Αιφνίδια βαρηκοΐα: διάγνωση και θεραπεία

Η νευροαισθητήριος βαρηκοΐα (SSNHL) θεωρείται ότι είναι αιφνίδια όταν εγκαθίσταται στιγμιαία ή εντός ωρών και υπερβαίνει τα 30 db σε 3 παρακείμενες ακοομετρικά συχνότητες.

Γράφει η
Έλενα  Ανδρεοπούλου
Ωτορινολαρυγγολόγος

Η αιφνίδια βαρηκοΐα είναι ασυνήθης και η ανεύρεση της αιτίας της δύσκολη. Η επίπτωση της νόσου είναι 5-20 ανά 100.000 στη μονόπλευρη και ~2% στην αμφίπλευρη. Απαντά συχνότερα σε άτομα 40-54 ετών, σε άνδρες και γυναίκες εξίσου, με ελαφρά υπερίσχυση στο αριστερό αυτί. Στο 60% των περιπτώσεων η αιφνίδια βαρηκοΐα είναι ιδιοπαθής.  Σε ποσοστό 32-79%  η ακοή αποκαθιστάται αυτόματα, συνήθως εντός 2 εβδομάδων από την εγκατάστασή της. Το 36% επανέρχεται πλήρως. Στην ιδιοπαθή αιφνίδια βαρηκοΐα Δεν υπάρχει παθολογική βλάβη του μέσου ωτός.

Η  νευροαισθητήριος αιφνίδια βαρηκοΐα είναι επείγουσα ωτολογική νόσος και απαιτεί άμεση έναρξη θεραπείας. Παρότι η ακριβής αιτιολογία της SSNHL δεν είναι γνωστή, υπάρχουν διάφορες θεωρίες όσον αφορά την αιτιολογία της, με πιο δημοφιλείς αυτές της ιογενούς και της αγγειακής. Σε ορολογικές εξετάσεις έχουν ανευρεθεί ερπητοϊός, κυτταρομεγαλοϊός, ο ιός της ανεμοβλογιάς, της ινφλουένζας, της ερυθράς, της ιλαράς, της παρωτίτιδος.

Οι αλλοιώσεις που παρατηρούνται σε αποφράξεις αγγείων (θρόμβωση μικρών αγγείων) όπως  η ίνωση και η οστεοποίηση ,δεν ανευρίσκονται στην ιδιοπαθή αιφνίδια βαρηκοΐα.

Κλινική εικόνα
Η αιφνίδια εγκατάστασή της βαρηκοΐας συνήθως συνοδεύεται από εμβοές και ίλιγγο. Συχνά υπάρχει αίσθημα πληρότητας του ωτός, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένη διάγνωση και  λήψη αποσυμφορητικών, αντιβιοτικών, αντιισταμινικών.

Διάγνωση
Η διάγνωση της SSNHL απαιτεί πλήρη εξέταση κεφαλής- τραχήλου,  με επικέντρωση στον ακοολογικό έλεγχο, εξέταση με διαπασών, ωτοσκόπηση, τυμπανομετρία, ακοόγραμμα,  ηλεκτρονυσταγμογράφημμα,  για να διαπιστωθεί τυχόν συμμετοχή  του αιθουσαίου συστήματος και ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού  στελέχους.

Η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με χορήγηση σκιαγραφικού  γίνεται για τον έλεγχο των γεφυροπαγκεφαλιδικών γωνιών και τον αποκλεισμό ακουστικού νευρινώματος. Η αξονική τομογραφία των κροταφικών οστών θα αναδείξει πιθανές γενετικές ανωμαλίες του έσω ωτός.

Η έρευνα της αιτιολογίας ολοκληρώνεται με εργαστηριακές εξετάσεις που αφορούν  ηλεκτρολύτες,  αυτοαντισώματα, ρευματοειδή παράγοντα , προθρομβίνη, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, αντισώματα έναντι ιών και έλεγχο για σακχαρώδη διαβήτη, σύφιλη, θυρεοειδοπάθεια.

Θεραπεία
Πριν από οποιονδήποτε εργαστηριακό έλεγχο χορηγούνται άμεσα στεροειδή, ενδοφλέβια ή  per os, σε δόσεις 60 mgr/24h για 2 εβδομάδες. Ανάλογα με την ανταπόκριση  η χορήγησή τους μπορεί να παραταθεί.

Χορηγούνται επίσης αγγειοδιασταλτικά και φάρμακα πού αυξάνουν τον όγκο πλάσματος, καθώς και αντϊικά  φάρμακα. Τα αντϊικά πρέπει να χορηγούνται άμεσα ή σύντομα μετά την εκδήλωση της βαρηκοΐας, αλλιώς η δράση τους είναι αμφίβολη.

Τελευταία χορηγούνται  στεροειδή ενδοτυμπανικά (I.T.), εφόσον με τη συστηματική αγωγή δεν υπήρξε βελτίωση στην ακοή. Χορηγούνται σε 20 ημέρες από την έναρξη της SSNHL. Με την Ι.Τ. χορήγηση τα στεροειδή έχουν μικρή απορρόφηση συστηματικά, γεγονός πού καθιστά ελκυστική την οδό χορήγησης για ασθενείς πού αδυνατούν να λάβουν συστηματική αγωγή, όπως οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, πεπτικό έλκος, φυματίωση, γλαύκωμα. Επιπροσθέτως, με την Ι.Τ. χορήγησή τους παρουσιάζεται μεγαλύτερη συγκέντρωσή τους στο όργανο «στόχο».

Πρόγνωση
Η πρόγνωση εξαρτάται κυρίως από το αίτιο που προκάλεσε τη βαρηκοΐα, καθώς και από  τη μορφή της βαρηκοΐας. Σε ασθενείς πού έχουν προσβληθεί οι χαμηλές και οι μεσαίες συχνότητες σε ποσοστό 70%, η βαρηκοΐα αποκαθίσταται πλήρως
.
Αν η βαρηκοΐα είναι ίδια στις 4000 και 8000 Hz, η ακοή βελτιώνεται σε ποσοστό που αγγίζει το 75%. Αν η βαρηκοΐα αφορά τις  υψηλές συχνότητες και είναι στις 8000 Hz  μεγαλύτερη από αυτήν των 4000 Ηz.τα ποσοστά βελτίωσης είναι ~25%. Αν η ακοή έχει απωλεσθεί πλήρως, η πρόγνωση είναι δυσμενής. Επίσης, η πρόγνωση είναι καλύτερη όταν ο ασθενής αντιμετωπιστεί άμεσα, είναι νεαρής ηλικίας ,η βαρηκοΐα είναι μικρή ή έχει ανιούσα πορεία και όταν εμφανίσει βελτίωση εντός 2 εβδομάδων. Αντίθετα, είναι κακής πρόγνωσης όταν ο ασθενής δεν εμφανίσει βελτίωση σε 2 εβδομάδες από την έναρξη της θεραπείας, αν η βαρηκοΐα είναι μεγάλη, η ακοομετρική καμπύλη έχει κατιούσα πορεία και αν εμφανίσει ίλιγγο.

Βιβλιογραφία
Γ.Αδαμόπουλος Ωτορινολαρυγγολογία Χειρουργική  Κεφαλής Τραχήλου.
Lawrence R.Lusting&John Carey-Clinics Intratympanics treatment of inner ear desease.    
Murtaza Kharodawala,Tomoko Makishima, Sudden Hearing Loss &Intratmpanic Steroids.
Fetterman BL.Saunders JE. Prognosis and treatment of SSNHL.

Αύγουστος 2008