Αιμορροίδες: Οι ιατρικές λύσεις για ένα κοινό πρόβλημα

Η αιμορροϊδοπάθεια επηρεάζει πάνω από το 50% του πληθυσμού παγκοσμίως, ωστόσο, το ποσοστό εκτιμάται ότι είναι στην πραγματικότητα ακόμη μεγαλύτερο καθώς πολλοί πάσχοντες δεν επισκέπτονται γιατρό. Η ασθένεια πλήττει εξίσου και τα δύο φύλα, ενώ εμφανίζεται συχνότερα στις ηλικίες 45-65 ετών. Πώς μπορούμε να την ανακουφίσουμε ή να την αντιμετωπίσουμε;

Γράφει ο
Βασίλειος Παρασύρης
MD Χειρουργός
Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ

Η αιμορροϊδοπάθεια, πάθηση που έχει συνδεθεί με το δυτικό τρόπο ζωής, είναι πάθηση του αιμορροϊδικού ιστού, ο οποίος είναι μέρος της ανατομίας του κατώτερου ορθού και του πρωκτικού σωλήνα. Υπάρχουν δύο αιμορροϊδικά πλέγματα, το έσω και το έξω. Οι εσωτερικές αιμορροΐδες είναι «μαξιλάρια» που αποτελούνται από αγγειακό και συνδετικό ιστό και ξεκινούν πάνω από την οδοντωτή γραμμή και καλύπτονται από ορθικό και μεταβατικό βλεννογόνο. Οι εξωτερικές αιμορροΐδες προβάλλουν κάτω από την οδοντωτή γραμμή και καλύπτονται από δέρμα. Η πάθηση χαρακτηρίζεται από διαταραχή στη ροή του αίματος, και συγκεκριμένα στη φλεβική ανεπάρκεια των αιμορροϊδικών φλεβών, με αποτέλεσμα τη διόγκωση των αγγειακών πλεγμάτων, η οποία, όταν μονιμοποιείται, γίνεται παθολογική.

Οι παράγοντες που μετατρέπουν τα φυσιολογικά «αγγειακά μαξιλάρια» σε συμπτωματικές αιμορροΐδες είναι:

••• Χαλάρωση στην καθήλωση του βλεννογόνιου – υποβλεννογόνιου χιτώνα (που εμπεριέχει τις αιμορροΐδες) στο μυϊκό χιτώνα του ορθού και του άνω τμήματος του πρωκτικού σωλήνα, με αποτέλεσμα την πρόπτωση των αιμορροΐδων εντός του αυλού.

••• Η υπερτονικότητα των σφιγκτήρων (ιδίως του έσω σφιγκτήρα), που προκαλεί φλεβική απόφραξη, συμφόρηση αίματος και τελικώς διάταση των αιμορροΐδων.

Οι αιτίες και η ταξινόμηση

Η πρόκληση των αιμορροΐδων μπορεί να είναι αποτέλεσμα:

••• κληρονομικής προδιάθεσης, η οποία θεωρείται βασικός παράγοντας στην εμφάνισή τους,

••• χρόνιας δυσκοιλιότητας ή και άλλων παραγόντων που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση (βαριά χειρωνακτική εργασία, υπερτροφία του προστάτη, εγκυμοσύνη, χρόνιος βήχας, ορθοστασία, αφυδάτωση κ.ά.),

••• ελλείψεως ή βλάβης των φλεβικών βαλβίδων στα κύρια φλεβικά στελέχη των αιμορροϊδικών πλεγμάτων,

••• χρόνιας ασκήσεως πιέσεως στο σύστημα της κάτω κοίλης φλέβας από ενδοπυελικούς όγκους, και

••• πυλαίας υπέρτασης.

