Αιμορροϊδοπάθεια

Γράφει ο
Γεώργιος Γιαννόπουλος
Γενικός Χειρουργός, Χειρουργική Κλινική Ομίλου ΥΓΕΙΑ

Η αιμορροϊδοπάθεια αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις, γίνεται συχνότερη με την πάροδο της ηλικίας και προσβάλλει εξίσου και τα δύο φύλα. Εκτιμάται ότι το 50% του πληθυσμού θα έχει αιμορροΐδες μέχρι την ηλικία των 50 ετών.

Ταξινόμηση

Οι εξωτερικές δερματικές πτυχές είναι αναδιπλώσεις του δέρματος που δημιουργούνται στην πρωκτική σχισμή. Αυτές οι δερματικές πτυχές μπορεί να είναι αποτέλεσμα θρόμβωσης εξωτερικών αιμορροΐδων.

Οι εξωτερικές αιμορροΐδες αποτελούνται από το πλέγμα των διατεταμένων φλεβών, που βρίσκονται κάτω από το επίπεδο της οδοντωτής γραμμής και καλύπτονται από πλακώδες επιθήλιο.

Οι εσωτερικές αιμορροΐδες μπορεί να συνοδεύονται από συμπτώματα και αποτελούνται από τις διατεταμένες φλέβες του υποβλεννογόνιου φλεβικού πλέγματος, που βρίσκονται πάνω από την οδοντωτή γραμμή και που καλύπτονται από μεταβατικό και κυλινδρικό επιθήλιο.

Οι εσωτερικές αιμορροΐδες είναι δυνατόν να διακριθούν σε τέσσερις κατηγορίες (Εικόνα 1):

• Οι πρώτου βαθμού εσωτερικές αιμορροΐδες προβάλλουν στον αυλό του πρωκτικού σωλήνα και μπορεί να προκαλέσουν ανώδυνη απώλεια αίματος.
• Οι δευτέρου βαθμού εσωτερικές αιμορροΐδες προπίπτουν από τον δακτύλιο μόνο κατά την αφόδευση, αλλά ανατάσσονται στη συνέχεια αυτόματα.
• Οι τρίτου βαθμού εσωτερικές αιμορροΐδες προπίπτουν από τον δακτύλιο αυτόματα κατά την αφόδευση, αλλά για την ανάταξή τους απαιτούνται χειρισμοί με το χέρι.
• Οι τέταρτου βαθμού εσωτερικές αιμορροΐδες βρίσκονται μονίμως σε κατάσταση πρόπτωσης και δεν είναι δυνατόν να αναταχθούν (μη ανατασσόμενες αιμορροΐδες).

Οι μεικτές αιμορροΐδες αποτελούνται τόσο από εσωτερικές όσο και από εξωτερικές αιμορροΐδες.

Οι συνηθέστερες θέσεις των αιμορροΐδων είναι μία πρόσθια δεξιά (11η ώρα), μία οπίσθια δεξιά (7η ώρα) και μία οπίσθια αριστερή (3η ώρα). Μεταξύ των τριών αυτών κύριων αιμορροΐδων υπάρχουν και μερικές μικρότερες.

Αιτιολογία

Η δυσκοιλιότητα επιδεινώνει τα συμπτώματα που οφείλονται στην ύπαρξη αιμορροΐδων. Ο τεινεσμός που οφείλεται στη διάρροια, αποτελεί έναν επιπλέον προδιαθεσικό παράγοντα. Η εγκυμοσύνη χωρίς αμφιβολία επιδεινώνει τις προϋπάρχουσες αιμορροΐδες και προδιαθέτει στην ανάπτυξη αιμορροΐδων σε ασυμπτωματικούς ασθενείς. Η κληρονομική προδιάθεση φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόκληση των αιμορροΐδων.

Κλινική εικόνα

Τα συμπτώματα των αιμορροΐδων μοιάζουν αρκετά με τα συμπτώματα των σοβαρών παθήσεων της περιοχής (φλεγμονώδεις και νεοπλασματικές) και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να αναλύονται προσεκτικά πριν γίνει η διάγνωση.

