Δερματοσκόπηση: έγκαιρη διάγνωση του δερματικού καρκίνου

Γράφει ο
Δημήτριος Μαλάνος
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος,
Επιστημονικός Υπεύθυνος Δερματολογικού Τμήματος ΥΓΕΙΑ

 Τι είναι η δερματοσκόπηση;

Η δερματοσκόπηση είναι μια μη επεμβατική, ανώδυνη διαγνωστική τεχνική, η οποία χρησιμοποιεί τα πλεονεκτήματα του πολωμένου και μη πολωμένου φωτός για να επιτρέψει την παρατήρηση μορφολογικών ευρημάτων του δέρματος που δεν φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού. Με αυτή τη νέα διαγνωστική τεχνική επιτυγχάνεται μεγέθυνση των δομών του δέρματος σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι ορατά τα μορφολογικά χαρακτηριστικά που δεν φαίνονται με τη χρήση κοινών μεγεθυντικών φακών.

Υπάρχουν δύο βασικά οπτικά συστήματα για τη δερματοσκόπηση: τα φορητά δερματοσκόπια χειρός και τα ψηφιακά συστήματα. Σήμερα το δερματοσκόπιο θεωρείται το στηθοσκόπιο του δερματολόγου, που στα χέρια ενός εξειδικευμένου στην τεχνική αυτή δερματολόγου παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη διαφορική διάγνωση των δερματικών βλαβών.

Ποιες είναι οι εφαρμογές της δερματοσκόπησης;

Η δερματοσκόπηση χρησιμοποιείται κυρίως για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ καλοήθων και κακοήθων μορφωμάτων του δέρματος. Έχει αποδειχθεί ότι με τη χρήση της δερματοσκόπησης αυξάνεται σημαντικά η έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος. Το μελάνωμα είναι μια μορφή κακοήθειας που προέρχεται από εξαλλαγή των μελανοκυττάρων (κύτταρα που παράγουν μελανίνη). Η αυξανόμενη συχνότητα των κρουσμάτων το καθιστά ένα από τα ταχύτερα εξαπλούμενα κακοήθη νοσήματα στον άνθρωπο.

Το μελάνωμα είναι απολύτως θεραπεύσιμο αν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Έχει αποδειχθεί ότι η χρήση της δερματοσκόπησης αυξάνει σημαντικά τη διαγνωστική ικανότητα στην ανίχνευση του μελανώματος σε πρώιμα στάδια, καθώς και ότι περιορίζει σημαντικά τον αριθμό των περιττών χειρουργικών εξαιρέσεων καλοήθων μορφωμάτων του δέρματος.

Πρόσφατα η χρήση της δερματοσκόπησης, εκτός από την αξιολόγηση δερματικών όγκων, επεκτείνεται και σε άλλες παθήσεις του δέρματος όπως οι φλεγμονώδεις δερματοπάθειες, οι παρασιτώσεις, τα αυτοάνοσα νοσήματα του δέρματος κ.ά. Τα νέα βιβλιογραφικά δεδομένα αναδεικνύουν το σημαντικό ρόλο της δερματοσκόπησης στη διαδικασία της διαγνωστικής προσέγγισης όλου του φάσματος των δερματοπαθειών.

Τι είναι η ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων;

Με τη χαρτογράφηση σπίλων γίνεται ψηφιακή απεικόνιση των σπίλων (ελιών) με τη χρήση ειδικής ιατρικής κάμερας και ανάλυσή τους με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού προγράμματος. Πρόκειται ουσιαστικά για δερματοσκοπική εξέταση με τη βοήθεια ενός ειδικού υπολογιστή. Με τη χαρτογράφηση σπίλων και τον συστηματικό έλεγχο παρατηρείται ανά πάσα στιγμή η οποιαδήποτε αλλαγή στους σπίλους (ελιές) σε σχέση με το παρελθόν.

Τα πλεονεκτήματα της χαρτογράφησης σπίλων είναι:

• Λεπτομερής καταγραφή των σπίλων.
• Έγκαιρος εντοπισμός νέων σπίλων.
• Τα αποτελέσματα της χαρτογράφησης αποθηκεύονται και μπορούν να συγκριθούν σε μελλοντικές επανεξετάσεις, παρέχοντας πληροφόρηση για πιθανές μεταβολές των ήδη υπαρχόντων σπίλων.
• Διαβάθμιση της επικινδυνότητας με ανάλυση της ψηφιακής τους εικόνας και συγκριτική αξιολόγηση στη διάρκεια της παρακολούθησής τους. Στις περιπτώσεις που κάποια βλάβη θεωρηθεί «ύποπτη», συνιστάται χειρουργική αφαίρεση και ιστολογική εξέταση.
• Πρόκειται για ανώδυνη και ασφαλή διαγνωστική τεχνική, χωρίς ακτινοβολία.

Ποιες είναι οι ενδείξεις για να κάνει κάποιος χαρτογράφηση σπίλων;

Η ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων είναι απαραίτητη σε άτομα με:

• πολλαπλούς-δυσπλαστικούς σπίλους
• ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
• εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων

Η χρήση της δερματοσκόπησης και της ψηφιακής χαρτογράφησης σπίλων συμβάλλει σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος και στον περιορισμό των άσκοπων χειρουργικών αφαιρέσεων καλοήθων δερματικών μορφωμάτων, με την προϋπόθεση ότι διενεργείται από άρτια εκπαιδευμένο και έμπειρο στην τεχνική αυτή δερματολόγο.

Αύγουστος 2022