Ασθενείς με άνοια & COVID -19

Γράφει η
Παρασκευή Σακκά
Νευρολόγος – Ψυχίατρος
Διευθύντρια Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου – Ιατρείου Μνήμης ΥΓΕΙΑ
Πρόεδρος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών

Πόσο κινδυνεύουν τα άτομα με άνοια από το νέο κορωνοϊό;

Η πανδημία του νέου κορωνοϊού COVID-19 τους τελευταίους μήνες υποχρέωσε  όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου και τη χώρα μας να λάβουν πολύ αυστηρά μέτρα ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες. Πιθανότατα, η άνοια (με πιο συχνή αιτία τη νόσο Alzheimer) δεν αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης από την αναπνευστική ασθένεια που προκαλείται από τον νέο κορωνοϊό, αντίστοιχα, όπως είναι ήδη γνωστό, ότι δεν αυξάνει και τον κίνδυνο για νόσηση από τον ιό της γρίπης. Καταστάσεις όμως που σχετίζονται με την άνοια, όπως η μεγάλη ηλικία των περισσότερων ασθενών, η ευπάθεια αυτών, η συνύπαρξη πολλαπλών υποκείμενων νοσημάτων, οι συμπεριφορές που αποτελούν συμπτώματα της άνοιας μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο!

Για παράδειγμα, τα άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ ή  άλλη μορφή άνοιας συχνά δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν και να ακολουθήσουν επαρκώς τις συνιστώμενες οδηγίες  για την πρόληψη της λοίμωξης από  COVID-19. Μπορεί να ξεχνούν να πλύνουν τα χέρια τους ή να μη φορούν μάσκα εφόσον χρειάζεται ή να μην τηρούν αποστάσεις και γενικότερα να έχουν δυσκολία να πάρουν τις απαραίτητες προφυλάξεις.

Ποιες είναι οι βασικές κατευθύνσεις για τη φροντίδα των ατόμων με άνοια κατά την πανδημία του COVID-19;

H ανάγκη προφύλαξης των ατόμων με άνοια από τον νέο κορωνοϊό είναι επιτακτική. Οι φροντιστές τους  θα πρέπει να είναι υπεύθυνοι για την τήρηση των κανόνων υγιεινής και των απαραίτητων προφυλάξεων για την πρόληψη της λοίμωξης και πρέπει να έχουν στενή εποπτεία προκειμένου οι ασθενείς να  τηρούν τα μέτρα προφύλαξης σε καθημερινή βάση.

Ενημερώνουμε με απλά λόγια τους ασθενείς αρχικού σταδίου και στο βαθμό που είναι σε θέση να κατανοήσουν  για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Καλό είναι να αποφεύγουν  την έκθεση σε πολλά ενημερωτικά ερεθίσματα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Τα άτομα με άνοια μένουν στο σπίτι εκτός αν συντρέχει επείγουσα ιατρική ή άλλη ανάγκη. Αν χρειαστεί να βγουν από το σπίτι, πρέπει πάντα να συνοδεύονται. Οι  επισκέψεις στα άτομα με άνοια πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες για την ασφάλειά τους σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες. Ει δυνατόν, καλό είναι να υπάρχει ένας μόνο συγκεκριμένος φροντιστής ανά ασθενή. Ο φροντιστής πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός με τις άλλες του επαφές, για να μην εκθέτει τον εαυτό του και τον ασθενή σε κίνδυνο.

Η ικανοποίηση των βασικών αναγκών των ατόμων με άνοια είναι ιδιαίτερα σημαντική. Φροντίζουμε για τα αυτονόητα που ούτως ή άλλως συμπεριλαμβάνονται στη φροντίδα του ατόμου με άνοια και είναι:

• • Σωστή λήψη φαρμάκων
  • Διατήρηση της καθημερινής ρουτίνας (σταθερό ημερήσιο πρόγραμμα)
  • Ισορροπημένη διατροφή
  • Σωστός ύπνος

Σκοπός μας είναι τα άτομα με άνοια να μην νοσήσουν από COVID -19 αλλά και να διατηρήσουν τις όποιες νοητικές ικανότητες έχουν, καλή ψυχολογική κατάσταση και καλή καθημερινή λειτουργικότητα.

