Διατροφή: 7 κοινοί μύθοι και μία μεγάλη αλήθεια

Το βραδινό φαγητό μάς παχαίνει περισσότερο; Μπορούμε να τρώμε όσο αλάτι θέλουμε αν δεν έχουμε κάποιο ιατρικό πρόβλημα; Η αποχή από το κρέας αποτοξινώνει τον οργανισμό; Οι ερωτήσεις φαίνονται απλές, όμως οι αυθόρμητες απαντήσεις των περισσότερων θα είναι… λάθος και εξίσου λάθος θα είναι και ο τρόπος διατροφής τους σε κάποια βασικά σημεία.

Γράφουν οι
Πολυξένη – Κουτκιά Μυλωνάκη
Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, Διευθύντρια Διαιτολογικού Τμήματος ΥΓΕΙΑ
Διονυσία Βουτσά
Κλινική Διαιτολόγος ΥΓΕΙΑ
Σταματία Στράτη
Κλινική Διαιτολόγος ΥΓΕΙΑ

Ας δούμε, λοιπόν, 8… απλές ερωτήσεις για τη διατροφή για να δούμε τι πραγματικά γνωρίζουμε και πόσο σωστά τρεφόμαστε.

Οι υδατάνθρακες παχαίνουν
ΜΥΘΟΣ! Σύμφωνα με τις επίσημες συστάσεις, σε μια ισορροπημένη διατροφή τουλάχιστον το 50% των συνολικών θερμίδων της ημέρας πρέπει να προέρχεται από τους υδατάνθρακες. Η σημαντικότερη πηγή υδατανθράκων είναι τα αμυλούχα τρόφιμα (ρύζι, μακαρόνια, ψωμί, πατάτες), καθώς και τα αμυλούχα λαχανικά (αρακάς, φασολάκια) και τα όσπρια. Οι υδατάνθρακες παρέχουν άμεση ενέργεια στον οργανισμό για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της καθημερινότητας. Επιπλέον, τα ολικής άλεσης αμυλούχα τρόφιμα περιέχουν υψηλές ποσότητες φυτικών ινών, οι οποίες είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του εντέρου και την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η υπερβολική κατανάλωση υδατανθράκων παχαίνει.
 
Οι διαβητικοί δεν πρέπει να καταναλώνουν υδατάνθρακες
ΜΥΘΟΣ! Η διατροφή του διαβητικού ασθενούς δεν χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα στερητική και αυστηρή, όπως πίστευαν παλαιότερα. Το σημαντικό είναι να υπάρχει σωστός καταμερισμός των υδατανθράκων κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να μη συγκεντρώνονται μεγάλες ποσότητες ανά γεύμα. Πολύ σημαντικό είναι επίσης οι διαβητικοί ασθενείς να επιλέγουν ανεπεξέργαστα αμυλούχα τρόφιμα: ψωμί ολικής άλεσης, καστανό ρύζι και καστανά μακαρόνια. Η κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης, οδηγεί σε ηπιότερες διακυμάνσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και σε καλύτερη ρύθμισή του. Οι μόνοι υδατάνθρακες που συνιστάται να αποφεύγονται από τους διαβητικούς ασθενείς είναι οι απλοί, δηλαδή η ζάχαρη, το μέλι και η φρουκτόζη, οι οποίοι αυξάνουν πολύ απότομα το σάκχαρο του αίματος, ενώ συνιστούμε τους σύνθετους υδατάνθρακες.

Οι θερμίδες που καταναλώνουμε αργά το βράδυ μας παχαίνουν περισσότερο σε σχέση με αυτές που προσλαμβάνουμε νωρίτερα μέσα στη μέρα
ΜΥΘΟΣ! Σημασία έχει πόσες θερμίδες καταναλώνουμε κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας και όχι μόνο στο βραδινό γεύμα. Αν μια μέρα καταναλώσουμε όλες τις θερμίδες της ημέρας στο βραδινό γεύμα, ενώ μια άλλη ημέρα πάρουμε τις ίδιες ακριβώς θερμίδες μοιρασμένες σε όλα τα γεύματα, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο στο τέλος της ημέρας. Τελευταίες μελέτες έδειξαν ότι, αν καταναλώσει κάποιος το ίδιο ακριβώς γεύμα το μεσημέρι και το βράδυ, το μεσημεριανό μεταγευματικό σάκχαρο δεν είναι πιο χαμηλό σε σχέση με το μεταγευματικό βραδινό σάκχαρο. Έτσι προτιμάμε το βράδυ να τρώμε λιγότερους υδατάνθρακες και μικρότερα γεύματα για καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης και για πιο ελαφρύ στομάχι πριν από τον ύπνο.

