Σύνδρομο Sjögren

Τι είναι το σύνδρομο Sjögren;

Υπάρχουν 2 είδη του συνδρόμου Sjögren:
• Πρωτοπαθές – όταν εμφανίζεται από μόνο του.
• Δευτεροπαθές – όταν εμφανίζεται σε συνδυασμό με άλλο ρευματικό νόσημα όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο ερυθηματώδης λύκος ή το σκληρόδερμα.
Εκτιμάται ότι πολλοί άνθρωποι πάσχουν από το σύνδρομο Sjögren, ωστόσο δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός, διότι πολλοί ασθενείς δεν αναφέρουν ποτέ στο γιατρό τα συμπτώματά τους.

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου Sjögren;
Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:
• Ξηρά, πρησμένα, ερεθισμένα μάτια ή αίσθημα άμμου στα μάτια
• Ξηρό στόμα και/ή λαιμός, που προκαλεί δυσκολία στη μάσηση και την κατάποση της τροφής και αναγκάζει τον ασθενή να πίνει συχνά νερό
• Αίσθημα κόπωσης
• Πόνος στις αρθρώσεις και αίσθημα κακουχίας
Μπορεί επίσης να υπάρχει ξηρότητα στο δέρμα, στο πεπτικό σύστημα, στο αιδοίο ή στις αναπνευστικές οδούς.

Άλλα λιγότερο συχνά συμπτώματα:
• Πονοκέφαλος
• Πυρετός
• Διόγκωση των λεμφαδένων του λαιμού, της μασχάλης ή της βουβωνικής χώρας
• Σοβαρά συμπτώματα εμμηνόπαυσης
• Μελάνιασμα δακτύλων στο κρύο (φαινόμενο Raynaud)
Το σύνδρομο Sjögren ενίοτε προκαλεί προβλήματα στο νευρικό σύστημα (μούδιασμα στα χέρια και στα πόδια), στο συκώτι και στους νεφρούς, φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων και θωρακικό πόνο.
Γενικά το εύρος και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλουν πολύ από ασθενή σε ασθενή.

Οφθαλμολογικά προβλήματα
Ξηροφθαλμία, πρήξιμο και ερεθισμός ματιών, αίσθηση άμμου στα μάτια. Μερικοί ασθενείς ενοχλούνται από το δυνατό φως, ενώ άλλοι αναφέρουν ότι τα μάτια τους κολλάνε και έχουν τσίμπλες.
Προβλήματα στο στόμα και στο λαιμό

Ξηροστομία και στοματικά έλκη (άφθες), που ενίοτε κάνουν το στόμα ή το λαιμό να κολλούν. Πιθανή δυσκολία στην κατάποση και αλλοίωση της γεύσης. Βραχνάδα ή αδυναμία στη φωνή. Μερικοί ασθενείς αναφέρουν ξηρό βήχα.
Πολλές φορές, η έντονη ξηροστομία προκαλεί και άλλα προβλήματα, όπως μυκητιάσεις, δυσάρεστη γεύση και αυξημένη τερηδόνα. Οι σιελογόνοι αδένες ενδέχεται να πονούν ή/και να είναι διογκωμένοι.

Υπερβολική κόπωση
Η υπερβολική κόπωση (καταβολή) είναι από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα. Δεν περνάει με καλό ύπνο. Μερικοί ασθενείς αισθάνονται κατάθλιψη.

Πόνοι
Ενδέχεται να υπάρχει πόνος και οίδημα στις αρθρώσεις εξαιτίας της φλεγμονής. Ορισμένοι ασθενείς αισθάνονται γενική κακουχία ή πόνο σε διάφορα μέρη του σώματος. Τα προβλήματα στις αρθρώσεις συνήθως είναι λιγότερο σοβαρά απ’ ό,τι σε άλλες ασθένειες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Άλλα συμπτώματα
Άλλα μέρη του σώματος μπορεί επίσης να είναι πιο ξηρά από το κανονικό, όπως:
• Η πεπτική οδός – Ο ασθενής δυσκολεύεται να καταπιεί την τροφή του.
• Το έντερο – Ο ασθενής έχει παρόμοια συμπτώματα με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (π.χ. κοιλιακό πόνο).
• Ο γυναικείος κόλπος – Η σεξουαλική επαφή γίνεται δυσχερής.
• Το δέρμα – Ο ασθενής ίσως έχει φαγούρα ή ασυνήθιστη ευαισθησία στην έντονη ηλιακή ακτινοβολία.
• Οι αναπνευστικές οδοί – Ο ασθενής εμφανίζει μεγαλύτερη ευαισθησία σε ουσίες που προκαλούν ερεθισμό, όπως ο καπνός ή η σκόνη,

