Υπέρταση

Γράφει ο
Στυλιανός Κωνσταντινίδης
Καρδιολόγος
Διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Η υπέρταση, κοινώς γνωστή ως υψηλή αρτηριακή πίεση, αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως, επηρεάζοντας εκατομμύρια άτομα και προκαλεί σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα. Η κρίση υπέρτασης, μια οξεία εκδήλωση της ανεξέλεγκτης υπέρτασης, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία του πάσχοντος ατόμου και απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα. Αυτό το δοκίμιο στοχεύει να διερευνήσει την κρίση υπέρτασης, τις αιτίες της, τις πιθανές συνέπειες και να τονίσει τη σημασία της αποτελεσματικής διαχείρισης για τον μετριασμό των δυσμενών εκβάσεων της.

Κατανόηση της κρίσης της υπέρτασης

Μια κρίση υπέρτασης εμφανίζεται όταν η αρτηριακή πίεση ενός ατόμου φθάνει σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα, γεγονός που αποτελεί άμεση απειλή για την υγεία του. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία ορίζει ότι η κρίση υπέρτασης έχει συστολική αρτηριακή πίεση (SBP) 180 mm Hg ή μεγαλύτερη ή διαστολική αρτηριακή πίεση (DBP) 120 mm Hg ή μεγαλύτερη. Μέσα σε αυτόν τον ορισμό, υπάρχουν δύο τύποι κρίσης υπέρτασης: η κρίση υπέρτασης που έχει χαρακτήρα επείγοντος, και η κρίση υπέρτασης που έχει υπερεπείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης διότι κινδυνεύουν άμεσα κρίσιμα όργανα-στόχοι.

Α. Επείγουσα κρίση υπέρτασης

Η κρίση υπέρτασης που χαρακτηρίζεται από σοβαρά αυξημένη αρτηριακή πίεση χωρίς σημεία οξείας βλάβης οργάνων. Αν και απαιτεί έγκαιρη ιατρική αξιολόγηση και διαχείριση, συνήθως δεν περιλαμβάνει νοσηλεία. Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να κλιμακωθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης που χρήζει νοσηλείας.

Β. Υπερεπείγουσα κρίση υπέρτασης που χρήζει νοσηλείας και θεραπείας

Από την άλλη πλευρά, η κρίση υπέρτασης που έχει ανάγκη άμεσης νοσηλείας, περιλαμβάνει εξαιρετικά υψηλά επίπεδα αρτηριακής πίεσης, που συχνά συνοδεύονται από οξεία βλάβη στα όργανα-στόχους, όπως εγκεφαλοπάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα του μυοκαρδίου, οξεία νεφρική βλάβη ή διαχωρισμό αορτής. Αυτή η κατάσταση απαιτεί άμεση νοσηλεία και επιθετική ιατρική παρέμβαση για την πρόληψη απειλητικών για τη ζωή επιπλοκών.

Αιτίες κρίσης υπέρτασης

Η κρίση υπέρτασης μπορεί να προκύψει λόγω διαφόρων παραγόντων και η κατανόηση των βαθύτερων αιτιών της είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική πρόληψη και διαχείριση. Μερικοί συνήθεις υποκείμενοι παράγοντες που συμβάλλουν στην κρίση περιλαμβάνουν:

1. Μη τήρηση φαρμακευτικής αγωγής : Η μη τακτική λήψη συνταγογραφούμενων αντιυπερτασικών φαρμάκων ή σύμφωνα με τις οδηγίες ενός επαγγελματία υγείας μπορεί να οδηγήσει σε μη ελεγχόμενα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και να προκαλέσει κρίση (αιφνίδια άνοδο).
2. Επιλογές ανθυγιεινού τρόπου ζωής: Η καθιστική ζωή, η υπερβολική πρόσληψη αλατιού, η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η ανθυγιεινή διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά είναι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για κρίση υπέρτασης.
3. Συνυπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις: Η χρόνια νεφρική νόσος, ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και οι ορμονικές διαταραχές μπορούν να επιδεινώσουν την υπέρταση, αυξάνοντας την πιθανότητα κρίσης.
4. Φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις: Η ταυτόχρονη χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) ή τα αποσυμφορητικά, μπορεί να επηρεάσει την ανιυπερτασική θεραπεία, προκαλώντας αιχμές αρτηριακής πίεσης.

Συνέπειες της κρίσης υπέρτασης

Η αποτυχία αντιμετώπισης της κρίσης υπέρτασης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, επηρεάζοντας σημαντικά την υγεία και την ποιότητα ζωής ενός ατόμου. Μερικές πιθανές συνέπειες της μη ελεγχόμενης υψηλής αρτηριακής πίεσης περιλαμβάνουν:

1. Εγκεφαλικό: Ο κίνδυνος εγκεφαλικού αυξάνεται σημαντικά κατά τη διάρκεια μιας κρίσης υπέρτασης λόγω της καταπόνησης που ασκείται στα αιμοφόρα αγγεία και της πιθανότητας σχηματισμού θρόμβων.
2. Καρδιακή προσβολή: Το καρδιακό έργο αυξάνεται κατά τη διάρκεια μιας κρίσης υπέρτασης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα του μυοκαρδίου και επακόλουθη βλάβη στον καρδιακό μυ.
3. Νεφρική ανεπάρκεια: Οι νεφροί είναι ευάλωτοι σε βλάβες κατά τη διάρκεια μιας κρίσης υπέρτασης, που δυνητικά οδηγεί σε οξεία νεφρική βλάβη ή επιδείνωση προϋπαρχουσών νεφρικών παθήσεων.
4. Διαταραχή της όρασης: Οι κρίσεις υπέρτασης μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στον αμφιβληστροειδή και να οδηγήσουν σε προβλήματα όρασης ή ακόμα και σε μόνιμη απώλεια όρασης.

