Το εμβόλιο της γρίπης

Τα εμβόλια αποτελούν ασπίδα στην άμυνα του οργανισμού μας και όμως στη χώρα μας η εμβολιαστική κάλυψη αφορά λιγότερο από το 10%, ενώ θα έπρεπε να υπερβαίνει το 70% και να φτάνει το 100% στους ασθενείς υψηλού κινδύνου και στους επαγγελματίες υγείας.

Μας ενημερώνει η Καθ. Ελένη Γιαμαρέλλου, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Δ/ντρια ΣΤ’ Παθολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ 

Γιατί πρέπει να εμβολιάζονται οι ενήλικες; 
Ορισμένα εμβόλια που χορηγούνται στη παιδική ηλικία αφήνουν ισόβια ανοσία (π.χ. πολιομυελίτιδα). Όμως, η ανοσία έναντι κάποιων άλλων μικροβίων εξασθενεί με την ηλικία και χρειάζεται αναμνηστική δόση (π.χ. τέτανος, διφθερίτιδα, κοκκύτης).

Παράλληλα, κάποια εμβόλια δεν υπήρχαν όταν οι σημερινοί ενήλικες ήταν παιδιά (π.χ. ανεμευλογιάς, πνευμονιοκόκκου) εξάλλου όταν υπερβούν τα 60 χρόνια οι ενήλικες, είναι πιο ευπαθείς σε ορισμένες λοιμώξεις, όπως η γρίπη και οι λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο. Επιπλέον, αυξάνονται συνεχώς οι ευπαθείς ομάδες ασθενών (ομάδες υψηλού κινδύνου, δεν λειτουργεί η άμυνα: καρκίνος, λευχαιμία, φάρμακα, κορτιζόνη) καθώς και η δεξαμενή των ανεμβολιάστων κατά την παιδική ηλικία (μετακινούμενοι πληθυσμοί, οικονομικοί μετανάστες, πρόσφυγες).

Οι αριθμοί δείχνουν: 

• 1,6 εκ. άνθρωποι συνολικά κάθε χρόνο στον κόσμο καταλήγουν από ασθένειες που προκαλούνται από τον πνευμονιόκοκκο, εκ των οποίων περίπου 800.000 είναι παιδιά κάτω των 5 ετών. 
• Ο πνευμονιόκοκκος είναι η πιο συχνή αιτία πνευμονίας, ενώ παράλληλα αποτελεί την κύρια αιτία θανατηφόρου μηνιγγίτιδας
• 6 – 40% σήμερα πεθαίνουν από πνευμονία που προκαλεί ο πνευμονιόκοκκος όταν το μικρόβιο εισχωρήσει στο αίμα τους 
• 10πλάσια πιθανότητα εισόδου στο νοσοκομείο και 4πλάσια πιθανότητα εισόδου στη ΜΕΘ, για τις ανεμβολίαστες για τη γρίπη εγκύους 

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται για τη γρίπη;

• Άτομα άνω των 60 ετών
• Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό
• Αυτοί που φροντίζουν παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή άτομα υψηλού κινδύνου όταν δεν μπορούν να εμβολιαστούν, ώστε να τα προστατεύσουν
• Όλοι οι καπνιστές 
• Άτομα υψηλού κινδύνου:
  1) Άτομα με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή άσθμα, χρόνια καρδιακά, νεφρικά και ηπατικά νοσήματα
  2) Ασθενείς με μειωμένη άμυνα (λόγω υποκείμενης κακοήθειας, λήψης κορτιζόνης και άλλων αντινεοπλασματικών φαρμάκων, ακτινοβολιών)
  3) Άτομα με δρεπανοκυτταρική νόσο και σπληνεκτομή
  4) Οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη
  5) Έγκυες οποιουδήποτε 3μήνου
  6) Παιδιά που παίρνουν χρονίως ασπιρίνη
  7) Κλειστοί πληθυσμοί
  8) Παχύσαρκοι

Υπάρχουν αντενδείξεις για τα εμβόλια;
Υπάρχουν λανθασμένες δοξασίες για τα εμβόλια γενικά ώστε να δημιουργούνται και λανθασμένες εντυπώσεις και φόβοι με αποτέλεσμα τη χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη. Δεν πρέπει όμως να φοβόμαστε τα εμβόλιο και ειδικότερα το εμβόλιο της γρίπης γιατί είναι εξαιρετικά ασφαλές.

Οι μοναδικές αντενδείξεις εμβολιασμού αφορούν τις παρακάτω ομάδες:

1. Άτομα αλλεργικά στα αυγά, γεγονός εξαιρετικά σπάνιο 
2. Άτομα με ειδικές παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος

Εμβολιασμός & Παραπληροφόρηση
Το φαινόμενο του αντιεμβολιαστικού παρασκηνίου δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο. Ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, προ 2 ετών εκδηλώθηκε σε Γερμανία, Ιταλία και Ελβετία επιδημία ιλαράς, που οδήγησε 35 ανθρώπους στο θάνατο και περίπου 10.000 στην εντατική – και η ιλαρά είναι ένα από τα πιο ελαφρά νοσήματα.

Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι τα εμβόλια είναι βλαβερά και επομένως δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Θεωρούν ότι προκαλούν αυτισμό και άλλα νοσήματα, ότι αδυνατίζουν την άμυνά του οργανισμού μας και μας γεμίζουν με βλαβερές τοξίνες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αριθμός των ανεμβολίαστων ατόμων κυρίως των παιδιών.

Ο Βρετανός γαστρεντερολόγος Andrew Wakefield (59 ετών σήμερα) δημοσίευσε το 1998 μελέτη στο καλύτερο Ευρωπαϊκό Ιατρικό Περιοδικό Lancet, με την οποία επιχείρησε να συνδέσει το τριπλό εμβόλιο ιλαράς- παρωτίτιδας – ερυθράς, το πασίγνωστο MMR, με τον αυτισμό εξαιτίας του Wakefield. Την τελευταία δεκαετία πραγματοποιήθηκαν πολλές μελέτες για να διευκρινιστεί η συσχέτιση των εμβολίων γενικά και του αυτισμού.

Οι επιδημιολογικές μελέτες λοιπόν είναι απολύτως ξεκάθαρες: σε ένα τεράστιο δείγμα 20.000.000 παιδιών δεν βρέθηκε η παραμικρή σχέση μεταξύ του τριπλού εμβολίου, ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας και του αυτισμού…

Το περιοδικό Lancet απέσυρε οριστικά τη δημοσίευση το 2000 και συγχρόνως αφαιρέθηκε η άδεια ασκήσεως της ιατρικής από τον Andrew Wakefield. Λεπτομερής έρευνα απέδειξε ότι τα δεδομένα που χρησιμοποίησε ο Wakefield δεν ήταν αληθινά, αφού συνεργάστηκε με Ασφαλιστικές Εταιρείες προκειμένου να κερδίσουν χρήματα και οι δύο.

Συχνές ερωτήσεις

2) Είναι ασφαλές για μια έγκυο γυναίκα να κάνει αυτά τα εμβόλια;
Είναι απόλυτα ασφαλές. Ιδιαίτερα αν δεν εμβολιαστεί για τη γρίπη μια έγκυος έχει 4πλάσια πιθανότητα να νοσηλευτεί σε μονάδα εντατικής θεραπείας λόγω επιπλοκών της γρίπης θέτοντας σε κίνδυνο και τη ζωή της και του μωρού της. Ο εμβολιασμός της εγκύου θα προστατεύσει όχι μόνο την ίδια και το έμβρυο από τη Γρίπη, αλλά με τα αντισώματα που δημιουργεί το εμβόλιο θα προστατεύσει και το Νεογέννητο επί 6μηνο… αφού κανένα αντιγριπικό εμβόλιο δεν επιτρέπεται να δοθεί σε βρέφη μικρότερα των 6 μηνών, διότι σ’ αυτή την ηλικία δεν είναι δραστικό!

3) Κάθε πότε πρέπει να γίνεται το εμβόλιο της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου;
Το εμβόλιο της γρίπης πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Ο ιδανικός μήνας είναι ο Νοέμβριος γιατί στην Ελλάδα καθυστερεί να αρχίσει το κρύο με αποτέλεσμα να έχουμε κρούσματα γρίπης ακόμα και τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο. Δεδομένου ότι το εμβόλιο της γρίπης έχει αποτελεσματικότητα που διαρκεί 6 μήνες, είναι καλύτερα να γίνεται το Νοέμβριο. Όσον αφορά στο εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου μία μόνο δόση εφάπαξ του καινούριου 13δύναμου εμβολίου (Prevenar-13), αρκεί και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή του χρόνου αλλά τουλάχιστον με διαφορά ενός μήνα από το εμβόλιο της γρίπης. 

4) Από τι ακριβώς προφυλάσσει το εμβόλιο του Πνευμονιόκοκκου; 
Από ένα επικίνδυνο μικρόβιο, τον Πνευμονιόκοκκο, που προκαλεί μεταξύ άλλων βαρύτατες πνευμονίες και μηνιγγίτιδα. Κάνοντας το εμβόλιο μειώνεται ο κίνδυνος να νοσήσει κανείς και γλιτώνει από τον κίνδυνο επιπλοκών σε ποσοστό περίπου 80%. Γι’ αυτό είναι υποχρεωτικό να γίνεται εκτός από τα παιδιά άνω των δύο μηνών και στις ομάδες υψηλού κινδύνου που προανέφερθηκαν.