Άλλα προβλήματα και επιπλοκές που ενίοτε συνδέονται με το σύνδρομο Sjögren είναι:
• Πυρετός
• Παγωμένα, μελανιασμένα δάχτυλα χεριών (φαινόμενο Raynaud)
• Πονοκέφαλοι που μοιάζουν με ημικρανίες
• Διόγκωση των λεμφαδένων του λαιμού, της μασχάλης ή της βουβωνικής χώρας
• Σοβαρά συμπτώματα εμμηνόπαυσης
• Προβλήματα στο νευρικό σύστημα, όπως αδυναμία ή μούδιασμα
• Φλεγμονή σε μικρά αγγεία του δέρματος (γνωστή ως αγγειίτιδα)
• Θωρακικός πόνος (λόγω πλευρίτιδας) ή δύσπνοια
• Προβλήματα στο συκώτι ή στους νεφρούς

Ποιοι κινδυνεύουν από το σύνδρομο Sjögren;
Γυναίκες μεταξύ 40 και 60 ετών είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν με το σύνδρομο Sjögren. Περίπου 1 στους 10 ασθενείς με σύνδρομο Sjögren είναι άνδρας, ενώ η ασθένεια σπάνια προσβάλλει παιδιά.
Κάποια άτομα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από το σύνδρομο Sjögren, επειδή κάποιος παράγοντας στα γονίδιά τους δυσχεραίνει τη θεραπεία από λοιμώξεις. Ωστόσο, είναι σπάνιο τα παιδιά να κληρονομήσουν την ασθένεια από τη μητέρα ή τον πατέρα τους.

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου Sjögren;
Ο γιατρός ρωτά για τα συμπτώματα και πραγματοποιεί εξετάσεις, για να εκτιμήσει την ξηρότητα των ματιών και του στόματος. Ίσως χρειαστεί εξέταση από οφθαλμίατρο, οδοντίατρο ή στοματοχειρουργό, καθώς και ρευματολόγο, πριν από τη διάγνωση.

