Υπερηχο-Παναρτηριογραφία TRIPLEX αγγείων

Η Υπερηχογραφική εξέταση, των αρτηριών ολοκλήρου του ανθρωπίνου σώματος γίνεται ανώδυνα, αναίμακτα και δεν απαιτεί την παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο.

Γράφει ο
Νικόλαος Παγκράτης
Αγγειοχειρουργός ΥΓΕΙΑ

Η εξέταση ενδείκνυται σε ασθενείς με συμπτώματα ισχαιμίας, σε άτομα με ασυμπτωματικά τραχηλικά φυσήματα ή σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων, όπως υποψήφιους για παράκαμψη (bypass) στεφανιαίων ή περιφερικών αγγείων, αορτής, λαγονίων.

Η παναρτηριογραφία (εικ.1) περιλαμβάνει τον έλεγχο όλων σχεδόν των αρτηριών του ανθρώπου και κυρίως:

των ενδοκρανιακών αρτηριακών στελεχών: της προσθίας της μέσης, της οπισθίας και της βασικής εγκεφαλικής αρτηρίας.
των εξωκρανιακών αρτηριακών στελεχών του τραχήλου: της κοινής της έξω και έσω καρωτίδος και σπονδυλικής αρτηρίας,
της κοιλιακής αορτής, του διχασμού της κοιλιακής αορτής, των λαγονίων αρτηριών, μηριαίων και ιγνυακών αρτηριών.

Η εξέταση περιλαμβάνει επίσης τον υπολογισμό του δείκτη πιέσεως σφυρών, που είναι ο λόγος της αρτηριακής πιέσεως της ραχιαίας του ποδός αρτηρίας, ή της οπισθίας κνημιαίας αρτηρίας, προς την αρτηριακή πίεση της βραχιονίου αρτηρίας, καθώς και ο έλεγχος των αρτηριών του πέους.

Έλεγχος ενδοκρανιακών αρτηριών

Ο έλεγχος της ενδοκρανιακής κυκλοφορίας γίνεται με Doppler το οποίο διαθέτει Probe των 2 MgHz με τη δυνατότητα να διαπερνά τα οστά της κρανιακής κοιλότητας και να ανιχνεύει τους ενδοκρανιακούς κλάδους.

Οι ενδείξεις για τη μελέτη των ενδοκρανιακών κλάδων είναι κυρίως οι ακόλουθες:

Αξιολόγηση της παραπλεύρου κυκλοφορίας
Εκλογή και έλεγχος της γενομένης θεραπείας
Αποκάλυψη της υψηλής ενδοκρανιακής πιέσεως
Διάγνωση των αρτηριοφλεβικών αλλοιώσεων
Διάγνωση των διαταραχών της αυτορρυθμίσεως
Παρακολούθηση σε μακρύ χρονικό διάστημα
Εκλογή του χρόνου για εγκεφαλοαγγειακή επέμβαση
Συνεχής παρακολούθηση της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας κατά την διάρκεια επεμβάσεως
Μετεγχειρητική παρακολούθηση της εγκεφαλοαγγειακής επεμβάσεως
Έλεγχος για επεμβατική νευροακτινολογία
Έλεγχος του αγγειοσπασμού κατά την αιμορραγία
Εκλογή του χρόνου για αγγειογραφία

TRIPLEX (Color Duplex) εξέταση των καρωτίδων

Η Duplex, Triplex εξέταση δίδει υψηλής ανάλυσης εικόνες σε πραγματικό χρόνο (Real – Time) και έτσι καθιστά δυνατή την ταχεία εξέταση της ανατομίας του αγγείου, την αποκάλυψη και εκτίμηση των αθηρωματικών αλλοιώσεων και την απεικόνιση της υφής και της συνθέσεως της αθηρωματικής πλάκας. (Εικ.2)

Η συμβολή του τμήματος μας στην αγγειολογία αφορά στην περιγραφή και αξιολόγηση της ενδοθηλιακής νόσου των αγγείων, ιδίως του καρωτιδικού συστήματος. (Το πρώτο αγγειολογικό εργαστήριο στην Ελλάδα.) Η αναγνώριση της πρώιμης αθηρωματικής νόσου έχει μεγάλη σημασία για την παρακολούθηση της εξελίξεως της αθηρωματικής νόσου. Η υψηλή ανάλυση της εικόνας δίδει τη δυνατότητα να αποκαλύψουμε υπάρχουσα εξέλκωση στην επιφάνεια της αθηρωματικής πλάκας και ακόμη να εντοπίσουμε αιμορραγία στο εσωτερικό της εξελκωμένης πλάκας.

Η Triplex εξέταση γίνεται ακριβώς όπως και η Duplex εξέταση με τη διαφορά ότι η αιματική ροή στον αυλό του αγγείου απεικονίζεται έγχρωμη. (εικ.3) Θεωρείται πιο αξιόπιστη μέθοδος για να αναδείξει επιθρόμβωση αθηρωματικής πλάκας ή πρόσφατο τοιχωματικό θρόμβο. (εικ.4,5).

Η ακρίβεια της μεθόδου για το καρωτιδικό σύστημα είναι 95-100%.

