Διάγνωση του λεμφοιδήματος με τη χρήση του λεμφοσπινθηρογραφήματος με την τεχνική SPECT/CT

To λεμφοσπινθηρογράφημα είναι μια ελάχιστα επεμβατική, ανώδυνη και αποτελεσματική απεικονιστική μέθοδος στη διάγνωση και παρακολούθηση του λεμφοιδήματος. Το λεμφοίδημα είναι μια κλινική κατάσταση με πολλές φορές καθυστερημένη διάγνωση, γεγονός που οδηγεί σε χρονιότητα και μείωση του επιπέδου ζωής των ασθενών.

Γράφουν οι
Βασίλης Πρασόπουλος
Πυρηνικός Ιατρός, Διευθυντής τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής και τμήματος PET/CT, ΥΓΕΙΑ
Πιπίκος Θεόδωρος
Πυρηνικός Ιατρός τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής και τμήματος PET/CT, ΥΓΕΙΑ

Με το λεμφοσπινθηρογράφημα μπορεί να πιστοποιηθεί η διάγνωση ακόμη και πολύ πρώιμων μορφών λεμφοιδήματος, καθώς αποτελεί μια εξαιρετικά ευαίσθητη μέθοδο, ενώ μπορεί να εκτιμηθεί η σοβαρότητα, να δοθούν προγνωστικές πληροφορίες, να ανιχνευθεί το επίπεδο στο οποίο εντοπίζεται η δυσχέρεια παροχέτευσης της λέμφου καθώς και τα πιθανά αίτια. Επίσης μπορεί να εκτιμήσει με ακρίβεια την ανταπόκριση στη θεραπεία.

Η μέθοδος εμφανίζει εξαιρετική ευαισθησία και ειδικότητα, άνω του 95%, παρέχοντας ασφαλή διάγνωση. Ειδικά με την προσθήκη εξειδικευμένων απεικονιστικών τεχνικών όπως η SPECT/CT, μπορούμε να αυξήσουμε επιπλέον την αποτελεσματικότητα της μεθόδου, καθιστώντας την το “gold standard” της διάγνωσης.

Εικόνα 1: Υβριδική SPECT/CT απεικόνιση που αναδεικνύει κώλυμα προώθησης της λέμφου στην περιοχή της κνήμης σε περιστατικό διαλείπουσας εικόνας λεμφοιδήματος του άκρου.

Ο εξεταζόμενος προσέρχεται στο τμήμα πυρηνικής ιατρικής όπου λαμβάνεται το ιστορικό του. Ακολουθεί η χορήγηση του ραδιοφαρμάκου από τον πυρηνικό ιατρό με τη χρήση πολύ λεπτής βελόνας (27G) σε δύο μεσοδακτύλια διαστήματα του άκρου που μελετάται καθώς και του αντίπλευρου. Η χορήγηση του ραδιοφαρμάκου δεν περιλαμβάνει ανεπιθύμητες ενέργειες ούτε χρειάζεται προετοιμασία, πλην της αφαίρεσης ελαστικής κάλτσας άκρου σε περίπτωση που φοράει ο ασθενής για τουλάχιστο τις προηγούμενες 24 ώρες. Δε χρειάζεται ο ασθενής να είναι νηστικός. Μετά την χορήγηση του ραδιοφαρμάκου ο εξεταζόμενος κινητοποιείται για περίπου μισή ώρα ώστε να προωθηθεί η λέμφος. Η απεικόνιση γίνεται σε δύο φάσεις: Μία πρώιμα απεικόνιση μετά την κινητοποίηση και μια καθυστερημένη απεικόνιση στις 3 hrs από τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου. Η ενεργός δόση που παίρνει ο εξεταζόμενος είναι σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα (0,1 mSv), με αντίστοιχη ακτινολογική επιβάρυνση με μια ακτινογραφία θώρακος και χωρίς ουσιαστικά ανάγκη μέτρων ακτινοπροστασίας μετά την εξέταση.

Εικόνα 2 : Ολόσωμη απεικόνιση σε ασθενή με λεμφοίδημα του δεξιού κάτω άκρου με απουσία απεικόνισης στο επίπεδο των βουβωνικών λεμφαδένων. Μόλις αρχόμενη κλινική εικόνα και στο σύστοιχο άνω άκρο με μη αναμενόμενη απεικόνιση λεμφαδένα στην περιοχή του αγκώνα.

Παθολογικά ευρήματα αποτελούν η ασύμμετρη απεικόνιση των περιοχικών λεμφαδένων, η απεικόνιση λεφαδένων σε μη αναμενόμενη θέση, η διακοπή της πορείας της λεμφαγγειακής οδού, η απεικόνιση διατεταμένων λεμφαγγείων και παράπλευρης κυκλοφορίας, καθώς και η παλινδρόμηση λέμφου στον υποδόριο ιστό (dermal backflow).