Τι εξετάσεις υπάρχουν
• Εξέταση παραγωγής δακρύων – Με τη βοήθεια ενός μικρού κομματιού συσκευασμένου αποστειρωμένου στυπόχαρτου, υπολογίζεται η παραγωγή δακρύων. Η εξέταση αυτή ονομάζεται δοκιμασία Schirmer. Το ειδικό χαρτί τοποθετείται στη γωνία του ματιού και τυλίγεται στο κάτω βλέφαρο. Είναι λίγο ενοχλητικό στο μάτι και το κάνει να δακρύζει, ώστε να υγρανθεί το στυπόχαρτο. Υπολογίζεται η ποσότητα νερού που απορροφά το στυπόχαρτο μέσα σε 5 λεπτά. Ο γιατρός αξιολογεί την παραγωγή δακρύων
• Οφθαλμολογική εξέταση – Ο οφθαλμίατρος τοποθετεί χρωστική ουσία στα μάτια του ασθενούς και τα εξετάζει με τη βοήθεια ενός οργάνου που λέγεται σχισμοειδής λυχνία. Η σχισμοειδής λυχνία εκπέμπει μια ακτίνα φωτός μέσω μιας λεπτής σχισμής. Η μεγέθυνση βοηθά το γιατρό να εξετάσει την επιφάνεια του ματιού πιο αποτελεσματικά. Μπορεί να δει την υδάτινη στιβάδα στην επιφάνεια των ματιών. Αν το υγρό είναι μειωμένο, ίσως η ασθενής πάσχει από το σύνδρομο Sjögren.
• Σιελογραφία των σιελογόνων αδένων (χρησιμοποιείται σπάνια).
• Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις – Υπερηχογράφημα σιελογόνων αδένων ή μαγνητική τομογραφία).
• Αιματολογικές εξετάσεις – Γενικές εξετάσεις αίματος, ΤΚΕ, CRP και ούρων, καθώς και ειδικές ανοσολογικές.
Πιο συγκεκριμένα, οι ασθενείς με σύνδρομο Sjögren συχνά παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα ορισμένων αντισωμάτων στο αίμα. Δύο ιδιαίτερα σημαντικά αντισώματα είναι τα αντι-Ro και τα αντι-La. Ενδέχεται επίσης να εντοπιστούν και σε ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο. Εάν ένας ασθενής φέρει το αντίσωμα αντι-Ro και/ή το αντίσωμα αντι-La και έχει ξηροφθαλμία και/ή ξηροστομία, είναι πολύ πιθανό να πάσχει από το σύνδρομο Sjögren.
Οι ασθενείς με σύνδρομο Sjögren συχνά έχουν πολύ υψηλή ΤΚΕ, ακόμα και αν νιώθουν καλά, αντίθετα με ασθενείς που πάσχουν από άλλες ασθένειες, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Ο υπολογισμός της ΤΚΕ δεν αποτελεί κατάλληλη μέθοδο για να αξιολογηθεί πόσο ενεργή είναι η ασθένεια. Άλλες μετρήσεις, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), είναι καλύτερες, διότι τα επίπεδα ανεβαίνουν μόνο όταν το σύνδρομο Sjögren παρουσιάζει ενεργότητα.
• Βιοψία χείλους και σιελογόνου αδένα – Αφαιρούνται μικροσκοπικοί σιελογόνοι αδένες από το κάτω χείλος με τοπική αναισθησία και εξετάζονται στο μικροσκόπιο. Αυτό συμβαίνει μόνο όταν δεν υπάρχει ακριβής διάγνωση από τις υπόλοιπες εξετάσεις. Ίσως χρειαστούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, αν υπάρχει διόγκωση των λεμφαδένων (στο λαιμό, στις μασχάλες ή στη βουβωνική χώρα) ή αν υπάρξουν συμπτώματα από τους πνεύμονες, τους νεφρούς, το συκώτι ή το νευρικό σύστημα.

Επίσης καλό είναι να γνωρίζουμε ότι η ξηροφθαλμία και η ξηροστομία μπορεί να οφείλονται σε άλλες αιτίες, όπως:
• Σύνδρομο ξηρότητας (οι αδένες δεν παράγουν αρκετό σάλιο και δάκρυα) – εμφανίζεται με την ηλικία
• Άλλες ασθένειες εκτός του συνδρόμου Sjögren, όπως σαρκοείδωση, οι οποίες ενδέχεται να βλάψουν τους δακρυϊκούς και τους σιελογόνους αδένες
• Κάποια φάρμακα, όπως τα αντιισταμινικά και τα αντικαταθλιπτικά
• Φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων των βλεφάρων (βλεφαρίτιδα), που προκαλεί υπερβολική εξάτμιση της δακρυϊκής στιβάδας.
Είναι σημαντικό οι ασθενείς να πηγαίνουν στο γιατρό, για να γίνει η διάγνωση. Ο γιατρός ρωτά για τα συμπτώματα και πραγματοποιεί εξετάσεις, για να εκτιμήσει την ξηρότητα των ματιών και του στόματος.

Ποιες είναι οι θεραπείες του συνδρόμου Sjögren;
Παρόλο που δεν έχει βρεθεί ακόμα θεραπεία, προτείνονται θεραπευτικές αγωγές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Κάποιες από αυτές είναι:
• Κολλύρια και αλοιφές
• Τζελ και σπρέι στόματος, καραμέλες ή τσίχλες που αυξάνουν την παραγωγή σιέλου
• Αναλγητικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
Ενδέχεται ο γιατρός να συστήσει άλλα φάρμακα, ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Σπανιότερα, πραγματοποιείται χειρουργική επέμβαση για τον περιορισμό της ξηροφθαλμίας.

