Γρίπη: 10 μύθοι και αλήθειες για τον εμβολιασμό

Γράφει η
Ελένη Πατρόζου
Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Επιστ. Συνεργάτις ΥΓΕΙΑ

Κάθε χρόνο στην Ελλάδα χάνονται 1.000 άνθρωποι από τη γρίπη και τις επιπλοκές της. Ο αριθμός κρίνεται αδικαιολόγητος, αφού υπάρχει η δυνατότητα του εμβολιασμού, ο οποίος μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα άμυνας όλων μας. Ποιοι, όμως, είναι οι μύθοι που αποτρέπουν κάποιους από το να εμβολιαστούν και τι πραγματικά πρέπει να γνωρίζουμε;

Ο εμβολιασμός θεωρείται μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στην ιστορία της ιατρικής. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), «Δύο παρεμβάσεις είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση στη δημόσια υγεία διεθνώς: το καθαρό νερό και τα εμβόλια». Παρ’ όλα αυτά στις μέρες μας, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες, ανθεί ο σκεπτικισμός έναντι των εμβολίων και συχνά επικρατούν μύθοι όπως αυτοί που καταρρίπτονται στη συνέχεια.

Μύθος #1: Είναι προτιμότερο η ανοσοποίηση να επιτυγχάνεται από την ίδια την ασθένεια παρά με τον εμβολιασμό.

Τα εμβόλια αλληλεπιδρούν με το ανοσοποιητικό σύστημα για να παράγουν μια ανοσιακή απάντηση όμοια με αυτή που παράγεται από τη φυσική λοίμωξη, αλλά χωρίς να προκαλούν την ίδια την ασθένεια και τις δυνητικές επιπλοκές της.

Μύθος #2: Η γρίπη είναι μια απλή ίωση.

Η γρίπη είναι μια σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού και υπολογίζεται ότι στη χώρα μας σκοτώνει 1.000 άτομα κάθε χρόνο. Οι ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι έγκυες, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, καθώς και τα άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να πεθάνουν. Αλλά ακόμα και υγιή άτομα κινδυνεύουν από τη γρίπη και τις επιπλοκές της.

Μύθος #3: Το εμβόλιο είναι μόνο για τους ηλικιωμένους και όσους έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας.

Από το 2010 το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων συνιστά τη χορήγηση του αντιγριπικού εμβολίου σε τα παιδιά άνω των 6 μηνών και όλους τους ενήλικες. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίδεται στις ομάδες υψηλού κινδύνου:

1. Άτομα άνω των 60 ετών
2. Άτομα υψηλού κινδύνου, όπως:

• • Άτομα με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή άσθμα, χρόνια καρδιακά, νεφρικά και ηπατικά νοσήματα.
  • Ασθενείς με μειωμένη άμυνα (λόγω υποκείμενης κακοήθειας, λήψης κορτιζόνης και άλλων αντινεοπλασματικών φαρμάκων, ακτινοβολιών).
  • Άτομα με δρεπανοκυτταρική νόσο και σπληνεκτομή.
  • Οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη.
  • Έγκυες οποιουδήποτε τριμήνου, λεχωίδες και θηλάζουσες.
  • Παιδιά που παίρνουν χρονίως ασπιρίνη.
  • Κλειστοί πληθυσμοί.
  • Παχύσαρκοι.

3. Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.
4. Αυτοί που φροντίζουν παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή άτομα υψηλού κινδύνου όταν δεν μπορούν να εμβολιαστούν, ώστε να τα προστατεύσουν.
5. Όλοι οι καπνιστές.

Μύθος #4: Το εμβόλιο της γρίπης δεν είναι αποτελεσματικό.

Όταν οι ιοί της γρίπης που περιλαμβάνει το εμβόλιο είναι παρόμοιοι με τους ιούς που «κυκλοφορούν» τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι πολύ αποτελεσματικό. Από μελέτες που έχουν γίνει, έχει δειχθεί ότι προστατεύεται από τη νόσο το 70%-90% των ατόμων που εμβολιάζονται. Στους ηλικιωμένους και σε αυτούς που πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα το εμβόλιο συχνά είναι λιγότερο αποτελεσματικό, αλλά ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις μειώνει τις εισαγωγές στο νοσοκομείο και τους θανάτους από επιπλοκές.

Μύθος #5: Το εμβόλιο προκαλεί γρίπη.

Το εμβόλιο περιέχει νεκρούς ιούς γρίπης ή τμήματα του ιού και για τον λόγο αυτό δεν προκαλεί τη νόσο.

Μύθος #6: Το εμβόλιο έχει σοβαρές παρενέργειες.

Το αντιγριπικό εμβόλιο είναι ασφαλές και καλά ανεκτό. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιορίζονται σε ήπιες αντιδράσεις στο σημείο χορήγησης του εμβολίου. Σπάνια μπορεί να παρατηρηθούν μυαλγίες και δέκατα.

Μύθος #7: Το εμβόλιο πρέπει να γίνεται τον Σεπτέμβριο.

Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου – Νοεμβρίου. Χρειάζονται περίπου 2 εβδομάδες από τον εμβολιασμό ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει προστατευτικά αντισώματα για τη γρίπη. Παρότι ο καλύτερος χρόνος για εμβολιασμό είναι η περίοδος Οκτωβρίου – Νοεμβρίου, μπορεί κάποιος να εμβολιαστεί καθ’ όλη τη διάρκεια δραστηριότητας του ιού.

Μύθος #8: Το εμβόλιο δεν είναι ασφαλές στην εγκυμοσύνη.

Το αντιγριπικό εμβόλιο είναι ασφαλές σε όλη τη διάρκεια της κύησης. Οι έγκυες γυναίκες έχουν τετραπλάσια πιθανότητα να νοσηλευθούν σε μονάδα εντατικής θεραπείας λόγω επιπλοκών της γρίπης. Ο εμβολιασμός των εγκύων έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα της προστασίας των νεογέννητων για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής.

Μύθος #9: Ηλικιωμένοι και ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς πρέπει να κάνουν 2 δόσεις του εμβολίου.

Όχι. Στους ενήλικες αρκεί να γίνεται μόνο μία δόση εμβολίου κάθε χρόνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι επαναληπτική δόση του εμβολίου γρίπης δεν προσφέρει στη βελτίωση της ανοσίας. Στα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 9 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά κατά της γρίπης, πρέπει να γίνονται δύο δόσεις εμβολίου, σε διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα η μία από την άλλη.

Μύθος #10: Άτομα που είναι αλλεργικά στο αβγό δεν πρέπει να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο.

Η αλλεργία στο αβγό είναι αρκετά ασυνήθιστη, παρουσιάζεται στα παιδιά σε ποσοστό 1,3% και στους ενήλικες σε ποσοστό 0,2%. Άτομα με ήπιες αλλεργικές αντιδράσεις στο αβγό (π.χ. εξάνθημα) μπορούν να εμβολιαστούν.

Μόνο άτομα με σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις του τύπου της αναφυλαξίας στο αβγό ή σε προηγούμενο αντιγριπικό εμβολιασμό, πρέπει να απέχουν του εμβολίου.

Ιανουάριος 2020