Πρόληψη καρκίνου με ενδοσκόπηση

Γράφει ο
Απόστολος Νταϊλιάνας
Γαστρεντερολόγος
Διευθυντής  Α΄ Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

ΑΝΩΤΕΡΟ ΠΕΠΤΙΚΟ (Οισοφάγος- Στόμαχος- Δωδεκαδάκτυλο)

Η ενδοσκόπηση του πεπτικού με εύκαμπτα ενδοσκόπια  που τα τελευταία χρόνια έχουν ενσωματώσει την τεχνολογία της υψηλής ανάλυσης και ευκρίνειας, όπως και της ηλεκτρονικής χρωμοενδοσκόπησης, έχει ανοίξει νέους ορίζοντες στην πρόληψη του καρκίνου του πεπτικού και ιδιαίτερα του οισοφάγου και του παχέος εντέρου.

Ο καρκίνος του οισοφάγου, του οργάνου  δηλαδή που ενώνει το στόμα με το στομάχι, ιδιαίτερα το αδενοκαρκίνωμα που αναπτύσσεται στον κατώτερο οισοφάγο, είναι ένας από τους ταχύτερα αυξανόμενους σε συχνότητα καρκίνους.  Σχετίζεται με το κάπνισμα, αλλά κυρίως με την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση που αυξάνεται σε συχνότητα με την παχυσαρκία και τις σύγχρονες κακές διαιτητικές συνήθειες. Η χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση οξέος μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή του επιθηλίου, των κυττάρων δηλαδή που επενδύουν εσωτερικά τον κατώτερο οισοφάγο σε πιο ανθεκτικά στο οξύ εντερικού τύπου κύτταρα. Αυτό καλείται οισοφάγος Barrett, διαπιστώνεται με την γαστροσκόπηση και επικυρώνεται η διάγνωση του  με την ιστολογική εξέταση. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι με οισοφάγο Barrett τον ίδιο κίνδυνο για καρκίνο. Αυτός είναι πιο συχνός σε άνδρες, σε εκτεταμένο Barrett και κυρίως σε αυτούς που στις βιοψίες ανευρίσκεται δυσπλασία που διαβαθμίζεται σε χαμηλόβαθμη (χαμηλότερου κινδύνου) ή υψηλόβαθμη.

Στους ασθενείς με οισοφάγο Barrett συνιστάται έλεγχος με γαστροσκόπηση για αποκλεισμό ορατών βλαβών και λήψη βιοψιών για ιστολογική εξέταση ανά 2-3 έτη. Αν βρεθεί δυσπλασία, χαμηλόβαθμη ή υψηλόβαθμη πρέπει να γίνει θεραπευτική παρέμβαση με καυτηριασμό του βλεννογόνου με ραδιοσυχνότητες (HALO). Συχνά απαιτούνται 2-3 συνεδρίες καυτηριασμού του οισοφάγου Barrett με πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΠΕΠΤΙΚΟ (Παχύ έντερο)

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου προσφέρεται ιδιαίτερα για πρόληψη γιατί είναι συχνός, παρουσιάζεται συνήθως μετά την ηλικία των 50 και στις περισσότερες περιπτώσεις ξεκινάει από αδενωματώδη πολύποδα. Προληπτική κολονοσκόπηση συνιστάται σε όλους στην ηλικία των 50. Σε όσους έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο παχέος εντέρου η πρόληψη συνιστάται να ξεκινάει στην ηλικία των 40 ή σε ειδικές περιπτώσεις νωρίτερα.  Όταν βρεθεί πολύποδας στην κολονοσκόπηση μπορεί να αφαιρεθεί και να διακοπεί η διαδικασία της εξέλιξης του σε καρκίνο.

Η αφαίρεση των μικρών πολυπόδων μπορεί να γίνει κατά την κολονοσκόπηση με τη λαβίδα που χρησιμοποιείται για βιοψίες. Μεγαλύτεροι πολύποδες αφαιρούνται με βρόχο, μια συρμάτινη θηλιά που περισφίγγει τον πολύποδα και τον αφαιρεί. Οι πολύποδες μέχρι 1 εκ. αφαιρούνται μηχανικά με σύσφιξη. Οι μεγαλύτεροι αφαιρούνται με τη χρήση ειδικού ρεύματος από πηγή διαθερμίας που συνδέεται με το βρόχο και βοηθά στην αιμόσταση. Οι μεγάλοι πολύποδες αφαιρούνται μετά από υποβλεννογόνια, εντός του εντερικού τοιχώματος δηλαδή, έγχυση φυσιολογικού ορού που προστατεύει τα βαθύτερα στρώματα του εντέρου από θερμική βλάβη και ενδεχόμενη διάτρηση. Ιδιαίτερα ευμεγέθεις πολύποδες αφαιρούνται με ειδική τεχνική ενδοσκοπικής υποβλεννογόνιας εκτομής για καλύτερη εκτίμηση ενδεχόμενων προχωρημένων ιστολογικών αλλοιώσεων.

Οκτώβριος 2018