜΗΤΕΡΑ – ΛΗΤΩ

Ο τοκετός είναι μια διαδικασία για την οποία η φύση έχει προετοιμάσει άριστα τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο. Ωστόσο η μαιευτική, ως επιστήμη, δημιουργήθηκε και υπάρχει για να εξασφαλίσει το κατά το δυνατό καλύτερο αποτέλεσμα σε περίπτωση που υπάρξει κάποια δυσκολία ή επιπλοκή όσον αφορά στην υγεία της μητέρας και του εμβρύου, υποβοηθώντας το έργο της φύσης.

Υπάρχουν περιπτώσεις που ο τοκετός δεν προχωρά είτε γιατί το μωρό δεν έρχεται με το σωστό τρόπο είτε γιατί δεν χωρά να περάσει. Άλλες φορές πάλι, μπορεί η κύηση να είναι δίδυμη ή μπορεί το μωρό να μην οξυγονώνεται σωστά και να πρέπει να βγει γρήγορα. Στις περιπτώσεις αυτές ο μαιευτήρας πρέπει να παρέμβει υποβοηθητικά ώστε να γεννηθεί το μωρό γρήγορα και με ασφάλεια. Τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του γι’ αυτόν το σκοπό είναι η βεντούζα και οι εμβρυουλκοί (κουτάλες), με τα οποία μπορεί να τραβήξει ή και να στρίψει το μωρό. Σκοπός είναι να γεννηθεί το μωρό διά της φυσιολογικής οδού, χωρίς δηλαδή να χρειαστεί καισαρική.

Η σύγκριση με την καισαρική

Δυστυχώς στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των γυναικών που γεννούν με καισαρική τομή έχει φτάσει σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα (μέχρι και 60%) σε σχέση με τα επίπεδα των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, που κυμαίνονται γύρω στο 25%.

Οι αιτίες για τα αυξημένα αυτά ποσοστά είναι η δυνατότητα προγραμματισμού της καισαρικής, η μείωση του απαιτούμενου χρόνου τοκετού (ο φυσιολογικός τοκετός μπορεί να χρειαστεί και 18 ώρες, ενώ η καισαρική λιγότερο από μία ώρα) και η πλημμελής εκπαίδευση των μαιευτήρων στις τεχνικές του επεμβατικού τοκετού (βεντούζα, κουτάλες).

Σημαντικό ρολό έχει παίξει επίσης η παραπληροφόρηση των γυναικών από τα ΜΜΕ και από συναδέλφους ιατρούς, που έχουν δαιμονοποιήσει τις τεχνικές της επεμβατικής μαιευτικής και έχουν παρουσιάσει την καισαρική ως τον πιο ασφαλή τρόπο τοκετού, παραγνωρίζοντας ότι αυτή είναι μια σοβαρή χειρουργική επέμβαση με πιθανές επιπλοκές για την υγεία της μητέρας και του μωρού, τόσο έμμεσες όσο και απώτερες.

Τα πλεονεκτήματα

Η αλήθεια είναι ότι, όπως προκύπτει από διεθνείς στατιστικές μελέτες, η χρήση των τεχνικών του επεμβατικού φυσιολογικού τοκετού, όταν γίνεται από έμπειρους και καλά εκπαιδευμένους μαιευτήρες, είναι πιο ασφαλής από την καισαρική, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό. Επίσης η χρήση τεχνικών αναλγησίας όπως η επισκληρήδιος, που έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια, έχει εξαλείψει τον παράγοντα του πόνου, που λειτουργούσε ανασταλτικά για τις γυναίκες, και την επιβάρυνση του εμβρύου με φάρμακα και παυσίπονα.

Από την άλλη, η αποφυγή της καισαρικής, εκτός από τους κινδύνους για τη μητέρα που αποφεύγονται, όπως η αιμορραγία, ο τραυματισμός οργάνων, οι μολύνσεις και οι μελλοντικές συμφύσεις στην κοιλιά, είναι πιο ευνοϊκή και για το μωρό και μειώνει σημαντικά και το συνολικό κόστος της νοσηλείας, καθώς και επιπλοκές σε μελλοντικές επεμβάσεις στη μήτρα, όπως και στην τοποθέτηση σπιράλ.

Συνεπώς είναι φανερό ότι ο τοκετός είναι προτιμότερο να γίνεται διά της φυσιολογικής οδού και καθετί που βοηθά στην κατεύθυνση αυτή είναι επιθυμητό να προάγεται. Πρέπει, λοιπόν, να υπάρξει καλύτερη ενημέρωση των γυναικών για τους κίνδυνους της καισαρικής και για τα οφέλη του φυσιολογικού τοκετού και τις εναλλακτικές επιλογές που έχει, αλλά και καλύτερη εκπαίδευση των μαιευτήρων στις τεχνικές του επεμβατικού φυσιολογικού τοκετού (βεντούζα, κουτάλες) από εξειδικευμένους διδάσκοντες, ούτως ώστε να επιτύχουμε λιγότερες καισαρικές, υγιέστερες μητέρες και παιδιά, καθώς και πιο ευτυχισμένους μαιευτήρες.

* Ευχαριστώ το Μαιευτήρα Κωνσταντίνο Σαμαρά για την πολύτιμη συμμετοχή του στη συγγραφή αυτού του άρθρου.

Δεκέμβριος 2012