Αξονική Στεφανιογραφία: Μια σύγχρονη προσέγγιση για τη μελέτη της καρδιάς

Η αξονική στεφανιογραφία είναι μια σύγχρονη εφαρμογή της αξονικής τομογραφίας με μεγάλη χρησιμότητα, καθώς με αυτήν μπορούν να απεικονιστούν και να μελετηθούν με λεπτομέρεια και ακρίβεια τα στεφανιαία αγγεία. Έτσι, μπορούν να προληφθούν ή να εντοπιστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τυχόν προβλήματα από στεφανιαία νόσο. Πώς γίνεται, λοιπόν, η εξέταση και για ποιους ενδείκνυται;

Γράφει η
Ρωξάνη Ευθυμιάδου
Αν. Διευθύντρια Τμήματος Αξονικής – Μαγνητικής Τομογραφίας ΥΓΕΙΑ

Η αξονική στεφανιογραφία είναι μια σύγχρονη απεικονιστική μέθοδος που αποτελεί προϊόν της προηγμένης τεχνολογίας των νεότερων αξονικών τομογράφων και του εξελιγμένου λογισμικού των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Με απλά λόγια, είναι μια σύγχρονη εφαρμογή της αξονικής τομογραφίας που μας παρέχει τη δυνατότητα να απεικονίσουμε και να μελετήσουμε με λεπτομέρεια και ακρίβεια τα στεφανιαία αγγεία.

Είναι γνωστό ότι η στεφανιαία νόσος αποτελεί κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στον πολιτισμένο κόσμο. Η στεφανιαία νόσος οφείλεται στην ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών στο τοίχωμα των λεπτών αγγείων της καρδιάς, των στεφανιαίων αγγείων. Μέχρι σήμερα η καθιερωμένη μέθοδος μελέτης των στεφανιαίων αγγείων, η μέθοδος αναφοράς όπως συνηθίζουμε να λέμε, είναι η εκλεκτική αγγειογραφία των στεφανιαίων αρτηριών.

Η αξονική στεφανιογραφία είναι μια εναλλακτική μέθοδος μελέτης των στεφανιαίων αρτηριών, από την οποία μπορεί να επωφεληθεί μεγάλος αριθμός εξεταζομένων ακολουθώντας πάντα τις οδηγίες του θεράποντος ειδικού ιατρού, ο οποίος και θα παραπέμψει για την εξέταση. Η αξονική στεφανιογραφία είναι μέθοδος απλή, ανώδυνη και αναίμακτη, καθώς δεν απαιτείται καθετηριασμός όπως στην εκλεκτική στεφανιογραφία.

Η χορήγηση του σκιαγραφικού διενεργείται μέσω μιας περιφερικής φλέβας και η διενέργεια της εξέτασης ολοκληρώνεται μέσα σε λίγα λεπτά.  Ακολουθεί μελέτη και ανασύσταση των εικόνων από εξειδικευμένους ακτινολόγους σε ειδικούς σταθμούς μετεπεξεργασίας. Η αξονική στεφανιογραφία δεν απαιτεί νοσηλεία του εξεταζομένου και, ως μη επεμβατική μέθοδος, δεν τον εκθέτει στους μικρούς, αλλά υπαρκτούς κινδύνους επιπλοκών που συνοδεύουν την εκλεκτική στεφανιογραφία. Φυσικά λόγω της χορηγήσεως σκιαγραφικής ουσίας, η μέθοδος, όπως άλλωστε και η εκλεκτική στεφανιογραφία, προϋποθέτει καλή νεφρική λειτουργία, καθώς το χρησιμοποιούμενο ιωδιούχο σκιαγραφικό μέσο σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να αποβεί νεφροτοξικό.

Η αξονική στεφανιογραφία είναι μέθοδος με μεγάλη αρνητική προγνωστική αξία, δηλαδή μια φυσιολογική εξέταση ουσιαστικά αποκλείει τη στεφανιαία νόσο. Επιπροσθέτως με την αξονική στεφανιογραφία μπορούμε να εκτιμήσουμε όχι μόνο τον αυλό των στεφανιαίων αγγείων -όπως η εκλεκτική στεφανιογραφία- αλλά και να μελετήσουμε το τοίχωμα αυτών όπου μπορεί να αναπτύσσονται μαλακές ή επασβεστωμένες αθηρωματικές πλάκες και να εξετάσουμε στο πλαίσιο της ίδιας μεθόδου την υπόλοιπη έκταση του θώρακος.

