Κάπνισμα: ο απόλυτος εχθρός

Το 22% του πληθυσμού της Γης είναι καπνιστές. Έξι εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω του καπνίσματος. Από αυτούς, οι 600.000 πεθαίνουν λόγω του παθητικού καπνίσματος.

Γράφει η
Αικατερίνη Οικονόμου
Πνευμονολόγος – Εντατικολόγος
Πνευμονολογική Ομάδα
Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος ΥΓΕΙΑ

Τον προηγούμενο αιώνα δεν ήταν γνωστή η σχέση του καπνίσματος με τον πιο συχνό καρκίνο του ανθρώπου, του καρκίνου του πνεύμονα, που πριν από την εξάπλωση του καπνίσματος ήταν μια σπάνια νόσος.

Σήμερα έχει ευρέως μελετηθεί η σχέση του καπνίσματος όχι μόνο με τον καρκίνο, αλλά και με άλλες συχνές χρόνιες νόσους, όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Παρότι τα ποσοστά των καπνιστών σε παγκόσμιο επίπεδο φαίνεται να μειώνονται, υπάρχουν περιοχές όπως η Ανατολική Μεσόγειος και η Αφρική, όπου η αύξηση είναι αλματώδης, ιδίως στους νέους.

Το κάπνισμα είναι μια νόσος που ξεκινά στην παιδική-εφηβική ηλικία, μια και κάθε μέρα 3.000 παιδιά ηλικίας 11-18 ετών θα πειραματιστούν με το πρώτο τους τσιγάρο. Έτσι, άλλωστε, το μεγαλύτερο ποσοστό των ενηλίκων ξεκινά το κάπνισμα. Ο βαθμός εξάρτησης από την εθιστική ουσία νικοτίνη, αλλά και άλλοι κοινωνικοί και ψυχικοί παράγοντες θα δυσκολέψουν αργότερα τον συστηματικό καπνιστή στην ενήλικη ζωή να διακόψει το κάπνισμα. Παρότι ο καπνιστής θα βιώνει τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία του και θα επιθυμεί να μην καπνίζει, μπορεί να χρειαστεί εξειδικευμένη βοήθεια από ειδικούς για να πετύχει τη διακοπή.

Είναι ωστόσο σύνηθες να υποτροπιάζει μετά από μια περίοδο αποχής και να χρειάζεται νέα προσπάθεια. Πολυάριθμα κέντρα διακοπής καπνίσματος ή γραμμές βοήθειας έχουν δημιουργηθεί για να υποστηρίξουν τον καπνιστή να απεξαρτηθεί από το τσιγάρο. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται βασίζονται στην αλλαγή συμπεριφοράς επιλέγοντας εναλλακτικούς τρόπους επιβράβευσης και ευχαρίστησης, και στη φαρμακοθεραπεία.

Στάση ζωής

Η ανάγκη περιορισμού της επιδημίας του καπνίσματος οδήγησε τις κυβερνήσεις των διαφόρων χωρών να λάβουν ποικίλα μέτρα, όπως είναι η αναγραφή στα πακέτα των τσιγάρων των κινδύνων που προκαλεί το κάπνισμα με ειδικό φωτογραφικό υλικό, η αύξηση της φορολογίας, η απαγόρευση των διαφημίσεων, ο περιορισμός πώλησης παράνομου καπνού.

Όλο και περισσότερες προσπάθειες γίνονται για την υπεράσπιση του δικαιώματος των ανθρώπων να εισπνέουν καθαρό αέρα, απαλλαγμένο από βλαβερές ουσίες.

Θα πρέπει, ωστόσο, να αναγνωρίσουμε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκεται υπό το κράτος διαφόρων απειλών που του προκαλούν έντονο άγχος ή κατάθλιψη, καταστάσεις που έχουν συνδεθεί με ιδιαίτερη δυσκολία αποδέσμευσης από το κάπνισμα. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η αντιμετώπιση του καπνίσματος θα πρέπει να είναι ολιστική, να περιλαμβάνει θεραπεία σώματος και νου, μακροχρόνια και συστηματική.

Ακόμη, φαίνεται ότι μια νέα φιλοσοφία ζωής θα πρέπει να εμπνέει τους νέους, τέτοια που θα τους αποτρέπει να γίνουν θύματα και θα τους βοηθήσει να αντισταθούν έγκαιρα ώστε να γλιτώσουν από τις επιπτώσεις του καπνίσματος στη ζωή τους.

Οι γηραιότεροι ας σταθούν δίπλα στους νεότερους και όλοι μαζί ας προσπαθήσουν να περιφρουρήσουν ένα από τα μεγαλύτερα αγαθά του ανθρώπου, την υγεία.

Μάιος, 2017