5) Αν κάποιος έχει εμβολιαστεί με το παλιό εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο;
Το προηγούμενο εμβόλιο ήταν το 23δύναμο το οποίο αν κάποιος το έχει κάνει, πρέπει να κάνει και το νέο, το 13δύναμο (αφού έχει περάσει ένας χρόνος από τον προηγούμενο εμβολιασμό). Αν όμως κάποιος για πρώτη φορά εμβολιαστεί με το 13δυναμο πρέπει να κάνει 6 μήνες αργότερα και το 23δυναμο (εάν δεν το έχει κάνει στο παρελθόν) εφόσον ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου ώστε να αυξήσει την προφύλαξη ενάντια των λοιμώξεων που προκαλεί ο πνευμονιόκοκκος.

6) Μπορούν να γίνουν τα δύο εμβόλια γρίπης και πνευμονιόκκοκου μαζί την ίδια μέρα;
Προτιμούμε να τα κάνουμε με απόσταση ενός μήνα μεταξύ τους γιατί έχει διαπιστωθεί ότι έτσι αυξάνει η αποτελεσματικότητά τους. Τα εμβόλια πρέπει να γίνονται βαθιά στον δελτοειδή μυ και όχι υποδόρια.

7) Είναι λάθος να παίρνουμε αντιβιοτικά για τις ιώσεις ή ακόμα και για τη γρίπη;
Δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνουμε αντιβιοτικά για λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς. Είναι εντελώς άχρηστα αφού όλοι οι ιοί είναι ανθεκτικοί στα αντιβιοτικά! Οι περισσότερες από τις λοιμώξεις που μας συμβαίνουν, όπως ωτίτιδα, βρογχίτιδα, ιγμορίτιδα και το «κοινό κρυολόγημα» που εκδηλώνεται με βήχα, συνάχι, πονόλαιμο, πόνο στους μύες, στα κόκκαλα και πυρετό, είναι ιώσεις που θεραπεύονται από μόνες τους μέσα σε σύντομο διάστημα δηλαδή σε τρεις περίπου ημέρες. Αν λοιπόν κάποιος πάρει αντιβιοτικά το διάστημα αυτό νομίζει ότι τον θεράπευσαν ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει αφού οι ιώσεις θεραπεύονται από μόνες τους.

Τα αντιβιοτικά όμως είναι απαραίτητα μόνο για τις βακτηριακές λοιμώξεις τις οποίες θα διαγνώσει ο γιατρός. Όταν παίρνουμε αντιβιοτικά για τις ιώσεις το μόνο που καταφέρνουμε είναι να δημιουργούνται μικρόβια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά ενώ συγχρόνως δεν προλαβαίνουμε τις μικροβιακές επιπλοκές. Και μάλιστα αυτό δεν ισχύει μόνο για τα άτομα που παίρνουν αντιβιοτικά αλλά και για τα άτομα του κοινωνικού του περίγυρου του που διασπείρουν τα ανθεκτικά μικρόβια και «μολύνουν» και αυτούς που δεν έχουν πάρει αντιβιοτικά!

Πρέπει να τονιστεί ότι έχει επισήμως ανακοινωθεί από τους αρμόδιους φορείς ότι έχει φτάσει πλέον το «Τέλος των Αντιβιοτικών» δηλαδή δεν πρόκειται να κυκλοφορήσουν τουλάχιστον για μια 10-15ετία αντιβιοτικά δραστικά στα ανθεκτικά μικρόβια. Όταν όμως σταματήσει η άχρηστη και άσκοπη υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών για τις ιώσεις, τότε τα μικρόβια ξαναγίνονται ευαίσθητα στα αντιβιοτικά για να χρησιμοποιηθούν πια με πετυχημένο θεραπευτικό αποτέλεσμα σε όσους πραγματικά τα χρειάζονται.

8) Γιατί πρέπει να εμβολιάζονται οι επαγγελματίες υγείας;
Γιατί είναι αυτονόητο ότι το προσωπικό που ασχολείται με τη φροντίδα των ασθενών, νοσηλευόμενων και μη, θα εκτεθεί σε κινδύνους ώστε να επιβάλλεται η προστασία του. Συγχρόνων πρέπει να προστατευτούν και οι νοσηλευόμενοι ασθενείς, οι οποίο συχνά είναι εξαιρετικά ευάλωτοι εάν νοσήσουν από γρίπη που θα τους μεταδώσουν αυτοί που τους φροντίζουν είτε γιατί είναι ήδη ασθενείς είτε γιατί βρίσκονται στο στάδιο επώασης της γρίπης όμως αφού και στις δυο περιπτώσεις οι Επαγγελματίες Υγείας μπορεί να μεταδώσουν τη γρίπη.

Διαβάστε ακόμα: