Η δίαιτα μετά από εγχείρηση καρδιάς

Η σωστή δίαιτα μετά από εγχειρήσεις καρδιάς αποτελεί αναγκαία επιλογή εάν ο ασθενής θέλει να αποκαταστήσει την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού του.

Γράφει ο
Στρατής Παττακός
Καρδιοχειρουργός 
Διευθυντής Β’ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Από την αρχή θα πρέπει να τονιστεί ότι η δίαιτα πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Όπως το κάθε ένδυμα είναι προσαρμοσμένο στον σωματότυπο αυτού που το φορά, έτσι και η δίαιτα πρέπει να είναι σύμφωνη με τα μέτρα και τα δεδομένα κάθε ασθενή ξεχωριστά.

Πρέπει να είναι κατανοητό ότι για να συστήσουμε την κατάλληλη δίαιτα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη:

1. Τα δεδομένα του ασθενούς που έχουν σχέση με το σωματότυπο και τα εργαστηριακά δεδομένα ενός εκάστου. Ο παχύσαρκος διαβητικός υπάλληλος γραφείου έχει διαφορετικές τροφικές ανάγκες από τον λιπόσαρκο οικοδόμο, τον οποίο έφερε στο χειρουργείο το κάπνισμα μόνο.
2. Το είδος της εγχείρησης. Άλλα τα δεδομένα της βαλβιδικής καρδιοπάθειας και άλλα τα δεδομένα της ισχαιμικής καρδιοπάθειας.
3. Ο βαθμός της καρδιακής ανεπάρκειας, που εκφράζεται με το κλάσμα εξώθησης.
4. Η ηλικία και οι συνυπάρχουσες νόσοι.

Θα μπορούσε κάποιος να αριθμήσει πολλά δεδομένα. Για να μπορέσουμε όμως να είμαστε σύντομοι θα συνοψίσουμε το θέμα σε δύο κατηγορίες ασθενών.

1.Μετά από εγχείρηση αορτοστεφανίας παράκαμψης (by pass)

Η εγχείρηση αυτή γίνεται σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο, η οποία δεν είναι τίποτα περισσότερο από την απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών συνεπεία αθηρωματικών βλαβών. Αυτό που είναι σημαντικό στο διαιτητικό προγραμματισμό του ασθενούς είναι τα ακόλουθα στοιχεία:

1. Παχυσαρκία: Είναι εμφανές ότι εδώ προέχει η μείωση των θερμίδων και η αύξηση της δραστηριότητας. Η αποφυγή των τροφών με υψηλά ποσοστά ζάχαρης και λίπους είναι πρωταρχικό. Τροφή που έχει σαν βάση την πρωτεΐνη και τα λαχανικά είναι ιδεώδης. Η επίσκεψη σε διαιτολόγο είναι πρωταρχική συμβουλή ιδίως σε ασθενείς με σημαντική αύξηση βάρους. Από χρόνια έχει επισημανθεί ότι η αύξηση της κοιλιακής περιμέτρου (ζώνης) αποτελεί έναν ανεξάρτητο επιβαρυντικό παράγοντα με το γνωστό τίτλο «μεταβολικό σύνδρομο».
2. Διαβήτης: Η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη είναι όχι μόνο βασικό στοιχείο που οδηγεί στη στεφανιαία νόσο, αλλά και μετεγχειρητικός κίνδυνος απειλής των μοσχευμάτων. Εδώ η παρουσία των διαβητολόγων είναι απολύτως απαραίτητη. Οι «βιβλικές» νηστείες την παραμονή των εργαστηριακών εξετάσεων και τα πάρτι… σοκολατίνας και γαλακτομπούρεκου αργότερα, μόνο συσκότιση προκαλούν. Το ίδιο επιβλαβής είναι και η θεώρηση ότι «λίγο ζάχαρο» είναι αθώο. Αυστηρή παρακολούθηση από διαβητολόγο, λοιπόν. Η βασική οδηγία αποφυγής γλυκισμάτων, αμύλου και γενικά τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες είναι κατάλληλη για όλους.
3. Χοληστερίνη: Η σωστή ανάλυση της τιμής της χοληστερίνης από ειδικό καρδιολόγο και η κατάλληλη δίαιτα είναι τόσο βασικά όσο και η απόφαση για συμπληρωματική φαρμακευτική αγωγή. Η χοληστερίνη είναι απαραίτητη λιπαρή ουσία που συναντάται ως συστατικό σε τροφές με ζωικό λίπος. Τα λίπη γενικά είναι πηγές ενέργειας και συναντώνται σε τρεις μορφές: πολυακόρεστα, μονοακόρεστα, κορεσμένα. Η παρουσία χοληστερόλης στο αίμα, καθώς και κορεσμένων λιπαρών, αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού αθηρωματικών πλακών, δηλαδή της στεφανιαίας νόσου. Γενικά το ποσοστό λίπους δεν πρέπει να υπερβαίνει το 30% όλων των ημερησίως προσλαμβανομένων θερμίδων. Με την αύξηση των πολυακόρεστων λιπαρών που προσλαμβάνουμε, μπορούμε να μειώσουμε την πρόσληψη των κορεσμένων σε λιγότερο από το 10% του συνόλου.