Ποια συμπτώματα της άνοιας είναι ενδεχόμενο να επιδεινωθούν;

Στους ασθενείς με άνοια, η αυξημένη σύγχυση (σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι συνήθως) είναι συχνά το πρώτο σύμπτωμα οποιασδήποτε σωματικής ασθένειας επομένως και μιας ενδεχόμενης λοίμωξης από γρίπη ή  κορωνοϊό. Εάν όμως ο ασθενής δεν παρουσιάζει αναπνευστική δυσκολία ή υψηλό πυρετό, συνιστάται στον φροντιστή καταρχήν να καλέσει τον θεράποντα ιατρό του ασθενούς για λήψη οδηγιών  αντί να τον  πάει αμέσως στο νοσοκομείο.

Ο εγκλεισμός στο σπίτι, η απομόνωση, η μειωμένη δυνατότητα επικοινωνίας με τους οικείους και όλες οι αλλαγές της καθημερινής ρουτίνας μπορεί να προκαλέσουν άγχος, εκνευρισμό, ευερεθιστότητα, σωματική δυσφορία στα άτομα με άνοια. Στα πιο προχωρημένα στάδια συμπτώματα όπως η άσκοπη κινητικότητα, το παραλήρημα και οι ψευδαισθήσεις μπορούν να επιδεινωθούν. Για τη διαχείριση αυτών των συμπτωμάτων χρησιμοποιούμε καταρχήν μη φαρμακευτικές, συμπεριφορικές παρεμβάσεις όπως είναι η απόσπαση της προσοχής σε άλλα θέματα και συζητήσεις, οι ευχάριστες εναλλακτικές δραστηριότητες. Αν τα πράγματα δυσκολέψουν πολύ επικοινωνούμε με το θεράποντα ιατρό που παρακολουθεί τον ασθενή!

Για να διατηρηθεί η ενεργητικότητα και η νοητική και σωματική ευεξία  των ατόμων με άνοια που παραμένουν κλεισμένοι στο σπίτι  προτείνουμε ασκήσεις νοητικής ενδυνάμωσης, σωματική άσκηση και δημιουργική απασχόληση. Υπάρχουν πολλές επιλογές για δραστηριότητες στο σπίτι που απευθύνονται σε όλα σχεδόν τα στάδια της άνοιας. Ωστόσο, δεν γεμίζουμε όλη την ημέρα με πολλές δραστηριότητες.  Ο ασθενής μπορεί να έχει περιορισμένη διάρκεια προσοχής, έτσι μια ποικιλία από σύντομες δραστηριότητες είναι αρκετή.

Προτάσεις για δραστηριότητες στο σπίτι

• • Το  πλέξιμο ή το κέντημα, η ζωγραφική, η μουσική της αρεσκείας τους είναι ευχάριστες  ασχολίες  και ταυτόχρονα ενισχύουν την νοητική  λειτουργία.
  • Η τηλεόραση μπορεί να είναι μία εποικοδομητική ασχολία: ντοκιμαντέρ, παλιές ταινίες, ενδιαφέρουσες συζητήσεις, τηλεπαιχνίδια γνώσεων προσφέρουν επιμόρφωση και ενημέρωση.
  • Το διάβασμα απλών βιβλίων, εφημερίδων, περιοδικών (ανάλογα με το βαθμό νοητικής δυσκολίας του κάθε ασθενούς) βοηθά σημαντικά.
  • Τα παιχνίδια με χαρτιά, η κρεμάλα, τα σταυρόλεξα, τα επιτραπέζια κλπ αποτελούν έναν ευχάριστο τρόπο να περάσει κάποιος το χρόνο του.
  • Η καταγραφή καθημερινού ημερολογίου, η αντιγραφή  ποιημάτων και ιστοριών, η αναζήτηση νέων πληροφοριών για τα χόμπι τους ασκούν το μυαλό και διώχνουν τις δυσάρεστες σκέψεις.

Η επικοινωνία με τα άτομα με άνοια είναι σημαντική. Μιλάμε τακτικά μαζί τους, ακούμε με προσοχή τους εξωπραγματικούς ή μη φόβους τους, τους ενθαρρύνουμε. Αν υπάρχει η δυνατότητα, εκμεταλλευόμαστε την τεχνολογία (βιντεοκλήση) ώστε να μη νιώθουν αποκομμένοι. Όταν αυτό δεν είναι δυνατό, ένα απλό τηλεφώνημα είναι αρκετό.

Ιούλιος 2020