Αναλόγως του μεγέθους και του βαθμού προπτώσεως, οι εσωτερικές αιμορροΐδες διακρίνονται σε τέσσερις βαθμούς:

1. Πρώτου βαθμού. Απλές διευρύνσεις του αιμορροϊδικού πλέγματος. Οι αιμορροΐδες διατηρούνται στη φυσιολογική τους θέση, προβάλλουν κάτω απ’ το βλεννογόνο και ουδέποτε προπίπτουν μέσω του πρωκτικού δακτυλίου. Μοναδικό σύμπτωμα είναι η αιμορραγία.

2. Δευτέρου βαθμού. Χαρακτηρίζει τις αιμορροΐδες που προπίπτουν από τον πρωκτικό δακτύλιο κατά την αφόδευση και ανατάσσονται μόνες τους μετά από αυτήν (αυτόματη ανάταξη).

3. Τρίτου βαθμού. Χαρακτηρίζει τις αιμορροΐδες που προπίπτουν κατά την αφόδευση ή τον τεινεσμό, δεν ανατάσσονται αυτομάτως, αλλά μόνο με υποβοηθούμενη ανάταξη. Πλέον των συμπτωμάτων της προπτώσεως, στην περίπτωση αυτή συνυπάρχουν και ψηλαφητά οζίδια.

4. Τετάρτου βαθμού. Οι αιμορροΐδες βρίσκονται σε μόνιμη πρόπτωση και δεν ανατάσσονται ποτέ, ενώ υπάρχει και περιπρωκτικός πόνος.

Τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα των αιμορροΐδων σε γενικές γραμμές μοιάζουν με τα συμπτώματα των σοβαρών παθήσεων της περιοχής και για το λόγο αυτό θα πρέπει να αναλύονται προσεκτικά. Το κύριο σύμπτωμα των εσωτερικών αιμορροΐδων είναι η αιμορραγία, η οποία είναι συνήθως μικρή (σταγόνες αίματος που αποβάλλονται μετά την έξοδο των κοπράνων, με χαρακτηριστική χρώση του χαρτιού υγείας) και σπανίως είναι μεγαλύτερη με τη μορφή πίδακα. Συνήθως είναι διαλείπουσα παρά σταθερή έπειτα από κάθε κένωση.

Άλλα συμπτώματα είναι η δυσφορία και ο πόνος, που οφείλονται στη διόγκωση των εξωτερικών αιμορροΐδων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη διάταση του ευαίσθητου δέρματος που επικαλύπτει τις αιμορροΐδες. Ο πόνος μπορεί επίσης να οφείλεται σε επιπλοκή των αιμορροΐδων (ραγάδα – θρόμβωση).

Χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι και ο περιπρωκτικός κνησμός. Εμφανίζεται συχνά σε ασθενείς με ευμεγέθεις εξωτερικές αιμορροΐδες και υπερτροφικές δερματικές πτυχές ή εσωτερικές αιμορροΐδες σε πρόπτωση. Η ανώμαλη επιφάνεια του πρωκτού δεν επιτρέπει την εύκολη και πλήρη απομάκρυνση των κοπράνων, στα οποία υπάρχουν βακτηρίδια που προκαλούν κνησμό. Κνησμό μπορεί να προκαλέσει και η εκροή βλέννης από τις αιμορροΐδες.

Η θεραπεία

Η αρχική θεραπεία για ήπιας έως μέτριας μορφής αιμορροΐδες αποτελείται από τις ακόλουθες ενέργειες σε συνδυασμό:

••• αύξηση φυτικών ινών στη διατροφή,

••• σωστή ενυδάτωση του οργανισμού,

••• χρήση τοπικών αλοιφών,

••• λήψη υπακτικών από το στόμα,

••• λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για την καταπολέμηση του πόνου, και

••• ανάπαυση.

Η σωστή διατροφή και η αποφυγή παρατεταμένης ορθοστασίας μπορούν να βελτιώσουν πλήρως τις ενοχλήσεις σε ασθενείς με χαμηλού βαθμού αιμορροΐδες.