Θεραπευτικές αγωγές για τα μάτια
Για ξηρά, πρησμένα και ερεθισμένα μάτια:
• Κολλύρια ύγρανσης ματιών, πολλές φορές την ημέρα.
• Σε περίπτωση που ο ασθενής χρειάζεται κολλύριο περισσότερο από 6 φορές την ημέρα, πρέπει να χρησιμοποιεί σκευάσματα χωρίς συντηρητικά. Η συχνή χρήση σκευασμάτων με συντηρητικά ενδέχεται να επιδεινώσει την ξηρότητα και την ευαισθησία. Τα σκευάσματα χωρίς συντηρητικά μπορούν να χρησιμοποιούνται ακόμα και κάθε μία ώρα, αν είναι απαραίτητο.
• Σε περιπτώσεις πολύ έντονης ξηροφθαλμίας, ίσως χρειαστούν οφθαλμικές αλοιφές (π.χ. κυκλοσπορίνη) ή σκευάσματα υαλουρονικού.
Κολλώδη βλέφαρα εξαιτίας βλεννών ή τσίμπλας:
• Βλεννολυτικοί παράγοντες, όπως κολλύρια ακετυλοκυστεΐνης, ενδέχεται να βοηθήσουν.
• Αλοιφές με βάση την παραφίνη μπορούν να χρησιμοποιούνται πριν από τον ύπνο, εάν τα μάτια είναι ξηρά και έχουν τσίμπλες στο πρωινό ξύπνημα.

Σε περίπτωση έλκους (έντονου πόνου στο μάτι με φωτοφοβία και ερυθρότητα) ή οφθαλμικής λοίμωξης, ΔΕΝ πρέπει να ακολουθούνται αυτές οι θεραπείες, αλλά να ζητείται η συμβουλή οφθαλμίατρου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο οφθαλμίατρος ενδέχεται να συστήσει απόφραξη των δακρυϊκών πόρων.
Σε ασθενείς με σοβαρό σύνδρομο Sjögren, που έχουν ελάχιστη παραγωγή δακρύων, η απόφραξη του δακρυϊκού πόρου δεν έχει αποτέλεσμα. Εάν τα μάτια παραμένουν πολύ ξηρά, οι δακρυϊκοί πόροι μπορούν να σφραγιστούν με καυτηριασμό.

Θεραπείες για το στόμα και το λαιμό
Για την ξηροστομία:
• Ο τεχνητός σίελος, όπως τα τζελ, είναι αποτελεσματικός.
• Σε ασθενείς που δεν φορούν τεχνητές οδοντοστοιχίες, συστήνονται στοματικά σπρέι που περιέχουν φθόριο ώστε να προστατεύουν από την τερηδόνα.
• Αν ο ασθενής δεν μπορεί να παράγει σάλιο, συνιστάται πιλοκαρπίνη σε χάπι (Salagen). Η ουσία αυτή διεγείρει τον αδενικό ιστό. Σε μερικούς ασθενείς, ίσως εκδηλωθούν παρενέργειες, όπως εφίδρωση, εξάψεις, αλλαγές στις κενώσεις ή συχνές διουρήσεις. Οι παρενέργειες αυτές συνήθως περνούν ύστερα από λίγο καιρό. Καλό είναι η αγωγή να ξεκινά με μικρή δοσολογία, η οποία θα αυξάνεται σταδιακά, όσο υποχωρούν οι παρενέργειες.
• Εάν η ξηροστομία είναι πολύ σοβαρή και προκαλεί άλλα προβλήματα, όπως μυκητιάσεις ή ξηρό βήχα, ο γιατρός ενδέχεται να συστήσει αντιμυκητιασική θεραπεία, όπως νυστατίνη.
• Τα στοματικά διαλύματα με χλωρεξιδίνη ίσως ενισχύσουν τη στοματική υγιεινή. Για τον περιορισμό της τερηδόνας, οι ασθενείς μπορούν να χρησιμοποιούν στοματικά διαλύματα ή οδοντόπαστες με υψηλή συγκέντρωση φθορίου . Οι τσίχλες χωρίς ζάχαρη ή άλλα προϊόντα οδοντικής προστασίας μπορούν επίσης να βοηθήσουν.