Τα πλεονεκτήματα

Λόγω των σημαντικών πλεονεκτημάτων της η αξονική στεφανιογραφία κερδίζει συνεχώς έδαφος για την εφαρμογή της στην κλινική πράξη και αποτελεί πλέον ένα αξιόπιστο διαγνωστικό εργαλείο στη φαρέτρα του κλινικού ιατρού.

Η εξέταση ωστόσο θα πρέπει να διενεργείται πάντοτε σύμφωνα με τις οδηγίες του ειδικού καρδιολόγου, ο οποίος και θα καθορίσει αν ο ασθενής του μπορεί πραγματικά να επωφεληθεί από την εν λόγω μέθοδο ή να προχωρήσει στην εκλεκτική στεφανιογραφία.

Γενικά, από την αξονική στεφανιογραφία μπορούν να επωφεληθούν οι ασθενείς χαμηλού ή μέσου κινδύνου για στεφανιαία νόσο, όπως και οι ασυμπτωματικοί ασθενείς με αυξημένους παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, υψηλή χοληστερίνη, διαβήτης, παχυσαρκία κ.λπ.) ή οι ασθενείς με αμφίβολα αποτελέσματα από τον υπόλοιπο καρδιολογικό έλεγχο. Τουναντίον, οι ασθενείς που έχουν σοβαρή ένδειξη από τον λοιπό κλινικοεργαστηριακό έλεγχο για στεφανιαία νόσο οφείλουν να προχωρήσουν στην εκλεκτική στεφανιογραφία. Άλλωστε στους ασθενείς αυτούς είναι πολύ πιθανό διά της εκλεκτικής στεφανιογραφίας να διενεργηθεί αγγειοπλαστική ή τοποθέτηση stent, πράξεις φυσικά που δεν είναι δυνατές παρά μόνο στο πλαίσιο της επεμβατικής μεθόδου. Η αξονική στεφανιογραφία έχει επίσης χρησιμοποιηθεί με πολύ καλά αποτελέσματα για τη μελέτη της βατότητας των stent σε επανελέγχους μετά την τοποθέτησή τους, καθώς και για τη βατότητα των μοσχευμάτων έπειτα από παρακαμπτήριες επεμβάσεις (by pass).

Με τους νεότερους πολυτομικούς τομογράφους η διαγνωστική ακρίβεια και η ευαισθησία της αξονικής στεφανιογραφίας έχουν αυξηθεί, ενώ έχει περιοριστεί η ακτινική επιβάρυνση που δέχεται ο εξεταζόμενος.

Σε ποιους απευθύνεται

Η αξονική στεφανιογραφία, λοιπόν, δεν απευθύνεται μόνο σε πάσχοντες. Μπορεί να επωφεληθεί από αυτή ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού: οι έχοντες -όπως αναφέρθηκε- χαμηλή ή μέση πιθανότητα για στεφανιαία νόσο, εφόσον η εξέταση διενεργείται πάντοτε στο πλαίσιο ενός γενικότερου κλινικοεργαστηριακού ελέγχου και σύμφωνα με τις οδηγίες του ειδικού κλινικού. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί ένα πιθανό ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ του βασικού κλινικοεργαστηριακού καρδιολογικού ελέγχου και της εκλεκτικής στεφανιογραφίας.

Η αξιόπιστη μελέτη των στεφανιαίων αγγείων έχει ως αποτέλεσμα αυτοί που έχουν φυσιολογική εξέταση να αποφύγουν την επεμβατική πράξη της εκλεκτικής στεφανιογραφίας (άλλωστε το 25% των εκλεκτικών στεφανιογραφιών που εκτελούνται ανά έτος είναι φυσιολογικές, επομένως δυνητικά θα μπορούσαν να αποφευχθούν), ενώ οι έχοντες παθολογικά ευρήματα μπορούν να παραπεμφθούν για περαιτέρω λεπτομερέστερο εργαστηριακό έλεγχο.

Στο ΥΓΕΙΑ η αξονική στεφανιογραφία διενεργείται με μεγάλη επιτυχία τα τελευταία χρόνια, σε δημιουργική συνεργασία με τους παραπέμποντες κλινικούς ιατρούς και με εξαιρετική αποδοχή από τους εξεταζομένους.

Δεκέμβριος 2012