Aν τα συμπτώματα είναι βαριάς μορφής ή αν η εφαρμογή των συντηρητικών μεθόδων διαχείρισης που αναφέρθηκαν, δεν οδηγήσει σε βελτίωση της κατάστασης, μπορεί να γίνει χρήση ορισμένων μικρών χειρουργικών επεμβάσεων για την αντιμετώπιση ήπιων μορφών αιμορροϊδοπάθειας και ριζικότερης χειρουργικής αντιμετώπισης στις περιπτώσεις όπου η κατάσταση του πάσχοντος είναι πιο σοβαρή. Οι μικρές επεμβατικές μέθοδοι περιλαμβάνουν:

••• Την απολίνωση αιμορροΐδων με ελαστικό δακτύλιο (περίδεση αιμορροΐδων). Το ποσοστό θεραπείας της μεθόδου ανέρχεται στο 87% με ποσοστό επιπλοκών μέχρι 3%.

••• Τη σκληροθεραπεία, η οποία περιλαμβάνει την ενέσιμη έκχυση σκληρυντικής ουσίας, όπως της φαινόλης, στην αιμορροΐδα.

••• Μια σειρά από μεθόδους καυτηριασμού (ηλεκτροκαυτηρίαση, χρήση υπέρυθρης ακτινοβολίας, κρυοχειρουργική).

••• Τη χειρουργική αφαίρεση θρόμβου με τοπική αναισθησία.

Η χειρουργική αντιμετώπιση

Στους πάσχοντες με ασθένεια βαθμού 3 ή 4, τα ποσοστά επανεμφάνισης της πάθησης είναι υψηλά μετά από τέτοιου είδους θεραπείες και, ως εκ τούτου, η αντιμετώπιση με μικρές επεμβατικές μεθόδους δεν ενδείκνυται. Γι’ αυτόν το λόγο, στις περιπτώσεις αυτές γίνεται χρήση ριζικότερων χειρουργικών επεμβάσεων όπως:

1. Αιμορροϊδεκτομή κατά Milligan Morgan
Είναι η μέθοδος σύμφωνα με την οποία απολινώνονται οι τρεις κύριες αιμορροϊδικές αρτηρίες στην 3η, 7η και 11η ώρα του πρωκτικού δακτυλίου.

2. Αιμορροϊδεκτομή κατά Whitehead
Σε αυτήν την τεχνική πραγματοποιείται μια κυκλοτερής εκτομή του αιμορροϊδικού ιστού και μια νέα συρραφή μεταξύ βλεννογόνου και πρωκτοδέρματος.

3. Διαστολή δακτυλίου
Εφαρμόζεται στην αντιμετώπιση του υπερτονικού σφιγκτήρα του πρωκτού και σε θρομβωμένες αιμορροΐδες. Συνίσταται στη βίαιη και μεγάλη διαστολή του πρωκτού, με αποτέλεσμα την ανάταξη των θρομβωμένων αιμορροΐδων.

4. Χρήση κυκλικού αναστομωτήρα (stapler) – Τεχνική Logo
Η επέμβαση αυτή αντιμετωπίζει την αιτία που προκαλεί τη γένεση των αιμορροΐδων. Μια κυκλοτερής βλεννογόνια ραφή περίπαρσης τοποθετείται στο ορθό 3-5 εκ. πάνω από την οδοντωτή γραμμή, έτσι ώστε με το σφίξιμο του ράμματος ο βλεννογόνος και ο υποβλεννογόνιος να οδηγηθούν μέσα στον αναστομωτήρα. Όταν ο αναστομωτήρας ασφαλίσει και πυροδοτήσει, ένας δακτύλιος από clip απελευθερώνεται και ένας δακτύλιος από βλεννογόνο και υποβλεννογόνιο εκτέμνεται. Μέσα σε αυτόν τον δακτύλιο συμπεριλαμβάνονται και οι αρτηρίες που χορηγούν αίμα στις αιμορροΐδες. Η αγγείωση μειώνεται και η πρόπτωση του αιμορροΐδικού βλεννογόνου μεταφέρεται πάνω από τον πρωκτικό σωλήνα.

Ιούλιος 2015