Για τα στοματικά έλκη:
• Για τα στοματικά έλκη (άφθες) συστήνεται αλοιφή με ακετονούχο τριαμσινολόνη. Εάν δεν φέρει αποτέλεσμα, ο γιατρός μπορεί να συστήσει δισκία κορτιζόνης που λιώνουν αργά στο στόμα.
• Οι στοματικές πλύσεις με ειδικό διάλυμα βοηθούν στη θεραπεία των συμπτωμάτων.
• Εάν τα στοματικά έλκη προκαλούν κολλώδες στόμα ή κολλώδη λαιμό, συνιστάται ένα στοματικό διάλυμα με χλωρεξιδίνη. Εναλλακτικά, προτείνονται πλύσεις και γαργάρες με στοματικό διάλυμα που περιέχει ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι και ένα κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα σε ένα λίτρο νερό.
Αν οι σιελογόνοι αδένες πονούν, ο γιατρός πρέπει να αξιολογήσει εκ νέου το περιστατικό και να ελέγξει εάν υπάρχει κάποια λοίμωξη. Εάν δεν διαπιστωθεί λοίμωξη των σιελογόνων αδένων, οι γιατρός μπορεί να συστήσει σύντομη αγωγή με κορτικοστεροειδές (πρεδνιζολόνη).

Άλλες θεραπείες
Πόνοι στις αρθρώσεις, κακουχία και σημεία με ευαισθησία:
• Παυσίπονα, όπως η παρακεταμόλη, και/ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφένη, ίσως φανούν χρήσιμα.
• Εάν υπάρχει φλεγμονή στις αρθρώσεις, ο γιατρός ίσως προτείνει ενδομυϊκή ένεση κορτιζόνης ή μια σύντομη αγωγή με χάπια κορτιζόνης για βραχυπρόθεσμη ανακούφιση.
• Η υδροξυχλωροκίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μακροχρόνια θεραπεία (από 6 μήνες έως πολλά χρόνια).
Υπερβολική κόπωση, λήθαργος, δυσκολία συγκέντρωσης:
• Ο γιατρός ίσως προτείνει αιματολογικές εξετάσεις, για να εξετάσει τον θυρεοειδή αδένα και να ελέγξει για κοιλιοκάκη.
• Η υδροξυχλωροκίνη ενδέχεται να καταπολεμήσει την κόπωση και τον πόνο στις αρθρώσεις.
• Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η τακτική άσκηση και ο σωστός ρυθμός στις καθημερινές δραστηριότητες, βοηθούν πολύ.

Πυρετός: Ο γιατρός σίγουρα θα θελήσει να αποκλείσει σοβαρές επιπλοκές, όπως λοίμωξη, προβλήματα στον θυρεοειδή ή λέμφωμα.

Φαινόμενο Raynaud:
Μέθοδοι αυτοβοήθειας, όπως διπλές κάλτσες και γάντια, βελτιώνουν τα συμπτώματα. Ωστόσο, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα όπως η νιφεδιπίνη, που διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία.

Πονοκέφαλοι που μοιάζουν με ημικρανίες:
Τα παυσίπονα ή τα φάρμακα κατά της ημικρανίας συνήθως έχουν αποτέλεσμα.

Πόνος στην κοιλιά, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου:
Κάποια σπασμολυτικά, όπως η μεμπεβερίνη (Duspatalin), βοηθούν το έντερο να ξαναβρεί τις συνήθειές του.

Σοβαρά συμπτώματα εμμηνόπαυσης:
Οι ασθενείς ίσως χρειαστεί να ακολουθήσουν θεραπεία αντικατάστασης ορμονών, ωστόσο είναι σημαντικό να συζητήσουν με το γιατρό τους σχετικά με τον κίνδυνο παρενεργειών.
Σε πιο σοβαρές μορφές της ασθένειας ή σε περίπτωση που έχει προσβληθεί το περιφερικό νευρικό σύστημα, ίσως χρειαστούν και άλλες θεραπείες, όπως:
• Υψηλές δόσεις κορτιζόνης
• Κυκλοφωσφαμίδη
• Παυσίπονα, όπως γκαμπαπεντίνη ή πρεγκαμπαλίνη, για νευροπαθητικό πόνο
• Ριτουξιμάμπη
• Μυκοφαινολικό
Οι περισσότεροι ασθενείς δεν χρειάζονται αυτά τα φάρμακα, διότι τα συμπτώματά τους αφορούν κυρίως τα μάτια και το στόμα.
Σπάνια εκδηλώνονται ελαφρές ανωμαλίες στο συκώτι, οι οποίες πιθανότατα δεν χρήζουν θεραπείας, ωστόσο οι ασθενείς πρέπει να κάνουν τακτικές εξετάσεις. Σε περίπτωση που εκδηλωθεί πρωτοπαθής χολική κίρρωση, θα χρειαστεί θεραπεία από ηπατολόγο.

