Ποιες είναι οι απεικονιστικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού;

Γράφουν οι
Ρουσάκης Αρκάδιος, Ακτινολόγος, Διευθυντής Τμήματος Αξονικής & Μαγνητικής Τομογραφίας ΥΓΕΙΑ & ΜΗΤΕΡΑ
Ιωάννης Φαναριώτης, Ακτινολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Γενικών Υπερήχων ΥΓΕΙΑ
Φιλιώ Μπάδρα, MD, PhD, Ακτινολόγος,  Υπεύθυνη Τμήματος Απεικόνισης Μαστού ΥΓΕΙΑ
Βασιλική Φιλιππή, Ακτινολόγος, Επιμελήτρια Τμήματος Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας ΥΓΕΙΑ, ΜΗΤΕΡΑ

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός κακοήθης όγκος που προσβάλλει τον γυναικείο πληθυσμό. Σύμφωνα με τις στατιστικές 1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της. Είναι περισσότερο συχνός στις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου με αυξανόμενη όμως τάση και στις αναπτυσσόμενες. Δεν πρόκειται για νέα νόσο. Ωστόσο, η εξέλιξη της τεχνολογίας και της ιατρικής επιστήμης έχει προσφέρει τα τελευταία χρόνια εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία, τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία.

Υπερηχογράφημα μαστών

Είναι γρήγορη, ανώδυνη και με άμεσα αποτελέσματα απεικονιστική μέθοδος με κύριο πλεονέκτημα την έλλειψη ακτινοβολίας.

Οι νεώτεροι υπερηχοτομογράφοι προσφέρουν υψηλή διαγνωστική ακρίβεια καθώς χρησιμοποιούν νεότερες τεχνικές (3D – ελαστογραφία).

Χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για τη διερεύνηση ψηλαφητού ευρήματος στον μαστό (είτε από τον κλινικό γιατρό είτε από την ίδια την γυναίκα) καθώς και για την διερεύνηση ύποπτου ευρήματος στην μαστογραφία ή την μαγνητική τομογραφία, επίσης με υπερηχογραφική καθοδήγηση μπορεί να γίνει βιοψία του ύποπτου ευρήματος.

Χρησιμοποιείται συμπληρωματικά με τη μαστογραφία σε γυναίκες με πυκνό μαστό καθώς και σε γυναίκες που κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου (π.χ. θετικό οικογενειακό ιστορικό).

Αποτελεί εξέταση πρώτης εκλογής σε γυναίκες κάτω των 40 ετών οι οποίες ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει τον μαστογραφικό έλεγχο.

Η εξέταση απαραίτητα περιλαμβάνει και τον έλεγχο των μασχαλιαίων κοιλοτήτων.

Δεν απαιτείται προετοιμασία για την διενέργεια της εξέτασης και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε μέρα του εμμηνορυσιακού κύκλου.

Μαστογραφία

Η σημαντικότερη μέθοδος στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού εξακολουθεί να είναι η μαστογραφία. Η σύγχρονη τεχνική της ψηφιακής μαστογραφίας έχει πλέον στα περισσότερα κέντρα αντικαταστήσει την παλαιότερα χρησιμοποιούμενη αναλογική τεχνική λόγω των πλεονεκτημάτων που προσφέρει.

Διαχωρίζεται:

• στην προληπτική μαστογραφία που αφορά σε γυναίκες του γενικού πληθυσμού, χωρίς συμπτώματα και πραγματοποιείται περιοδικά με στόχο την ανάδειξη αλλοιώσεων σε εξαιρετικά μικρό μέγεθος, πριν να γίνουν κλινικά αντιληπτές.
• στη διαγνωστική μαστογραφία αφορά σε γυναίκες που εμφανίζουν συμπτωματολογία από το μαστό (π.χ ψηλαφητό οζίδιο, έκκριμα θηλής ,πάχυνση δέρματος κλπ) και περιλαμβάνει εκτός των βασικών λήψεων της προληπτικής μαστογραφίας, επιπλέον λήψεις με σκοπό την επιβεβαίωση ή όχι της παρουσίας κάποιας βλάβης.

Σήμερα οι περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί και επιστημονικές εταιρείες που ασχολούνται με το αντικείμενο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σαφέστατα υπάρχει κέρδος από τη συμμετοχή των γυναικών στον προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο, που μεγιστοποιείται όταν αυτός ξεκινά στην ηλικία των 40 ετών και συνεχίζεται σε ετήσια βάση.