Τρόφιμα πλούσια σε χοληστερίνη και κορεσμένα λιπαρά είναι:

• Ζωικές τροφές (συκώτι, σαλάμι, κρόκος αυγού, γάλα, βούτυρο, κρέμα, τυρί).
• Φυτικές τροφές (ανανάς, κακάο, χουρμάδες).
• Τηγανητά

Τρόφιμα πλούσια σε πολυακόρεστα λιπη είναι:

• Άπαχο κρέας.
• Γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά ή αποβουτυρωμένο γάλα.
• Σολομός, σαρδέλα, τόνος.

Σε γενικές γραμμές μετά από εγχείρηση By pass προτείνεται:

• Αύξηση βαδίσματος – άσκησης.
• Υγιεινή διατροφή χαμηλή σε σάκχαρο και λίπος.
• Διατήρηση σωστού σωματικού βάρους.
• Διακοπή καπνίσματος.

2. Μετά από εγχειρήσεις που αφορούν βαλβιδοπάθειες

Και εδώ ισχύουν όλα όσα αναφέραμε για τη στεφανιαία νόσο. Επιπλέον η καρδιά με βαλβιδοπάθεια έχει φτάσει σε οριακό δείκτη απόδοσης και αυτό εύκολα επιδεινώνεται με τη φόρτωση άλατος και την κατακράτηση υγρών. Έτσι, λοιπόν, ο σοβαρός περιορισμός άλατος είναι βασική οδηγία, η οποία πολλές φορές συνεπικουρείται από διουρητική αγωγή.

Είναι γνωστές οι τροφές που είναι «φορτωμένες» με αλάτι και πρέπει να αποφεύγονται:

• Παστά, λουκάνικα, αλλαντικά, αλατισμένοι χυμοί (V-8), καπνιστά ψαρικά, μπέικον.
• Τουρσιά, τοματοχυμοί, σάλτσες, pretzels.
• Πατατάκια, γαριδάκια, ελιές σε συντήρηση αλατιού.
• Σούπες (ιδίως κονσέρβας), κινέζικη διατροφή πλούσια σε MSG (Monosodium Glutamate).

Σε γενικές γραμμές:

• Τροφές πλούσιες σε λαχανικά και φρούτα είναι προτιμότερες των συνθετικών, κονσερβοποιημένων και διατηρημένων.
• Ψάρι και κοτόπουλο είναι ιδανική τροφή για πρωτεΐνη.
• Δημητριακά και άλευρα ολικής άλεσης σε ψωμί και μακαρόνια είναι καλές πηγές σωστών σακχάρων.
• Η ελάττωση του λίπους και του κρέατος είναι επιτακτικές.
• Διακοπή καπνίσματος και μετριασμός της λήψης οινοπνεύματος αποτελούν άριστη οδηγία για μακροζωία.

Ιούλιος, 2016