Χειρουργική Ογκολογία Πεπτικού: χθες, σήμερα, αύριο

Γράφουν οι
Ιαγμούρ Αλέξανδρος, Χειρουργός, Διευθυντής Δ΄ Χειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
Χαρκοφτάκης Ιωάννης, Επιμελητής Δ΄ Χειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
Σκορδάς Αθανάσιος, Επιστ. Συνεργάτης Δ’ Χειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Η χειρουργική παραδοσιακά και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, αποτελούσε το μοναδικό όπλο αντιμετώπισης των νεοπλασμάτων του πεπτικού. Έως τότε, οι επεμβάσεις που εκτελούνταν γίνονταν ολοένα  και  ριζικότερες  ολοένα και  πιο ακρωτηριαστικές με αυξημένα ποσοστά θνητότητας και νοσηρότητας και ως εκ τούτου δυσκολότερα ανεκτές από τον ασθενή.

Στις τρεις  τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, όροι όπως «εμβρυολογικά πλάνα», «ριζικός /εκτεταμένος λεμφογαγγλιακός καθαρισμό», «ελεύθερα όρια εκτομής παρασκευάσματος», «αύξηση ποσοστού επιβίωσης», « μείωση ποσοστού υποτροπής», αύξηση χρόνου ελευθέρου νόσου», οδήγησαν με σταθερά βήματα στη γέννηση και καθιέρωση της  Χειρουργικής Ογκολογία.

Μεγάλες σειρές συγκριτικών μελετών από εξειδικευμένα ογκολογικά κέντρα έκαναν σαφές στην παγκόσμια χειρουργική κοινότητα ότι η αντιμετώπιση και θεραπεία, αν όχι ίαση, του καρκίνου του πεπτικού εκτός από ένα άρτιο χειρουργείο, είναι έργο μιας πολυσύνθετης ομάδας ειδικών. Η Χειρουργική Ογκολογία, λοιπόν, μαζί με την Ογκολογία, την Ακτινοδιαγνωστική, την Παθολογοανατομική και την Ακτινοθεραπευτική οφείλουν να σχεδιάσουν και να αντιμετωπίσουν εξατομικευμένα τη νόσο του πεπτικού για κάθε ένα ασθενή ξεχωριστά.

Η Χειρουργική Ογκολογία έχει θεμελιώδη σημασία στη διαδικασία αυτή. Μια άρτια ογκολογική επέμβαση χαρακτηρίζεται από: α) τον κατάλληλο αριθμό λεμφαδένων που θα βοηθήσουν στη σωστή σταδιοποίηση της νόσου, β) τα ικανοποιητικά όρια εκτομής του παρασκευάσματος  που θα μειώσει την πιθανότητα τοπικής  υποτροπής γ)τα ελάχιστα ποσοστά επιπλοκών –νοσηρότητας για τον ασθενή.

Ο συνδυασμός  αυτών με την ενδεδειγμένη προεγχειρητική και μετεγχειρητική χημειο-ακτινοθεραπεία προσφέρει  πια βέλτιστα αποτελέσματα και ίαση ή μακρά επιβίωση των ασθενών, αλλά και επιπλέον δραστικό περιορισμό των άλλοτε συχνών ακρωτηριαστικών χειρουργικών επεμβάσεων, συμβάλλοντας στην εξασφάλιση ικανοποιητικής ποιότητας ζωής του ασθενή μετεγχειρητικά.

Και ενώ η Χειρουργική Ογκολογία γεννήθηκε και εδραιώθηκε ως εξειδίκευση της  «Ανοικτής»  Χειρουργικής, η τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων τριών δεκαετιών οδήγησε στην «Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική» (λαπαροσκοπική, ρομποτική, ενδοσκοπική, δια φυσικών οπών). Ένα μεγάλο ποσοστό κακοήθων νεοπλασμάτων του πεπτικού μπορεί να αντιμετωπισθεί από τις νεότερες αυτές τεχνικές με εξίσου ενθαρρυντικά ογκολογικά αποτελέσματα, αλλά με πολύ μικρότερο αντίκτυπο στη μετεγχειρητική πορεία του ασθενή. Οι τεχνικές αυτές  εξασφαλίζουν βραχύτερη νοσηλεία, ταχύτερη ανάρρωση και γρηγορότερη επανένταξη του ασθενή με εξίσου ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη θεραπεία/ ίαση της νόσου του και συγκρίσιμα ποσοστά νοσηρότητας και επιπλοκών στα χέρια έμπειρων χειρουργών ογκολόγων του πεπτικού.

Τι έχουμε να περιμένουμε στο μέλλον από τη Χειρουργική Ογκολογία; Η εξέλιξη της τεχνολογίας και των χειρουργικών εργαλείων, τα νεότερα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που στοχεύουν εκλεκτικά σε μηχανισμούς που ανακαλύπτουν η γενετική και μοριακή βιολογία, η εξέλιξη στην απεικόνιση στην στερεοτακτική χειρουργική όγκων, θα προσφέρουν νέες ιδέες και εφόδια ώστε οι νεοπλασίες του πεπτικού να θεωρούνται ως μια ιάσιμη και όχι απλά χειρουργική νόσος. 

Οκτώβριος 2018