Το κύριο σύμπτωμα των εσωτερικών αιμορροΐδων είναι η αιμορραγία. Η αιμορραγία συνήθως είναι μικρή (σταγόνες αίματος αποβαλλόμενες στην τουαλέτα μετά την έξοδο των κοπράνων, σπανίως είναι μεγάλη με τη μορφή πίδακα. Συνήθως είναι διαλείπουσα παρά σταθερή μετά από κάθε κένωση. Η χρόνια απώλεια αίματος οδηγεί σε σιδηροπενική αναιμία. Δυσφορία και πόνος οφείλονται στη διόγκωση των εξωτερικών αιμορροΐδων λόγω της διάτασης του δέρματος στην περιοχή.

Κνησμός παρουσιάζεται σε ασθενείς με ευμεγέθεις εξωτερικές αιμορροΐδες ή εσωτερικές με πρόπτωση. Η ανώμαλη δερματική επιφάνεια του πρωκτού καθιστά δύσκολη την πλήρη απομάκρυνση των κοπράνων που παραμένουν στην περιοχή, με αποτέλεσμά την εμφάνιση του περιπρωκτικού κνησμού. Επίσης, εμφανίζεται εκροή βλέννης που οφείλεται σε ερεθισμό του βλεννογόνου που επικαλύπτει τις εσωτερικές αιμορροΐδες.

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό και την επισκόπηση της περιοχής. Επιπροσθέτως μπορεί να γίνει δακτυλική εξέταση, πρωκτοσκόπηση και ορθοσιγμοειδοσκόπηση για τον εντοπισμό ή τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση των αιμορροΐδων μπορεί να είναι συντηρητική, παρεμβατική ή χειρουργική. Η λογική της θεραπευτικής αντιμετώπισης εξαρτάται από τον βαθμό των αιμορροΐδων.

Συντηρητική

H δίαιτα που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες βοηθά τα κόπρανα να είναι μαλακά και την αποφυγή δυσκοιλιότητας. Συνιστάται, μετά από κάθε κένωση, πλύσιμο με σαπούνι και νερό και η αποφυγή χρήσης χαρτιού. Αποφυγή μακροχρόνιας ορθοστασίας και πολύωρη χρήση της τουαλέτας (με χρήση περιοδικών, κινητών κ.λπ.). Είναι σημαντικό να τονιστεί στον ασθενή ότι δεν θα πρέπει να καθυστερεί την αφόδευση όταν αισθάνεται την ανάγκη για κένωση.

Παρεμβατική αντιμετώπιση

Η χορήγηση σκληρυντικών ουσιών στον υποβλεννογόνιο συνδετικό ιστό γύρω από τα αιμορροϊδικά πλέγματα, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ινώδους ιστού, ο οποίος θρομβώνει τα πλέγματα αυτά. Η εφαρμογή της μεθόδου ενδείκνυται σε αιμορροΐδες 1ου και 2ου βαθμού. Η απολίνωση των αιμορροΐδων με ελαστικό δακτύλιο είναι μια απλή, γρήγορη και αποτελεσματική, ελάχιστα επεμβατική (μη χειρουργική) μέθοδος θεραπείας των ασθενών με αιμορροΐδες 1ου και 2ου βαθμού και επιλεγμένων ασθενών με 3ου βαθμού αιμορροϊδοπάθεια.

