Ταχεία κυτταρολογική εκτίμηση (ROSE): Κρίσιμη για την ορθή και γρήγορη αντιμετώπιση νόσων του παγκρέατος.

Γράφει η
Χαριτίνη Σάλλα, MD, PhD, MIAC
Διευθύντρια Κυτταρολογικού Εργαστηρίου ΥΓΕΙΑ & ΜΗΤΕΡΑ

Σε ασθενείς με όγκο στο πάγκρεας, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να διευκρινιστεί με την μέγιστη δυνατή ακρίβεια και στο συντομότερο δυνατό χρόνο η φύση του όγκου αυτού: κακοήθης ή καλοήθης, συμπαγής ή κυστικός, προκαρκινικός ή όχι, είδος κακοήθους όγκου, κτλ. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα (EUS) και η βιοψία διά λεπτής βελόνης (FNA) είναι σήμερα ο καλύτερος τρόπος να έχουμε αυτές τις πληροφορίες. Μία περαιτέρω σημαντική πρόοδος είναι η δυνατότητα της ROSE, της άμεσης δηλαδή εξακρίβωσης της φύσης του όγκου την στιγμή ακριβώς της εξέτασης του EUS, κάτι που στο κέντρο μας γίνεται σταθερά.

Η ROSE (Rapid On Site Evaluation) είναι στην Κυτταρολογία το αντίστοιχο της ταχείας βιοψίας στην Παθολογική Ανατομική και συνιστάται αποκλειστικώς για τις συμπαγείς αλλοιώσεις του παγκρέατος.

Είναι αναγκαία, γιατί μειώνει τον αριθμό των μη διαγνωστικών δειγμάτων, τον αριθμό των “περασμάτων” από την αλλοίωση, τη δυσφορία του ασθενούς και το κόστος για το σύστημα υγείας.

Στόχοι της είναι να ληφθεί επαρκές δείγμα για μία οριστική διάγνωση, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την εκτίμηση του διενεργούντος το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα αλλά και να προετοιμαστεί το δείγμα για βοηθητικές τεχνικές.

Η επάρκεια του δείγματος εξαρτάται από το μέγεθος και τη φύση της αλλοίωσης, τον αριθμό των “περασμάτων” και την εμπειρία του διενεργούντος την EUS-FNA.

Επισημαίνεται ότι χαμηλής κυτταρικότητος δείγματα προκύπτουν επί μικτής (συμπαγούς και κυστικής) αλλοίωσης, εκσεσημασμένης δεσμοπλαστικής αντίδρασης και νεκρωτικού υλικού.

Η ROSE συμπεριλαμβάνει και τα 4 στάδια της διαγνωστικής προσέγγισης μίας παγκρεατικής αλλοίωσης:

1. Φυσιολογικός έναντι παθολογικού παγκρεατικού ιστού.
2. Παθολογικός παγκρεατικός ιστός έναντι “επιμόλυνσης”, τόσο από το όργανο εισόδου της βελόνης βιοψίας (στόμαχος ή δωδεκαδάκτυλο), όσο και από το παγκρεατικό παρέγχυμα.
3. Κατηγοριοποίηση της αλλοίωσης ως αρνητικής, θετικής, άτυπης/ ύποπτης.
4. Ακριβής ταυτοποίηση της αλλοίωσης.

Το ‘’Gold Standard’’ της ROSE, είναι αφενός μεν Ενδοεργαστηριακό (συμφωνία μεταξύ των ευρημάτων της ROSE και της τελικής κυτταρολογικής διάγνωσης) και αφετέρου Διεργαστηριακό (συμφωνία μεταξύ της τελικής κυτταρολογικής και της ιστολογικής διάγνωσης).

Με τις μεθόδους αυτές προσφέρεται η δυνατότητα στον ασθενή άμεσης και ακριβούς διάγνωσης, ώστε να ανακουφιστεί γρήγορα από φόβους και αγωνίες εάν ο όγκος αποδειχθεί καλοήθης, ή να αρχίσει αμέσως την ενδεδειγμένη θεραπεία εάν ο όγκος αποδειχθεί κακοήθης ή προκαρκινικός και να αποφευχθούν έτσι καθυστερήσεις που θα επέφεραν επιδείνωση της νόσου.

Η δυνατότητα για ROSE, η οποία βασίζεται στο εμπειρότατο στο πάγκρεας κυτταρολογικό εργαστήριό μας, μαζί με την εστιασμένη ειδικότητα των γαστρεντερολόγων μας στο EUS είναι ένα μέρος από την συνολική και ολοκληρωμένη φροντίδα που παρέχει το κέντρο μας στους ασθενείς με νόσους στο πάγκρεας, όπως η ριζική χειρουργική αντιμετώπιση, η στοχευμένη χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία.

Ιούλιος 2020