Η περιορισμένη κατανάλωση αλατιού δεν είναι απαραίτητη για όσους δεν πάσχουν από κάποιο νόσημα που απαιτεί τη μείωσή του
ΜΥΘΟΣ! Μπορεί να μην έχει θερμίδες, αλλά το αλάτι δεν είναι αθώο. Η αυξημένη κατανάλωση αλατιού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιαγγειακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια. Μια υγιεινή διατροφή πρέπει να περιέχει περιορισμένη ποσότητα αλατιού ημερησίως. Αυτή η ποσότητα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο το αλάτι που προστίθεται κατά το μαγείρεμα όσο και το αλάτι που βρίσκεται σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα (είδη αρτοποιίας και ψωμί, κονσέρβες, σνακ, τυριά, αλλαντικά κ.ά.).

Είναι σημαντικό να απέχουμε από τις ζωικές τροφές κατά διαστήματα ώστε να καθαρίσει ο οργανισμός μας από τις τοξίνες
ΜΥΘΟΣ! Το σώμα μας διαθέτει τους κατάλληλους μηχανισμούς για την αφαίρεση των τοξινών. Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι η αφαίρεση ζωικών τροφίμων ή η κατανάλωση, για παράδειγμα, μόνο φρούτων και λαχανικών βοηθά στην καλύτερη αποτοξίνωση του οργανισμού από τα συστήματα που ο ίδιος διαθέτει για αυτόν το σκοπό.

Η λήψη αλκοόλ είναι κακή για τον οργανισμό
ΜΥΘΟΣ! Η ποσότητα και η ποιότητα του αλκοόλ έχει σημασία καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι το κόκκινο κρασί ανεβάζει την καλή χοληστερίνη. Μέτριες ποσότητες αλκοόλ συνιστάται να καταναλώνονται μαζί με τροφή και συνιστώνται 1 ποτηράκι για γυναίκες και 2 ποτηράκια για άνδρες τη μέρα. Για ασθενείς που κάνουν προσπάθεια για απώλεια βάρους, οι επιπλέον θερμίδες από τη λήψη αλκοόλ πρέπει να προσμετρώνται.

Μπορούμε να πάρουμε βιταμίνη D μόνο από τη διατροφή
ΜΥΘΟΣ! Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη και πολύ λίγες τροφές (έκτος των λιπαρών ψαριών) περιέχουν ικανοποιητική ποσότητα. Η σύνθεση της βιταμίνης γίνεται μέσω της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία για 10 λεπτά τη μέρα τις ώρες που δεν καίει ο ήλιος. Η βιταμίνη που παίρνουμε από τις τροφές ή από τη σύνθεση στο δέρμα δεν είναι βιολογικά ενεργή στο σώμα μας και πρέπει να μεταβολιστεί σε ενεργούς μεταβολίτες στο ήπαρ και μετά στο νεφρό. Η έλλειψη βιταμίνης D δημιουργεί ραχίτιδα στα παιδιά και οστεομαλακία στους ενήλικες.

Τα αντιοξειδωτικά στοιχεία προστατεύουν τον οργανισμό μας από διάφορες ασθένειες
ΑΛΗΘΕΙΑ! Κατά τη διαδικασία του μεταβολισμού των τροφών στον οργανισμό μας και με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία παράγονται κάποιες ουσίες που είναι βλαβερές για τον οργανισμό και ονομάζονται ελεύθερες ρίζες. Αυτές οι ουσίες καταστρέφουν πρωτεΐνες, λιπίδια και το DNA των κυττάρων. Ο οργανισμός μας είναι εφοδιασμένος με συστήματα που δρουν αντιοξειδωτικά, καταστρέφοντας τις ελεύθερες ρίζες. Επιπλέον, από τις τροφές το σώμα μας λαμβάνει αντιοξειδωτικά στοιχεία, όπως είναι η βιταμίνη C, το σελήνιο, τα φλαβονοειδή, τα καροτενοειδή, η βιταμίνη E και πολλά άλλα. Η αυξημένη συγκέντρωση ελευθέρων ριζών ονομάζεται οξειδωτικό στρες και είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες της διαδικασίας της γήρανσης, καθώς και πλήθους εκφυλιστικών παθήσεων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης, η νόσος Alzheimer, η σκλήρυνση κατά πλάκας κ.ά. Σύμφωνα με πολλές επιστημονικές μελέτες, η πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών από την καθημερινή μας διατροφή συμβάλλει στη μείωση του οξειδωτικού στρες, άρα και στην πρόληψη αυτών των παθήσεων. Η υπερβολική κατανάλωσή τους, όμως, πρέπει να αποφεύγεται καθώς μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα (π.χ. η χρόνια, καθημερινή κατανάλωση συμπληρωμάτων βιταμίνης Ε και β-καροτενίου φάνηκε σε μελέτη ότι αύξησε τη θνησιμότητα σε άνδρες καπνιστές).

Ιούλιος 2015