Χειρουργικές θεραπευτικές τεχνικές

• Αιμορροϊδεκτομή κατά Milligan-Morgan, με την οποία αφαιρούμε τους τρεις κύριους αιμορροϊδικούς όζους στις ώρες 3, 7 και 11 μαζί με τον βλεννογόνο, τον υποβλεννογόνο και το δέρμα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στη διατήρηση δερματοβλεννογονικών κρημνών μεταξύ των τραυματικών επιφανειών (πιθανότητα στένωσης).
• Τεχνική Longo με τη χρήση κυκλικού αναστομωτήρα, με την οποία επιτυγχάνεται η αφαίρεση του πλεονάζοντος βλεννογόνου και υποβλεννογόνιου χιτώνα από την κάτω μοίρα του ορθού. Με αυτή την τεχνική δεν γίνεται αφαίρεση των εσωτερικών αιμορροΐδων. Επίσης, και οι εξωτερικές αιμορροΐδες παραμένουν στη θέση τους και στη συνέχεια υποστρέφονται.
• Αιμορροϊδοπλαστική με χρήση Laser, όπου χρησιμοποιούμε την εξελιγμένη τεχνική της θερμοκαυτηρίασης των αιμορροΐδων με τη χρήση ειδικών καθετήρων laser. Με τη χρήση του laser έχουμε τη πλήρη αποκατάσταση της ανατομίας της περιοχής, χωρίς την ανάγκη χειρουργικής αφαίρεσης ιστού με ελάχιστη πιθανότητα εμφάνισης κάκωσης των σφιγκτήρων και ακράτειας.
• Υπέρηχοι HAL-RAR, όπου, με τη χρήση ειδικών ενδοσκοπικών υπερήχων, ανευρίσκονται και απολινώνονται τα αγγεία που τροφοδοτούν τις αιμορροΐδες, με αποτέλεσμα αυτές να συρρικνώνονται με ανώδυνο και αποτελεσματικό τρόπο. Η διεργασία αυτή πραγματοποιείται στο κατώτερο μέρος του πρωκτού, πάνω από την οδοντωτή γραμμή, όπου δεν υπάρχουν νεύρα, συνεπώς δεν υπάρχει πόνος. Δεν απαιτείται καμία τομή στο δέρμα ή στον βλεννογόνο.
• Αιμορροϊδοπλαστικη με ραδιοσυχνότητες – Μέθοδος RAFAELO, όπου με τη χρήση ειδικών καθετήρων ραδιοσυχνοτήτων επιτυγχάνεται η συρρίκνωση και τελικά η εξαφάνιση των αιμορροΐδων, προστατεύοντας, όμως, τους γύρω ιστούς, καθώς χρησιμοποιούνται χαμηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τη χρήση του laser. Η μέθοδος είναι απόλυτα ασφαλής, χωρίς μετεγχειρητικές επιπλοκές, ανώδυνη (μέθη ή τοπική αναισθησία) και πραγματοποιείται με παραμονή λίγων ωρών στην κλινική. Ο ασθενής εξέρχεται χωρίς πόνο και επιστρέφει άμεσα στις καθημερινές του δραστηριότητες (Εικόνες 2, 3).

Bιβλιογραφία

Hassan S, McGrath D, Barnes R, et al. Radiofrequency ablation (Rafaleo Procedure) for the treatment of Hemorrhoids: a case series in the United Kingdom. Ann Coloproctol 2021; 18. DOI: 10.3393/ac.2021.00276.0039.

Kheng-Seong Ng, Holzgang M, Young C. Still a Case of ÒNo Pain, No GainÓ? An Updated and Critical Review of the Pathogenesis, Diagnosis, and Management Options for Hemorrhoids in 2020. Ann Coloproctol 2020; 36: 133-147.

Chen M, Tang TC, He TH, et al. Management of hemorrhoids: protocol of an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. BMJ Open. 2020; 10: e035287. doi: 10.1136/bmjopen-2019-035287.

Sandler RS, Peery AF. Rethinking What We Know About Hemorrhoids. Clin Gastroenterol Hepatol. 2019; 17: 8-15.

Thomis S, Verbrugghe P, Milleret R, et al. Steam ablation versus radiofrequency and laser ablation: an in vivo histological comparative trial. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2013; 46: 378-382.

Davis BR, Lee-Kong SA, Migaly J, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons Clinical Practice Guidelines for the Management of Hemorrhoids. Dis Colon Rectum. 2018; 61: 284-292.

Νοέμβριος 2022