Ίλιγγος: Αίτια & Αντιμετώπιση

Γράφει η
Ανδρεοπούλου Ελένη
Ωτορινολαρυγγολόγος
Επιμελήτρια Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Πολύ συχνά ασθενείς, αναφέρουν ότι πάσχουν από ίλιγγο. Οι ασθενείς αυτοί είναι ιδιαίτερα αγχωμένοι και φοβισμένοι, αναφέροντας αστάθεια, αίσθημα λιποθυμίας, αφανισμού, περιστροφή αντικειμένων, σύγχυση, κρίσεις πανικού, υπέρταση, ημικρανία κ.ά. Συχνά όμως αυτά τα συμπτώματα δεν είναι ίλιγγος.

Τι είναι ο ίλιγγος;

Ίλιγγος είναι ένα ψευδές αίσθημα περιστροφής των αντικειμένων ή αίσθημα περιστροφής του ίδιου του ασθενή γύρω από τα αντικείμενα.

Ο ίλιγγος διακρίνεται σε περιφερικού και κεντρικού τύπου. Ο περιφερικός ίλιγγος εμφανίζεται σε παθήσεις που αφορούν το αυτί, το λαβύρινθο. Είναι συχνός και χαρακτηρίζεται από έντονη συμπτωματολογία, με εμέτους, ναυτία, που μπορεί να επιδεινώνεται με την αλλαγή της θέσης της κεφαλής μπορεί να συνοδεύεται με βαρηκοΐα, με εμβοές και αστάθεια, μπορεί να διαρκεί από λίγα λεπτά έως πολλές μέρες.

Αιτίες εμφάνισης

Τα κυριότερα αίτια είναι:

• ο ίλιγγος θέσεως
• η νόσος Meniere
• λαβυρινθίτιδες
• όγκοι
• χειρουργικές επεμβάσεις ωτός
• τραυματισμός με κρανιοεγκεφαλική κάκωση

Ο ίλιγγος κεντρικής αιτιολογίας αφορά καταστάσεις που συμμετέχει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Σαν συμπτωματολογία, είναι συνήθως πιο ήπιος, μεγαλύτερης διάρκειας που δεν επιδεινώνεται με την αλλαγή θέσης της κεφαλής και κυρίως συνοδεύεται από νευρολογική συμπτωματολογία όπως αδυναμία, πτώση σώματος, αστάθεια, διπλωπία, μουδιάσματα κ.ά.

Κυριότερα αίτια είναι ημικρανία, πολλαπλή σκλήρυνση, υπέρταση, μεταβολικά νοσήματα, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, αγγειακά εγκεφαλικά (αιμορραγικές θρομβώσεις) ανευρύσματα, φλεγμονές (πχ εγκεφαλίτιδες, όγκοι, φάρμακα, κ.ά.)

Πως γίνεται η διάγνωση του ιλίγγου;

Στη διαφορική διάγνωση του ιλίγγου, καταλήγουμε εξ΄ αποκλεισμού (χρήση αλγορίθμων):

• Λαμβάνουμε πολύ προσεκτικά το ιστορικό του ασθενή
• Πλήρης ακοολογικός έλεγχος και έλεγχος λαβυρίνθου: ωτοσκόπηση, ακοόγραμμα, τυμπανόγραμμα, ακουστικό αντανακλαστικό. Ελέγχουμε  αν υπάρχει ρήξη τυμπάνου, ωτίτιδα οξεία ή χρονία, οίδημα στον έξω ακουστικό πόρο, αν έχει εξάνθημα έξω ακουστικού πόρου, αν έχει πτώση ακοής (μονόπλευρη, αμφίπλευρη) στις υψηλές ή χαμηλές συχνότητες, νευροαισθητήριος ή αγωγιμότητας.
• Με τα γυαλιά Frenzel  μπορούμε να εξετάσουμε με ακρίβεια κάποιες κινήσεις των ματιών που λέγονται νυσταγμός που μας δείχνει αν πάσχει ο λαβύρινθος και ποιος (Dixhalpike).
• Εκτελούνται οι δοκιμασίες για τη στάση σώματος (Romberg), εξετάζεται η βάδιση Underberger, Fukuda κ.ά.

Ανάλογα με τα ευρήματα, οδηγούμαστε σε διάγνωση αν είναι ίλιγγος περιφερικής αιτιολογίας ή όχι. Συχνά χρειάζεται να διενεργηθεί απεικονιστικός (Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και λιθοειδών με σκιαγραφικό – triplex καρωτίδων, σπονδυλοβασικών) και βιοχημικός έλεγχος.

Αν ο ίλιγγος είναι κεντρικής αιτιολογίας κατευθύνουμε τον ασθενή στον κατάλληλο ειδικό (νευρολόγο, νευροχειρουργό).

Θεραπεία

Η θεραπεία είναι ανάλογη της διαγνώσεως μας.

Αν για παράδειγμα είναι ίλιγγος θέσεως διενεργούνται «χειρισμοί» που ονομάζονται Epley, Semont  κ.ά. που πραγματοποιούνται στο ιατρείο μας επί τόπου. Τις περισσότερες φορές, αρκούν μόνο οι χειρισμοί αυτοί για να βοηθήσουμε τον ασθενή  (1 συνεδρία ή 2) και ασκήσεις Brandt  – Daroff. Cawthorne και Cooksey.

Αν είναι άλλης αιτιολογίας περιφερικός ίλιγγος δίνουμε και φαρμακευτική αγωγή (βελτιωτικά της κυκλοφορίας, κορτικοστεροειδή ή και κάποιες ασκήσεις αποκατάστασης τις Cawthorne και Cooksey).

Συνήθως, επανεκτιμούμε τον ασθενή μετά από ημέρες.

Μάιος 2023