Παχυσαρκία: μια επιδημία που μπορεί να νικηθεί

Η επιδημία της παχυσαρκίας συνεχίζει να εξαπλώνεται παγκόσμια και προβλέπεται ότι μέχρι το 2030 θα υπάρχουν πάνω από 1 δισεκατομμύριο παιδιά και ενήλικες παχύσαρκοι.

Γράφει ο
Κωνσταντίνος Η. Τσίγκος
Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, Επιστ. Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ,
Καθηγητής Ενδοκρινολογίας, Διατροφής και Μεταβολισμού, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διακρίσεις, κοινωνικός αποκλεισμός και σοβαρά νοσήματα συνδέονται με τη παχυσαρκία, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και οι καρδιαγγειακές επιπλοκές, αλλά και η αποφρακτική άπνοια ύπνου, μορφές καρκίνου, ψυχικές παθήσεις και η οστεοαρθρίτιδα. Οι καταβολές όλων αυτών των επιπλοκών ξεκινούν από την παιδική και την εφηβική παχυσαρκία, η οποία επιπλέον συχνά επιφέρει χαμηλή αυτοεκτίμηση, εκτεταμένο στιγματισμό και επηρεάζει τις σχολικές επιδόσεις.

Γενετικές καταβολές, επιγενετικές μεταβολές, ενδοκρινικές διαταραχές, διατροφικές επιλογές και συμπεριφορές, ψυχολογικές διαταραχές και μειωμένη σωματική δραστηριότητα είναι σημαντικοί παράγοντες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας, αλλά και προσδιορίζουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιομεταβολικών επιπλοκών σε έναν παχύσαρκο.

Ο ρόλος της διατροφής
Η διατροφή παίζει κυρίαρχο ρόλο, πόσο μάλλον που μπορεί να τροποποιηθεί και να προσαρμοστεί με τρόπο που να επιτύχουμε απώλεια βάρους, αλλά και να δράσουμε προληπτικά για να εμποδίσουμε την ανάπτυξη παχυσαρκίας. Η ποιότητα της διατροφής μπορεί να βελτιωθεί με τη μείωση στην κατανάλωση πυκνών ενεργειακά τροφίμων, όπως αυτά με μεγάλη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και σάκχαρα, με παράλληλη αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών (π.χ. φρούτα, λαχανικά).

Κατά συνέπεια, η διατροφική παρέμβαση είναι απαραίτητο συμπλήρωμα οποιουδήποτε προγράμματος αλλαγής του τρόπου ζωής και πρόληψης της παχυσαρκίας, αλλά και όλων των διαθέσιμων φαρμακευτικών και χειρουργικών παρεμβάσεων για απώλεια βάρους.

Η επιλογή της μεσογειακής διατροφής είναι αποδεδειγμένα η καλύτερη πρόληψη και παρέμβαση όχι μόνο γιατί δεν υστερεί καθόλου σε αποτελεσματικότητα όσον αφορά την απώλεια και τη διατήρηση του βάρους, αλλά και γιατί έχει σημαντικές αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες, λόγω των πλούσιων ευεργετικών μικροσυστατικών της και της χρήσης του ελαιόλαδου. Επιπλέον, η μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι μειώνει σημαντικά το ενδοκοιλιακό λίπος και τον κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακών επιπλοκών.

Γενική προσπάθεια
Πέρα όμως από τις διατροφικές μας επιλογές, για να κάμψουμε και να αναστρέψουμε την πορεία της επιδημίας της παχυσαρκίας πρέπει να αυξήσουμε την καθημερινή μας σωματική δραστηριότητα – περπάτημα για το σχολείο και τη δουλειά, προτίμηση στις σκάλες, περισσότερες αθλητικές δραστηριότητες, λιγότερη τηλεόραση.

Αυτή η προσπάθεια δεν αφορά μόνο τα άτομα και τους πολίτες, αλλά και τα κράτη και τις πολιτικές τους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστά σε όλα τα κράτη την υιοθέτηση πολιτικών που μειώνουν τη χρήση των trans λιπαρών και την αντικατάστασή τους από πολυακόρεστα λιπαρά, ενώ προάγουν και την ενημέρωση των πολιτών για τη σημασία της υγιεινής διατροφής και της σωματικής δραστηριότητας. Σε αυτήν τη προσπάθεια απαιτείται κινητοποίηση και συμμετοχή όλων των φορέων της κοινωνίας, της κυβέρνησης, των δήμων, των σχολείων, των βιομηχανιών τροφίμων, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των παρόχων υγείας, της οικογένειας και του καθενός ατόμου ξεχωριστά.

Μάιος 2017