Μελέτη κοιλιακής αορτής

Η ιδεώδης υπερηχοτομογραφική εξέταση της αορτής συνίσταται στη στατική και Real-time B.mode εξέταση. Η στατική εξέταση συνίσταται στην ολική απεικόνιση της αορτής, καθώς και των ιστών γύρω από αυτήν. Επιτρέπει την ανίχνευση ανευρύσματος ή ανευρυσματικής διατάσεως, τη μέτρηση της ολικής διαμέτρου της αορτής και της διαμέτρου του αυλού αυτής. (εικ.6)

Η κοιλιακή αορτή σε όλη την πορεία της έχει διάμετρο μικρότερη από 2-2,5 εκ. Η ικανοποιητική απεικόνιση των νεφρικών αρτηριών απαιτεί εμπειρία. Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής είναι η πιο κοινή παθολογική κατάσταση και ανευρίσκεται στο 2-3% των ατόμων. Η αρτηριοσκλήρυνση είναι η πιο συχνή αιτία του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής, χωρίς να αποκλείονται και άλλοι αιτιολογικοί παράγοντες, όπως το τραύμα, ή η φλεγμονή. Το 98% των κοιλιακών ανευρυσμάτων είναι σακοειδή ή ελικοειδή και δημιουργούνται κάτω από το επίπεδο των νεφρικών αρτηριών.

Η ασβέστωση της κοιλιακής αορτής, ακτινογραφικά απεικονίζεται μόνο στο 55% των περιπτώσεων, ενώ με τους υπερήχους στο 85-90%.

Έλεγχος λαγονίων, μηριαίων και ιγνυακών αρτηριών

Οι αποφρακτικές αλλοιώσεις των λαγονίων αρτηριών παρουσιάζονται κατά τη στατική ανίχνευση, ενώ η triplex εξέταση παρέχει τη δυνατότητα να καθορίζουμε επακριβώς τις αρτηριοσκληρυντικές αλλοιώσεις και τις διαταραχές της αιματικής ροής. (εικ.7,8). Η ακρίβεια της μεθόδου για τη μηριαία και ιγνυακή αρτηρία είναι 95-100%. Η μηριαία αρτηρία είναι μία προσφιλής περιοχή αθηρωματικών αλλοιώσεων και ανευρυσματικής νόσου.
Με την duplex-triplex εξέταση καθορίζεται επακριβώς η έκταση των αθηρωματικών αλλοιώσεων και οι διαστάσεις του ανευρύσματος της ιγνυακής αρτηρίας.

Η ακρίβεια με την οποία αναδεικνύονται υπερηχογραφικώς οι αλλοιώσεις των αρτηριών, καθιστά τις μεθόδους αυτές ιδανικές για τον συστηματικό προληπτικό έλεγχο ατόμων άνω των 40 ετών. Έτσι, όχι μόνο θα προλάβουμε εγκεφαλικά επεισόδια και ακρωτηριασμούς αλλά θα επέμβουμε προληπτικά παρακολουθώντας την όλη εξέλιξη και αποφεύγοντας τις δυσμενείς συνέπειες. Κάθε ηλικιωμένος άρρωστος ανεξαρτήτως της πάθησης για την οποία παρακολουθείται, μελετάται ή πρόκειται να χειρουργηθεί, θα πρέπει να υποβάλλεται σε πλήρη αγγειολογική εξέταση.

Η εξέταση ενός ασθενούς με τα σύγχρονα μέσα σε πλήρως εξοπλισμένο αγγειοχειρουργικό κέντρο μπορεί να αποκαλύψει ασυμπτωματική αγγειακή βλάβη, όπως στένωση καρωτίδων, στεφανιαία νόσο ή ισχαιμία των κάτω άκρων και ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Η εξέταση είναι εύκολη, ακίνδυνη, γίνεται γρήγορα, απαιτεί μικρή δαπάνη και μπορεί να επαναλαμβάνεται πολλές φορές. Επιπλέον, παρέχει πληροφορίες για την κατάσταση του τοιχώματος του αγγείου (είναι ο μοναδικός τρόπος ελέγχου του τοιχώματος του αγγείου, πλην της ιστολογικής εξέτασης), και δίδει άριστες πληροφορίες για την αιματική ροή (ταχύτητα, στροβιλισμό, κατεύθυνση).

Συμπερασματικά, η υπερηχητική παναρτηριογραφία παρέχει τη δυνατότητα καλύτερης αξιολόγησης των αγγειακών νόσων, αναίμακτα, ανώδυνα και ακίνδυνα και προσφέρει την καλύτερη δυνατή διάγνωση, βασισμένη σε ακριβείς ανατομικές και αιμοδυναμικές πληροφορίες που αφορούν τις αρτηρίες ολοκλήρου του αρτηριακού δένδρου του ανθρωπίνου σώματος.

Βιβλιογραφία

1.Balas,P., Pangrais,N., Panarterial Ultrasonography. A non invasive evaluation of the peripheral arterial system. Inter Angio 1990,9:4-7

2,Yao-Jen Chang, BA; Alexandra J. Golby, BS, et al. Detection of Carotid Stenosis: From NASCET Results to Clinical Practice. Stroke. 1995;26:1325-1328

3.Ferguson GG, Eliasziw M, Barr HW, et al. The North American Symptomatic Carotid Endarterectomy Trial: surgical results in 1415 patients. Stroke. 1999 Sep;30(9):1751-8.

4.Hwang CS, Liao KM, Tegeler CH.J A multiple regression model of combined duplex criteria for detecting threshold carotid stenosis and predicting the exact degree of carotid stenosis. Neuroimaging. 2003 Oct;13(4):324-9.

5.Kliewer MA, Hertzberg BS, Kim DH, et al: Vertebral artery Doppler waveform changes indicating Weak or absent radial and ulnar pulse in the presence of ipsilateral reduced blood pressure (change is >20 mm Hg) when compared to the contralateral arm suggests SSS. Am J Roentgenol 2000 Mar; 174(3): 815-9