Οι πνεύμονες ίσως προσβληθούν από ίνωση, που προκαλεί δύσπνοια, ξηρό βήχα και θωρακικό πόνο. Σε περίπτωση ίνωσης, ο ασθενής χρειάζεται τη συμβουλή πνευμονολόγου. Ο παθολόγος, ωστόσο, μπορεί να συνταγογραφήσει κορτιζόνη για τη θεραπεία της ίνωσης.

Αυτοβοήθεια και καθημερινές ασχολίες
Ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές για τους ασθενείς:
• Είναι καλό να αυξηθεί η υγρασία στο σπίτι, με υγραντήρες, φυτά ή μπολ με νερό.
• Οι ασθενείς πρέπει να έχουν πάντα κοντά τους νερό.
• Απαιτείται σωστή καθημερινή φροντίδα των δοντιών και τακτικοί οδοντιατρικοί έλεγχοι.
• Συνιστάται αυξημένη ποσότητα φυτικών ινών στο διαιτολόγιο των ασθενών με συμπτώματα στο έντερο.
• Τα γλυκά και η καφεΐνη πρέπει να αποφεύγονται.
• Αν οι σεξουαλικές επαφές είναι επώδυνες, προτείνεται η χρήση λιπαντικής ουσίας.
Μερικά συμπτώματα του συνδρόμου Sjögren θεραπεύονται εύκολα με κάποια μέτρα αυτοβοήθειας:
• Συνιστώνται γυαλιά ηλίου που κρύβουν όλο το μάτι, ή γυαλιά με πλαϊνές ασπίδες, τα οποία βοηθούν τη διατήρηση της υγρασίας των ματιών.
• Πρέπει να εξασφαλίζεται η υγιεινή των βλεφάρων και των γύρω περιοχών, ώστε να αυξηθεί η έκκριση λίπους από τους αδένες που βρίσκονται στα βλέφαρα.
• Πρέπει να αποφεύγονται οι φακοί επαφής. Είναι πολύ ενοχλητικοί όταν υπάρχει ξηρότητα στα μάτια.
• Συνιστώνται σκούρα γυαλιά σε ασθενείς που τους ενοχλεί πολύ το δυνατό φως.
• Είναι καλό να αυξηθεί η υγρασία στο σπίτι. Αυτό βοηθά στα συμπτώματα των ματιών και στον ξερό βήχα. Οι υγραντήρες, τα φυτά εσωτερικού χώρου με μεγάλα φύλλα και τα μπολ με νερό βοηθούν στην αύξηση της υγρασίας.
• Πρέπει να αποφεύγονται τα σκληρά σαπούνια σε ξηρό δέρμα με φαγούρα. Προτιμώνται κρέμες και τα γαλακτώματα με βάση το νερό.
• Απαιτείται αντηλιακό (δείκτης προστασίας 15 ή μεγαλύτερος) σε δέρμα που είναι ευαίσθητο στον ήλιο ή που βγάζει εξάνθημα.
• Οι ασθενείς με το φαινόμενο Raynaud πρέπει να φορούν ζεστά γάντια. Η σωματική άσκηση βοηθά στη βελτίωση του κυκλοφορικού. Επίσης οι ασθενείς δεν πρέπει να καπνίζουν, διότι είναι κακό για το κυκλοφορικό.
• Η σωστή υγιεινή των δοντιών συστήνεται για κάθε σύμπτωμα στη στοματική κοιλότητα.
• Φάρμακα όπως αντιβιοτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο αν είναι πραγματικά απαραίτητο, διότι το σύνδρομο Sjögren μπορεί να αυξήσει ελαφρά τον κίνδυνο παρενεργειών. Η σωστή καθημερινή φροντίδα των δοντιών και οι τακτικοί οδοντιατρικοί έλεγχοι βοηθούν στα στοματικά συμπτώματα του συνδρόμου Sjögren.

Άσκηση
Οι ασθενείς πρέπει να γυμνάζονται, προκειμένου να διατηρούν την κινητικότητά τους, ιδίως αν παρουσιάζουν συμπτώματα στις αρθρώσεις. Πρέπει να υπάρχει ισορροπία ανάπαυσης και άσκησης, ιδίως σε εκείνους που υποφέρουν από υπερβολική κόπωση. Ένας φυσικοθεραπευτής μπορεί να προτείνει κατάλληλες ασκήσεις, που θα αυξήσουν σταδιακά τα επίπεδα δραστηριότητας.

Δίαιτα και διατροφή
Δεν συνιστάται ειδική δίαιτα για το σύνδρομο Sjögren. Ωστόσο, η αύξηση των φυτικών ινών στο διαιτολόγιο των ασθενών θα βοηθήσει όσους υποφέρουν από κοιλιακούς πόνους ή προβλήματα στο έντερο. Ο περιορισμός της ζάχαρης μειώνει τον κίνδυνο προβλημάτων στα δόντια.
Το αλκοόλ, το τσάι, ο καφές και άλλα ροφήματα ή ποτά με καφεΐνη αφυδατώνουν τον οργανισμό. Η δυσάρεστη αίσθηση της ξηροστομίας ανακουφίζεται αν ο ασθενής πίνει τακτικά μικρές γουλιές νερού ή πιπιλάει παγάκια.
Διαβάστε περισσότερα για τη διατροφή στην αρθρίτιδα.

Συμπληρωματικές θεραπείες
Δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι κάποια συγκεκριμένη συμπληρωματική θεραπεία ανακουφίζει τα συμπτώματα του συνδρόμου Sjögren.
Σε όσους πάσχουν από το φαινόμενο Raynaud, οι βιταμίνες Ε και C, το λάδι νυχτολούλουδου, τα ιχθυέλαια και το τζίντζερ ή το γκίνγκο μπιλόμπα βοηθούν αρκετά.

Σεξουαλικές επαφές και εγκυμοσύνη
Ένα σπανιότερο σύμπτωμα του συνδρόμου Sjögren είναι ο ξηρός κόλπος. Το σύμπτωμα αυτό καθιστά επώδυνη τη σεξουαλική επαφή. Τα λιπαντικά και οι κρέμες οιστρογόνων βοηθούν πολύ.
Οι θεραπείες για διάφορες λοιμώξεις, όπως μυκητίαση, είναι άμεσα διαθέσιμες στα φαρμακεία.
Οι ασθενείς με σύνδρομο Sjögren συνήθως δεν έχουν αυξημένα προβλήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά από αυτήν. Μόνο στο 2% των γυναικών που είναι φορείς των αντισωμάτων αντι-Ro και αντι-La, τα αντισώματα αυτά περνούν στο μωρό κατά την εγκυμοσύνη και του προκαλούν προβλήματα μετά τη γέννα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εξανθήματα και μη φυσιολογικές αιματολογικές εξετάσεις. Ωστόσο, όλα αυτά υποχωρούν σε διάστημα λίγων εβδομάδων ή και μηνών, καθώς τα αντισώματα της μητέρας σιγά σιγά εξαφανίζονται από το αίμα του μωρού. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα αντισώματα προσβάλλουν την καρδιά του μωρού, προκαλώντας βραδυκαρδία.

Το 98% των μητέρων που φέρουν τα γονίδια αντι-Ro και αντι-La δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα στην εγκυμοσύνη. Όσες γνωρίζουν ότι φέρουν τα γονίδια αυτά πρέπει να το αναφέρουν στο μαιευτήρα τους, διότι είναι δυνατόν η καρδιακή λειτουργία του μωρού να χρειάζεται περισσότερη παρακολούθηση εντός της μήτρας.