Μυοσκελετικές Παθήσεις: Οι φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης

Οι μυοσκελετικές είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία παθήσεων, που, πλην όλων των άλλων, υποβαθμίζουν σημαντικά και την ποιότητα ζωής των πασχόντων. Για τη θεραπεία τους υπάρχουν διάφορα μέσα, κάποια εκ των οποίων χαρακτηρίζονται «φυσικά». Ποια είναι αυτά και σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυνται;

Γράφει ο
Ευάγγελος Μαναός
FEBPRM, Φυσίατρος, Διευθυντής Τμήματος Φυσικής & Ιατρικής Αποκατάστασης ΥΓΕΙΑ

Αν υπάρχει μια κατηγορία παθήσεων που ταλαιπωρεί σε καθημερινή βάση τους πάσχοντες από αυτές και περιορίζει τη λειτουργικότητά τους, αυτή είναι η ομάδα των πάσης φύσεως μυοσκελετικών παθήσεων. Αυτές ποικίλλουν και μπορεί να αφορούν αυχεναλγίες, οσφυαλγίες, αρθροπάθειες και αρθρίτιδες, δύσκαμπτες αρθρώσεις, νευραλγίες, νευρινώματα, τενοντίτιδες, κακώσεις συνδέσμων, ασβεστώσεις μυών και τενόντων, μυϊκές θλάσεις, θυλακίτιδες, επικονδυλίτιδες.

Στο πλαίσιο της αποκατάστασης αυτών των καταστάσεων εφαρμόζονται διάφορα, όπως λέμε, «φυσικά μέσα», τα οποία έχουν συγκεκριμένες ενδείξεις και εφαρμόζονται κατά περίπτωση προς ανακούφιση των συμπτωμάτων που προκαλούν αυτού του είδους οι παθήσεις. Αναλυτικά εφαρμόζονται:

Κινησιοθεραπεία: Εφαρμογή κινήσεων, απαραίτητων για τη διατήρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων (ελαστικότητα μυών, τενόντων, συνδέσμων και αρθρικού θυλάκου), όπως και για τη διατήρηση τοπικά της κυκλοφορίας του αίματος και της λέμφου. Διακρίνονται σε παθητικές, ενεργητικές, ενεργοπαθητικές (υποβοηθούμενες) και ενεργητικές με αντίσταση.
Παθητική είναι η κίνηση που πραγματοποιείται χωρίς τη συμμετοχή του ασθενούς (από το φυσικοθεραπευτή). Ενεργητική είναι η κίνηση που εκτελούν οι μύες με δική τους δράση και χωρίς τη συμμετοχή άλλης εξωτερικής δύναμης. Σκοπός της ενεργητικής κίνησης είναι η αύξηση της δύναμης και της αντοχής των μυών.
Η ενεργητική κίνηση εξασφαλίζει την καλή λειτουργία των αρθρώσεων και βελτιώνει τον συντονισμό των κινήσεων. Στην ενεργητική κίνηση ανήκουν η μειομετρική, η πλειομετρική και η ισομετρική συστολή. Κατά την ισομετρική συστολή αναπτύσσεται τάση χωρίς το μήκος του μυός να παρουσιάζει αξιόλογη μεταβολή. Έχει καλά αποτελέσματα στην ορθοπεδική, δυναμώνοντας τους μυς χωρίς επιπτώσεις από την κίνηση στην τραυματισμένη ή χειρουργημένη άρθρωση. Επίσης βοηθά ως μυϊκή αντλία για τη φλεβική επιστροφή του αίματος.
Ενεργοπαθητική (υποβοηθούμενη) κίνηση είναι η κίνηση που εκτελείται από τη δράση των μυών και υποβοηθείται από το φυσικοθεραπευτή με σκοπό την ολοκλήρωσή της.
Στην ενεργητική κίνηση με αντίσταση κατά την εκτέλεση της κίνησης παρεμβάλλεται εξωτερική αντίσταση είτε από το φυσικοθεραπευτή είτε με βάρη και λάστιχα. Βασικός σκοπός της ενεργητικής κίνησης με αντίσταση είναι η αύξηση της μυϊκής δύναμης, καθώς και το μέγεθος της μάζας του μυός.
Μάλαξη: Χειρισμοί, πλήξεις και δονήσεις μέσω των οποίων προκαλείται αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος, προσφορά θρεπτικών ουσιών και απομάκρυνση των επιβλαβών ουσιών (προϊόντα καύσεων). Επίσης χρησιμοποιείται για χαλάρωση μυϊκού σπασμού, λύση συμφύσεων μεταξύ μυών και περιτονιών, όπως και λύση συμφύσεων μεταξύ δέρματος και υποδορίου ιστού. Αντενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου η θερμοκρασία του σώματος είναι άνω των 38οC από οποιαδήποτε αιτία, γενικά σε δερματικές νόσους, σε φλεγμονώδεις περιοχές ιδιαίτερα στο οξύ στάδιο, σε ανοικτά ή πρόσφατα επουλωμένα τραύματα και εγκαύματα, όπως και σε ορισμένες αγγειακές καταστάσεις, π.χ. πρόσφατη θρόμβωση.
Ηλεκτροθεραπεία: Εφαρμογή ηλεκτρικής ενέργειας για θεραπευτικούς σκοπούς. Υπάρχει το γαλβανικό ρεύμα, η ιοντοφόρεση, τα παλμικά ή διακοπτόμενα συνεχή ρεύματα, τα εναλλασσόμενα ρεύματα, ο διαδερμικός ηλεκτρικός νευρικός ερεθισμός (TENS).
Διαθερμία: Θεραπευτική μέθοδος που στοχεύει στη θέρμανση των βαθύτερων ιστών μέσω ηλεκτρικής και ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας που μετατρέπεται μέσα στο σώμα σε θερμότητα.
Υπέρηχα: Ηχητικές ταλαντώσεις με συχνότητα πάνω από 20 KHZ.
Laser: Τεχνητή ακτινοβολία με συμπυκνωμένη δέσμη φωτός.
Μυοσκελετικό Laser HILT: Μορφή Laser υψηλής ισχύος (3 kW). Παρέχει ισχυρή αναλγητική και αντιφλεγμονώδη δράση ακόμα και βαθιά κάτω από την επιδερμίδα. To Laser HILT όχι μόνο είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη θεραπεία των εκφυλιστικών και χρονίων φλεγμονών στους τένοντες, αλλά είναι σε θέση και να οδηγήσει επαρκή ποσότητα ενέργειας σε βάθος, στην επιφάνεια των αρθρώσεων και να ευνοήσει τη θρέψη των χόνδρων (ανάπλαση των ιστών), π.χ. τους χόνδρους του γόνατος.
Θερμά επιθέματα: Επιφανειακή μορφή θερμότητας στην οποία η θερμοκρασία του νερού στη συσκευή θερμών επιθεμάτων είναι 72-74OC περίπου.
Δινόλουτρο: Επιπολής θεραπευτικό μέσο που με τη βοήθεια σχηματιζόμενης δίνης ανακουφίζει οξείες, υποξείες και χρόνιες τραυματικές ή φλεγμονώδεις καταστάσεις.
Κρυοθεραπεία: Χρησιμοποίηση της χαμηλής θερμοκρασίας τοπικά ως αντιφλεγμονώδες μέσο (ψυχρά επιθέματα).