Αποτελεσματική διαχείριση της υπερτασικής κρίσης

Η έγκαιρη και κατάλληλη διαχείριση μιας κρίσης υπέρτασης είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών και τη διασφάλιση της υγείας του ατόμου. Τα ακόλουθα βήματα είναι απαραίτητα για τη διαχείριση μιας κρίσης υπέρτασης:

1. Αναζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια: Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα όπως σοβαρό πονοκέφαλο, πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή νευρολογικά προβλήματα.
2. Νοσηλεία και παρακολούθηση: Σε υπερτασικά επείγοντα περιστατικά, η νοσηλεία είναι απαραίτητη για στενή παρακολούθηση και χορήγηση ενδοφλεβίων φαρμάκων για τη σταδιακή μείωση της αρτηριακής πίεσης.
3. Προσαρμογή φαρμάκων: Οι επαγγελματίες υγείας μπορεί να προσαρμόσουν ή να αλλάξουν τα αντιυπερτασικά φάρμακα για να ελέγξουν αποτελεσματικά τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης.
4. Τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής: Η ενθάρρυνση των αλλαγών στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης μιας ισορροπημένης διατροφής, της τακτικής σωματικής δραστηριότητας, της μείωσης του στρες και της διακοπής του καπνίσματος, είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη μελλοντικών κρίσεων.

Συμπέρασμα

Η κρίση υπέρτασης αποτελεί σημαντική πρόκληση στη σύγχρονη υγειονομική περίθαλψη, δεδομένης της πιθανότητας για επιπλοκές που απειλούν τη ζωή. Η κατανόηση των αιτιών, των συνεπειών και η κατάλληλη διαχείριση των υπερτασικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης είναι πρωταρχικής σημασίας για τη μείωση των κινδύνων από αυτήν. Με την έγκαιρη ιατρική παρέμβαση, την τήρηση των συνταγογραφούμενων φαρμάκων και τις θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, τα άτομα μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά την υπέρταση, μειώνοντας τη συχνότητα εμφάνισης κρίσεων και βελτιώνοντας τα συνολικά αποτελέσματα υγείας. Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, η συνεχιζόμενη έρευνα και η συμμετοχή των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης υπέρτασης και στη διασφάλιση ενός υγιέστερου μέλλοντος για τα άτομα που επηρεάζονται.

Bιβλιογραφία

1. Varon J, Fromm RE Jr. Hypertensive crises. The need for urgent management. Postgrad Med. 1996; 99:189-191, 195-196, 199-200, passim. PMID: 8539204.
2. Calhoun DA, Oparil S. Treatment of hypertensive crisis. N Engl J Med. 1990; 323: 1177-83. doi: 10.1056/NEJM199010253231706. PMID: 2215596.
3. Williams B, Mancia G, Spiering W, et al; Authors/Task Force Members. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension: The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Cardiology and the European Society of Hypertension: The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Cardiology and the European Society of Hypertension. J Hypertens, 2018; 36: 1953-2041. doi: 10.1097/HJH.0000000000001940. Erratum in: J Hypertens. 2019 Jan;37(1):226. PMID: 30234752.
4. Shayne PH, Pitts SR. Severely increased blood pressure in the emergency department. Ann Emerg Med. 2003; 41: 513-29. doi: 10.1067/mem.2003.114. PMID: 12658252.
5. Saguner AM, Dür S, Perrig M, et al. Risk factors promoting hypertensive crises: evidence from a longitudinal study. Am J Hypertens. 2010; 23: 775-80. doi: 10.1038/ajh.2010.71. Epub 2010 Apr 15. PMID: 20395943.
6. Souza LM, Riera R, Saconato H, et al. Oral drugs for hypertensive urgencies: systematic review and meta-analysis. Sao Paulo Med J. 2009; 127: 366-72. doi: 10.1590/s1516-31802009000600009. PMID: 20512292.
7. Tisdale JE, Huang MB, Borzak S. Risk factors for hypertensive crisis: importance of out-patient blood pressure control. Fam Pract, 2004; 21: 420-4. doi: 10.1093/fampra/cmh412. PMID: 15249531.
8. Baumann BM, Cline DM, Cienki JJ, et al. Provider self-report and practice: reassessment and referral of emergency department patients with elevated blood pressure. Am J Hypertens. 2009; 22: 604-10. doi: 10.1038/ajh.2009.44. Epub 2009 Mar 5. PMID: 19265789.