3D μαστογραφία –Τομοσύνθεση (DBT)

Πρόκειται για απεικονιστική τεχνική που χρησιμοποιεί ακτίνες –Χ, χαμηλής ενέργειας, για την παραγωγή τρισδιάστατων (3D) εικόνων του μαστού. Ενώ με την 2D ψηφιακή μαστογραφία λαμβάνονται εικόνες σε δύο επίπεδα, με την τομοσύνθεση μπορούμε να λαμβάνουμε εικόνες υπό διαφορετικές γωνίες οι οποίες ανασυντίθενται και επεξεργάζονται με αποτέλεσμα τελικά να έχουμε διαθέσιμες  εικόνες «λεπτών τομών» του μαζικού αδένα.

Το βασικότερο της πλεονέκτημα είναι ότι προσφέρει καλύτερη απεικόνιση σε πυκνούς μαστούς ξεπερνώντας προβλήματα επιποβολών ενώ αυξάνει τη διαγνωστική ακρίβεια της 2D ψηφιακής μαστογραφίας στη διάγνωση μικρών καρκίνων του μαστού. Σημαντική επίσης είναι η μείωση του recall rate και των ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων. Η τεχνική παραμένει ίδια, η εξέταση διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα επιπλέον, ενώ η ακτινική επιβάρυνση, με τη χρήση του εξελιγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού που έχουμε διαθέσιμο, παραμένει σε ασφαλή για την εξεταζόμενη επίπεδα.

Μαγνητική μαστογραφία

H Mαγνητική Mαστογραφία είναι μέθοδος ευρέως αποδεκτή στις αναπτυγμένες χώρες. Συνιστάται να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα που διαθέτουν υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμό και την απαιτούμενη εμπειρία.
Η Μαγνητική Μαστογραφία προγραμματίζεται αφού αξιολογηθούν το ιστορικό και τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης της ασθενούς, καθώς και τα ευρήματα μιας πρόσφατης καλής ποιότητας μαστογραφίας ή και υπερηχογραφήματος ώστε να εκτιμηθεί αν υπάρχει ένδειξη.

Οι κύριες ενδείξεις της μεθόδου αφορούν σε:

• Προληπτικό έλεγχο γυναικών υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου μαστού.
• Λεπτομερέστερη διερεύνηση ευρημάτων που ανεδείχθησαν στην Μαστογραφία είτε το Υπερηχογράφημα.
• Ανάδειξη πολύ μικρών αλλοιώσεων οι οποίες δεν είναι ορατές στη Μαστογραφία, όπως σε γυναίκες με πολύ πυκνούς μαστούς.
• Ακριβέστερη μελέτη ήδη διαγνωσμένου καρκίνου (μέγεθος, εντόπιση, πιθανή πολυεστιακότητα) με σκοπό το σχεδιασμό της καταλληλότερης θεραπείας.
• Αξιολόγηση θεραπείας.
• Έλεγχο ενθεμάτων σιλικόνης για πιθανή ρήξη.

Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι προτιμότερο να υποβάλλονται σε Μαγνητική Μαστογραφία μεταξύ της 7ης και της 14ης ημέρας του εμμηνορυσιακού κύκλου, για να μειωθεί η πιθανότητα ψευδώς θετικών ευρημάτων. Γυναίκες σε εμμηνόπαυση που ακολουθούν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, είναι καλύτερα να τη διακόπτουν για 6-8 εβδομάδες πριν από την εξέταση για τον ίδιο λόγο.

Όπως σε κάθε περίπτωση που προγραμματίζεται μια εξέταση στο μαγνητικό τομογράφο, θα πρέπει να αποκλείονται πιθανές αντενδείξεις, όπως η παρουσία καρδιακού βηματοδότη και μεταλλικών ξένων σωμάτων σε ζωτικά σημεία του σώματος. Επίσης, θα πρέπει να διερευνάται η περίπτωση της κλειστοφοβίας, καθώς για την επιτυχία μιας εξέτασης μαγνητικής μαστογραφίας απαιτείται πλήρης συνεργασία, ηρεμία και ακινησία της εξεταζόμενης. Αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να δοθεί ήπια νάρκωση.

Η διάρκεια της εξέτασης είναι περίπου 25 λεπτά.

Το Τμήμα Μαγνητικής Τομογραφίας  του ΥΓΕΙΑ διαθέτει υψηλής τεχνολογίας μηχανήματα και ιατρούς ακτινοδιαγνώστες με μακροχρόνια και μεγάλη εμπειρία. Αποτελεί Κέντρο Αναφοράς για τη Μαγνητική Μαστογραφία στον ελλαδικό χώρο. Εκτός από τις διαγνωστικές εξετάσεις, διενεργούνται και Επεμβατικές πράξεις στο μαστό (διαδερμική βιοψία με υποβοήθηση αναρρόφησης κενού, διαδερμική προεγχειρητική σήμανση) με την καθοδήγηση της μαγνητικής τομογραφίας.

Μάιος 2020